رخدادهای سال های اخیر؛ خبر از مهاجرت روستاییان به شهر داشته است، اخباری که مسئولان را برآن داشت تا تمام توان خود را برای استقرار امکانات در مناطق روستایی و مهاجرت معکوس به کار گیرند.
روستاییان اغلب به دلیل مشکلات اقتصادی، معیشتی و نبود امکانات اموزشی مناسب برای فرزندان خود دست به مهاجرت می زند تا بلکه در شهرها زندگی بهتری را تجربه کنند که البته این باور و تجربه اغلب با بی سرانجامی همراه است.
تصمیم سازان با طرح های مختلف تلاش بسیاری را برای احیای مجدد روستاها در دستور کار قرار داده اند که موفقیت صد در صدی را نمی توان برای آن متصور بود چراکه هستند روستاهایی که هنوز با تنگناهایی مواجه اند.
درست در نقطه مقابل روستاهای خالی از سکنه که اهالی آن برای تغییر ساختار معیشتی خود به شهرها مهاجرت کرده اند، روستاهایی در همین نزدیک ها با همت بلند جوانان و اهالی دلسوز، حیات مجدد یافته اند.
روستای قانیاروق از معدود روستاهای استان مرکزی و البته کشور است که به دست اهالی مهاجرت کرده خود احیا شد و امروز نسبت به بسیاری از روستاها جمعیت بیشتری را در خود جای داده است.
قانیاروق بالا از توابع شهرستان اراک است که حدفاصل سال های 80 تا 85 خالی از سکنه شد و تنها سه یا چهار خانوار در آن سکونت داشتند که البته به دلیل تنگناهای مالی امکان مهاجرت به شهر را نیافتند، اما امروز حیات و شوق به زندگی در رگ های این روستا جاری است.
*** همت مردم جانی تازه به قانیاروق داد
رئیس شورای اسلامی این روستا گفت: اهالی روستا بین سال های 80 تا 85 به علت نبود امکانات رفاهی، آب و گاز روستا را به مقصد اراک که در نزدیکی روستا قرار دارد، ترک کردند.
ابوالفضل نجفی با اشاره به اینکه قانیاروق علیا حدود 10 کیلومتر با اراک فاصله دارد افزود: مزیت های تاریخی و کهن قانیاروق با قدمتی بیش از 300 سال، جوانان روستا را بر آن داشت که بار دیگر برای احیای روستا دست به کار شوند.
وی تصریح کرد: این روستا تنها در روزهای عاشورا و تاسوعا جمعیت به خود می دید که اهالی باز می گشتند و حتی در برخی اوقات نذورات طبخ شده باقی می ماند و برای توزیع آن به اراک منتقل می شد.
نجفی افزود: مسجد روستا در سه طبقه و تنها با کمک مالی مردم احیا شد و با این کار روستا جانی تازه گرفت و زمزمه های بازگشت اهالی روستا به گوش رسید و با حمایت مسئولان زیرساخت های روستا اعم از آب و گاز تامین شد.
رئیس شورای روستای قانیاروق علیا بیان کرد: با استقبال مردم از احیای مجدد روستا، جاده سازی و بهسازی مسیرهای منتهی به آن در دستور کار قرار گرفت و نزدیک به چهل خانوار بازسازی خانه قدیمی خود را آغاز کردند.
وی تاکید کرد: 90 درصد اقدامات انجام شده برای احیای روستا با همت مردم انجام گرفته و حتی امروز نیز اهالی روستا که در خانه های استیجاری در اراک ساکن هستند به روستا روی آورده اند و جمعیت روستا هم اینک به مرز 81 خانوار رسیده است.
نجفی گفت: طرح هادی روستایی در قانیاروق علیا نیز با جدیت در دستور کار قرار گرفت و امروز نیز با اجرای این طرح، ساکنان روستا انتظار دارند تا هر چه سریع تر زیرساخت های خدماتی در این روستا مستقر شود.
*** 30 مسکن روستای قانیاروق خارج از طرح هادی است
دهیار روستای قانیاروق علیا نیز گفت: این روستا در 10 تا 15 سال اخیر تقریبا خالی از سکنه شد و تنها سالمندان در روستا باقی ماندند اما طی سال های اخیر با همت مردم روستا احیا و جوانان بازگشته اند و کشاورزی و دامپروری رونقی دوباره یافته است.
