برای افزایش آگاهی جامعه، در سلسله گزارش‌هایی به سوالات مخاطبان درباره مسائل شرعی پاسخ می‌دهیم.
اخبار مذهبی- با تمام شدن ماه محرم و صفر و آمدن ماه ربیع الاول، مردم به تکاپوی برگزاری و حضور در مجالس جشن، شادی و عروسی می‌افتند. ولی سوال اینجاست که در این مجالس زنان و مردان چه پوشش و رفتاری در مقابل یکدیگر باید داشته باشند؟
از شما خواسته بودیم که سوال‌های خود را در زمینه احکام و «حضور در مجالس جشن و عروسی» با ما در میان بگذارید تا پاسخ آنها را از کارشناسان مربوطه جویا شویم و طبق وعده، امروز روز جمعه (یکم آذر) پاسخ سوال‌ها منتشر شده است.
حکم رقص بانوان بین خودشان اشکال دارد؟
رقص بانوان با چند شرط جایز است. شرط اول اینکه دارای مفسده ثانوی نباشد یعنی آقایان نگاه نکنند و در آن موسیقی حرام پخش نشود. همچنین رقصیدن رقاصان موجب تحریک یکدیگر نشود.
شرط دوم این است که مجلس تبدیل به مجلس رقص نشود و بگوییم عروسی است و در ضمن آن صرفا رقصی انجام می‌شود اما از این جهت که مجلس رقص باشد، حرام و باشگاه رقص هم حرام است.
وجود ابزار آلات موسیقی برای تحقق مجلس رقص جایز نیست و اشکال دارد چرا که مراسم را به مجلس لهو و لعب تبدیل می‌کند.
اما درباره رقص آقایان برای آقایان باید گفت که مراجع، حکم به احتیاط واجب داده اند. اگر هم مجلس رقص به صورت مختلط باشد، حرام است.
دیدار خانم‌ها و آقایان در پایان جشن، به صورتی که خانم‌ها حجاب داشته باشند، برای دادن هدایا و عرض تبریک و احوالپرسی فامیل چه حکمی دارد؟
اگر این صحبت‌ها صرفا جنبه احوال پرسی و صله رحم داشته باشد و در ضمن آن مفسده ای شکل نگیرد، اشکالی نخواهد داشت. مفاسدی مثل اینکه خانم‌ها در شب عروسی آرایش دارند باید پوشیده و پاک شود و اگر در صورت زینت است و امکان پوشش نیست نباید با نامحرم رودررو شود و صحبت کنند؛ فرقی هم ندارد به قصد لذت باشد یا نه.
از حیث عطر و به استشمام رسیدن عطر زنان به آقایان، برخی از مراجع حرام و برخی می‌گویند اگر بو باعث مفسده شود، حرام است. همچنین از نظر نوع صحبت کردن و خندیدن که جنبه حرام داشته باشد، اشکال خواهد داشت.
نوع پوشش خانم‌ها در مجلس عروسی و جشن مختلف است، آیا می‌توان در مجالس از کلاه گیس استفاده کرد و گفت پوشش کلاه گیس مقابل نگاه نامحرمان اشکالی ندارد؟
اگر کلاه گیس، مصداق زینت باشد، اشکال دارد. پوشش خانم‌ها چه در مجلس عروسی و چه در خیابان و زمان های دیگر باهم تفاوتی ندارد. استفاده از کلاه گیس، کلاه و هر نوع پوشش دیگری باید اول پوشیده و زینت نباشد، اما اگر خود آن پوشاننده زینت باشد استفاده از آن جایز نیست.
پدر باید خرج مراسم گناه آلود (عروسی مختلط) را بپردازد یا باید اسنکاف کند که پولی پرداخت کند که علم دارد در مراسم گناه آلود خرج می‌شود؟
پرداخت نفقه برای برپایی مجلس عروسی جزو نفقه واجب برای پدر نیست، مگر آنکه پسر مایحتاج برگزاری مجلس عروسی را نداشته باشد.
معیار اشرافی بودن مجلس عروسی چیست؟
ملاک اشرافی‌گری در مجالس عروسی عُرف است، اما گاهی اوقات برخی از عُرف‌ها دچار اشکال شده است مثل این که در مجلسی (مواد مخدر یا مشروب) استفاده می کنند که اشکال دارد و از نظر قانونی تخلف است اما اگر مجلسی سازگار با شرایط روز جامعه باشد و مجلس مفسده نباشد، اشکالی ندارد.
بعد از مراسم عروسی، بعضی از مهمانان مقداری از غذا را با خود می‌برند، این کار اگر به اذن میزبان باشد ایرادی دارد؟ اگر بدون اجازه میزبان باشد چگونه است؟
غذایی که در مجلس عروسی صرف می‌شود برای خوردن است و اگر جلوی شما گذاشته باشند، شما مالک غذا هستید و می‌توانید برای خودتان را ببرید و اشکالی ندارد و اگر میزبان هم اذن داده باشد، ایرادی ندارد.
اگر عروس، مبلغی پول و هدیه‌ای را به اصطلاح «شاباش» از مهمانان برای رقصیدن خود دریافت کند، حکمش چیست؟
اُجرت رقص حرام است و فرد هدیه دهنده و شاباش دهنده اگر اُجرت رقص بدهد حرام خواهد بود، اما اگر فقط رقص بهانه است برای هدیه دادن به عروس، اشکالی ندارد.
