امام علی النقی (ع) مشهور به حضرت هادی (ع)، امام دهم شیعیان است که شهادتشان در دو روایت یکی ۲۶ جمادی الثانی و ۳ رجب ذکر شده است. آن حضرت در سال ۲۱۲ هجری قمری دیده به جهان گشود و در سال ۲۲۰ هجری قمری امامت شیعه از پدر بزرگوارشان به آن حضرت منتقل شد. مدت امامت آن حضرت حدود ۳۴ سال بود و در سال ۲۵۴ هجری قمری به دست معتمد عباسی به شهادت رسیدند.
ولادت امام هادی (ع)
امام هادی(ع) در سال 212 هجری قمری در شهر صریا (نزدیک مدینه) دیده به جهان گشود. پدر ایشان حضرت امام محمدتقی جوادالائمه (ع) و مادرشان بانویی فاضله و عفیفه به نام سمانه بود. نام مبارک ایشان علی و از القابشان نقی، هادی و نجیب و کنیه‌شان ابوالحسن یاد شده است.
امامت امام هادی (ع)
علی بن محمد، در سال ۲۲۰ هجری قمری در ۸ سالگی به امامت رسید و این سن پایین امام هادی (ع) در آغاز امامت، منجر به تردید شیعیان نشد. برخی بر این باورند که آغاز امامت امام جواد (ع) در سن کم، موجب شد شیعیان پس از او در مواجهه با چنین موضوعی دچار تردید نشوند.
به نوشته شیخ مفید، شیعیان پس از امام نهم، به استثنای عده اندکی، امامت امام هادی (ع) را پذیرفتند و آن عده اندک، موسی بن محمد، معروف به موسی مبرقع را امام دانستند؛ با این حال پس از مدتی از اعتقاد خود برگشتند و به عموم شیعیان پیوستند. سعد بن عبدالله اشعری، بازگشت آن عده به امام هادی (ع) را حاصل بیزاری جستن موسی مبرقع از آنان دانسته است. شیخ مفید، طبرسی و ابن شهرآشوب، اتفاق‌نظر شیعیان بر امامت امام هادی (ع) و عدم ادعای امامت از سوی کسی جز وی را دلیل محکمی بر اثبات امامت وی دانسته‌اند. همچنین کلینی و شیخ مفید، نصوص مربوط به اثبات امامت وی را در آثار خود برشمرده‌اند.
بنا به گفته ابن شهر آشوب، شیعیان از طریق نصوص امامان پیشین، بر امامت علی بن محمد آگاه شدند؛ نصوصی که توسط راویانی از جمله اسماعیل بن مهران، ابوجعفر اشعری و خیرانی نقل شده‌اند.
شهادت امام هادی(ع)
آن حضرت در شهر سامرا به شهادت رسیدند. در مورد شهادت امام هادی (ع) و قاتل آن حضرت اختلاف است؛ برخی معتمد عباسی را قاتل آن حضرت می‌دانند (یعنی می گویند این واقعه در زمان خلافت معتمد رخ داده است) و به عقیده برخی دیگر معتز عباسی، فرمان قتل آن بزرگوار را صادر و معتمد آن را اجرا کرد. (یعنی این واقعه در زمان خلافت معتز روی داده است.)
پس از شهادت، امام حسن عسکری (ع) بر پیکر مطهر پدر خویش نماز گزارد و پس از تشییع جنازه، ایشان را در منزل خویش به خاک سپردند.