محمد مددی افزود: هم اینک 30 منزل مسکونی این روستا خارج از محدوده طرح هادی است که نیازمند رسیدگی مسئولان است.
وی آمار جمعیتی روستا براساس سرشماری 1395 را 81 خانوار عنوان کرد و گفت: ساکنان روستا به کشاورزی و باغداری و تولید محصولات کشمش، انگور، گندم و جو مشغول هستند و پرورش قارچ نیز رونق گرفته است.
دهیار روستای قانیاروق اضافه کرد: روستا فاقد امکانات آموزشی و بهداشتی است که اهالی در حال حاضر به واسطه نزدیکی به اراک از امکانات این شهر استفاده می کنند، اما تلاش شده استقرار امکانات لازم در روستا مستقر شود.
*** با وجود همه کمبودها زادگاه خود را ترک نکردیم
علی جعفری یکی از ساکنان روستا که حتی در زمان تخلیه روستا، قانیاروق را ترک نکرده است، گفت: با وجود همه مشقت ها همچون نبود امکانات، جاده خاکی و تنگناهای مالی و معیشتی در روستا ماندگار شدیم چرا که در درجه اول این روستا زادگاه ماست و از طرفی مهاجرت به شهر شرایط دشوارتری را در پی داشت.
وی ادامه داد: برخی خانه های روستایی این منطقه به واسطه دریافت تسهیلات بازسازی شده و با توجه به نبود تمکن مالی، نیاز به تنفس در بازپرداخت است.
جعفری افزود: با همه تلاش ها و حمایت های مسئولان روستا همچنان با نبود زیر ساخت های خدماتی همچون گاز و برق مواجه است با وجود فصل سرما برخی از اهالی روستا فاقد گاز هستند و به واسطه کپسول نیاز گرمایشی خود را مرتفع می کنند.
*** رسیدگی به وضعیت مساکن خارج از حریم روستا طبق قانون انجام می شود
مدیرکل دفتر امور روستایی استانداری مرکزی تعداد روستاهای استان مرکزی هزار و 648 روستا عنوان کرد و گفت: از بین این تعداد روستا هزار و 210 مورد دارای سکنه هستند و باقی خالی از سکنه شده اند و 10 روستا نیز توسط مردم احیا شده است که بیشتری آنها در شهرستان ساوه بوده است.
سیامک سلیمانی گفت: در حال حاضر تنها روستای قانیاروق علیا گرفتار خانه های مسکونی خارج از طرح هادی نیست بلکه بسیاری از روستاها درگیر هستند و این موضوع با اجماع دستگاه های اجرایی مرتبط در دستور کار قرار دارد.
وی تصریح کرد: باید مالکیت مساکن این روستا مشخص شود و اگر در اراضی ملی باشد باید منابع طبیعی نظر کارشناسی خود را اعلام و در صورت امکان طی انجام فرآیند قانونی، کار واگذاری به بنیاد مسکن انجام گیرد.
وی با تاکید بر اینکه همه این عوامل در دست بررسی است و باید فرایند قانونی آن طی شود، گفت: رفع این تنگناها باید به واسطه اقدامی زیربنایی انجام گیرد به همین منظور ایجاد پلیس ساختمان دهستان و بخش در دستور کار قرار گرفته است.
به هر حال مشارکت های مردمی می تواند شاخصه اصلی توسعه باشد و این امر بارها بارها در عرصه های مختلف به منصه ظهور رسیده و احیای یک روستا توسط مردم به طور قطع می تواند نقطه عطفی در تحقق مهاجرت معکوس در کشور و رونق مجدد روستاها باشد.
تلاش جوامع محلی برای احیای فرهنگی غنی روستاها امری قابل تقدیر است، اما کمترین انتظار آنها نیز این است که در کنار این انگیزه و عرق به زادگاه، حمایت مسئولان را بیش از هر زمانی دیگری شاهد باشند.
استان مرکزی یکی از استان های کشور است که بیشترین روستاهای تاریخی و با سبقه کهن و برخوردار از طبیعت بکر در خود جای داده است و امروز گردشگری روستایی به عنوان یکی از مولفه های ارزشمند توسعه اقتصادی مطرح است.