گاهی مجالس جشن دسته جمعی از طرف اساتید یا دانشگاه کشور‌های بیگانه برگزار می شود و از قبل معلوم است که مشروبات الکلی در آن مجالس وجود دارد، تکلیف شرعی دانشجویان که قصد شرکت در آن جشن را دارند، چیست؟
حضور در مجالسی که در آنها شراب نوشیده می شود برای هیچکس جایز نیست، در این محافل شرکت نکنید تا متوجه شوند که شما به علت مسلمان بودن در مجلس شرب خمر شرکت نکرده و مشروب نمی خورید.
حضور در مجالس عروسی چه حکمی دارد؟ آیا حضور در مجلس عروسی که خالی از رقص نیست، عنوان «الداخلُ فی عَملِ قومٍ فَهُو مِنهم» صدق می کند و ترک آن مجلس واجب است یا اینکه حضور در آن مجلس بدون شرکت در رقص و مراسم دیگر، اشکال ندارد؟
اگر مجلس به گونه ای نباشد که عنوان مجلس لهو و حرام و معصیت بر آن صدق کند و حضور در آن مفسده ای نداشته باشد، حضور و نشستن در آن در صورتی که عرفاً تأیید عملی که جایز نیست، برآن اطلاق نشود، اشکال ندارد.
خانواده‌ای که مجلسی برپا می‌کنند آیا حق دارند از موسیقی برای عروسی خود استفاده کنند؟ چه نوع موسیقی حلال است؟
از موسیقی استفاده می‌کنیم که باعث بی بند و باری و لهو و لعب نباشد؛ پخش آهنگ از طرف خانواده عروس یا داماد مشکل دارد. همچنین صاحب سالن نیز نمی‌تواند بگوید پخش آهنگ دست من نیست و باید از پخش آهنگ جلوگیری کند.
چه نوع موسیقی در مجلس عروسی حلال و چه نوع حرام است؟
اگر ما شک کنیم که موسیقی حلال است یا حرام بنا را بر حلیت می‌گذاریم و حکم می‌کنیم که حرام نیست.
بسیاری از مجالس عروسی ما قومی و محلی است و موسیقی و رقص منطقه و بومی خودش را دارد، آیا شرکت در این مراسم ها حلال است یا حرام؟
رسمی که با موازین شرعی سازگار نباشد با مجالس دیگر فرقی نمی‌کند و رسم و آئین کار ما را مشروع نمی‌کند.
برخی می‌گویند یک شب هزار شب نمی‌شود، اما پاسخ این است که خداوند فرمود غضب خودم را در معصیتی مخفی کردم که شما از آن خبر ندارید. شاید یک نفر عمری موسیقی گوش کند و در آخر موفق به توبه شود، اما یک نفر تمام عمر قرآن گوش می‌کند و یک شب موسیقی گوش می‌کند و غضب خدا در آن یک شب قرار داده می‌شود. ما نباید غضب الهی را کوچک بشماریم، حال آنکه عروسی برای عروس و داماد شب مقدسی است. شبی است که آغاز کننده و زمان تاسیس مدرسه‌ای است که دانش آموزانی به نام فرزندان در آن تربیت می‌شوند.
شرکت در جشن‌هایی که زنان و مردان در آنها مبادرت به رقص و نواختن موسیقی به‌طور جداگانه می کنند، چه حکمی دارد؟ آیا نهی از منکر در مجالسی که در آنها رقص انجام می شود، در صورتی که امر به معروف ونهی از منکر در شرکت کنندگان تأثیری نداشته باشد، واجب است؟
شرکت در مجلس معصیت اگر مستلزم ارتکاب حرام مانند گوش دادن به موسیقی لهوی مناسب با مجالس لهو و گناه باشد و یا مفسده‌ای بر آن مترتّب شود یا حضور در آن تأیید گناه محسوب شود، جایز نیست امّا تکلیف امر به معروف و نهی از منکر با عدم احتمال تأثیر ساقط است.
اگر مرد نامحرمی وارد جشن عروسی شود و در آنجا زن بدون حجابی حضور داشته باشد و مرد بداند که نهی از منکر در او تأثیری ندارد، آیا واجب است مجلس را ترک کند؟
اگر خروج از مجلس معصیت به عنوان اعتراض مصداق نهی از منکر باشد، واجب است.
آیا حضور در مجالس و محافلی که در آنها به موسیقی مبتذل غنا گوش داده می شود، جایز است؟ در صورتی که در غنا بودن آن شک داشته باشد، با توجه به این که نمی تواند از پخش موسیقی جلوگیری کند، حکم چیست؟
حضور در مجلس غنا و موسیقی مطرب و لهوی مناسب با مجالس لهو و گناه در صورتی که منجر به گوش‌دادن یا تأیید آن شود جایز نیست، ولی در صورت شک در موضوع، حضور در آن مجلس و گوش‌دادن به آن فی نفسه اشکال ندارد.
شرکت در مجالس و محافلی که انسان در آنها گاهی مبتلا به شنیدن کلام غیرمناسبی از قبیل افترا بر مقامات دینی یا مسئولان جمهوری اسلامی یا مؤمنان دیگر می شود، چه حکمی دارد؟
حضور در آن مجالس تا زمانی که مستلزم ابتلا به عمل حرام مانند گوش‌دادن به غیبت و همچنین موجب تأیید و ترویج منکر نباشد، فی‌نفسه اشکال ندارد، ولی نهی از منکر با وجود شرایط آن واجب است.
در جلسات و انجمن هایی که در بعضی از کشور‌های غیر اسلامی تشکیل می شود، طبق عادت برای پذیرایی حاضران از مشروبات الکلی استفاده می شود، آیا شرکت در این جلسات و انجمن ها جایز است؟
حضور در مجلسی که در آن شراب خورده می شود جایز نیست و در صورت اضطرار واجب است در مدت زمانی که ضرورت ایجاد می کند،حضور داشته باشد.
