تهمت و بهتان از جمله اعمال زشت و زننده ای است که خود شیطان هم از آن بیزار است. شیطان با این که از کارهای زشت و اعمال انسان استقبال می کند، اما در برخی موارد هم از کارهای انسان دوری می جوید. تهمت زدن هم به قدری زشت و نا پسند است که شیطان هم از آن خجالت می کشد. با اقدام به تهمت زنی وجهه اشخاص در جامعه یا به عبارتی آبروی فرد از بین می رود. عمل بهتان آثار بدی را هم برای تهمت زننده و هم برای شخص تهمت زده شده به دنبال دارد. ما در این مقاله چندین"حدیث درباره تهمت" و بهتان را از معصومین و آیات قرآن را برای شما گردآوری کرده ایم.
چه عملی تهمت نامیده می شود؟
برخی افراد بدون هیچ دلیلی به دیگران تهمت می زنند بدون این که بتوانند چیزی را اثبات کنند. اما تهمت به طور کلی به عملی گفته می شود که انسان در میان جمعی از مردم بزند و برای اثبات آن دلیل کافی نداشته باشد.
پس اگر از فردی در برابر فردی دیگر پرسشی شود و از او خواسته شود که موضوعی نامعلوم را اثبات کند، این عمل بهتان یا تهمت زنی نامیده نمی شود. به همین خاطر برای شفاف سازی و دوری از گناه پیش از هر چیزی از خود فرد سوال کنید. در روایات مختلفی از امامان نیز آمده است که نبایستی به شنیده های مردم اکتفا کرد ،به این علت که حضرت علی (ع) فرموده اند: بین حق و باطل چهار انگشت فاصله وجود دارد.
اما سوالی که مطرح می شود این است که در برابر شنیدن تهمت چه باید کنیم؟
جوابی که برای این پرسش می توان داد این است که نباید یک طرفه به قاضی رفت.
چند حدیث درباره تهمت و بهتان از امامان معصوم
امام صادق‌می‌فرماید: "تهمت زدن به بی‌گناه از کوه‌های عظیم نیز سنگین‌تر است".
امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند :غیبت آن است که در مورد برادرت آنچه را خدا پوشانده بیان کنی و بهتان آن است که آنچه در او نیست را به او نسبت دهی.
رسول خدا صلی الله علیه واله می فرمایند :هر کس به مرد یا زن مؤمن بهتان زند یا درباره او چیزی بگوید که از آن مبراست، خداوند متعال در روز رستاخیز او را بر تلّی از آتش نگه دارد تا از حرف خود درباره آن مومن برگردد.
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :هیچ بی شرمی و وقاحتی چون بهتان زدن نیست.
امام سجاد علیه السلام می فرمایند :هر کس به مردم عیبی را که دارند نسبت دهد، مردم به او عیبی را که ندارد نسبت دهند.
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :هر کس خود را در معرض تهمت قرار دهد، نباید کسی را که به او بدگمان می شود ملامت کند.
رسول خدا صلی الله علیه واله می فرمایند :فاسق چهار نشانه دارد: (اشتغال به) لهو، لغو، دشمنی و بهتان.
امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند :هر کس تو را فریب داد نباید امین بشماری و هر کس را امین یافتی متهم نکن.
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :مومن با برادر مومنش فریبکاری نمی کند و به او خیانت نمی ورزد و او را خوار نمی سازد و به او تهمت نمی زند.
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :هر که به جاهای بد رفت و آمد کند، مورد بدگمانی و تهمت واقع شود.
حتما بخوانید: حدیث پیامبر درباره کاهلان به نماز
حدیث درباره تهمت و بهتان از امامان و پیامبر گرامی اسلام
امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند :هر کس به مرد یا زن مؤمن بهتان زند خداوند در روز رستاخیز او را در طینت خبال نگه دارد تا حرف خود را پس گیرد. (ابن ابی یعفور می‌گوید) عرض کردم: طینت خبال چیست؟ حضرت فرمود: چرک و زردابه‌ای است که از شرمگاه زنان فاحشه بیرون می‌آید.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس به برادر دینی خود تهمت زند حرمتی میان آن دو به جا نمی‌ماند.
امام علی علیه السلام فرمود: بهتان زدن به آدم بی گناه (گناهش) بزرگتر از آسمان است.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس ماه رمضان را روزه بگیرد و از کارهای حرام مخصوصا بهتان دوری کند، خدا از او راضی شود و بهشت را بر او واجب کند.
امام سجاد - علیه السلام - فرمود: هر کس به مردم عیبی را که دارند نسبت دهد، مردم به او عیبی را که ندارد نسبت دهند.
امام صادق - علیه السلام - فرمود : هرگاه مؤمن به برادر (دینی) خود تهمت زند، ایمان در قلب او ناپدید می شود همچنان که نمک در آب حلّ می‌شود.
امام علی - علیه السلام - فرمود : از رفت و آمد به جاهای تهمت برانگیز و مجالسی که گمان بد به آنها برده می‌شود بپرهیز؛ زیرا دوست بد همنشین خود را می‌فریبد.
امام علی - علیه السلام - فرمود: کسی که خود را در معرض تهمت قرار دهد نباید کسی را که به او گمان بد برد، سرزنش کند.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: هر کس تو را فریب داد نباید امین بشماری و هر کس را امین یافتی متهم نکن.
آیاتی از قرآن درباره تهمت و بهتان
سوره نساء آیه ۱۱۲: «وَمَن یَکْسِبْ خَطِیئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ یَرْمِ بِهِ بَرِیئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِینًا؛ و هر کس خطا یا گناهى مرتکب شود سپس آن را به بى‌گناهى نسبت دهد قطعا بهتان و گناه آشکارى بر دوش کشیده است».
در آیات ۲۳ و ۲۴ سوره مبارکه نور :«إِنَّ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ(۲۳) یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَأَیْدِیهِمْ وَأَرْجُلُهُم بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ؛ بى‌‌گمان کسانى‌که به زنان پاکدامن بى‌‌خبر [از همه جا] و با ایمان نسبت زنا مى‌‌دهند در دنیا و آخرت لعنت شده‌‌اند و براى آنها عذابى سخت خواهد بود (۲۳)در روزى که زبان و دست‌ها و پاهایشان بر ضد آنان براى آنچه انجام مى‌‌دادند شهادت مى‌‌دهند».
آیه ۵۸ سوره احزاب: «وَالَّذِینَ یُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَیْرِ مَا اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِینًا؛ و کسانى‌که مردان و زنان مؤمن را بى‌‌آنکه مرتکب [عمل زشتى] شده باشند آزار مى‌‌رسانند قطعاً تهمت و گناهى آشکار به گردن گرفته‌‌اند».
در آیه ۱۲ سوره نور: «لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَیْرًا وَقَالُوا هَذَا إِفْکٌ مُّبِینٌ؛ چرا هنگامى‌که آن [بهتان] را شنیدید مردان و زنان مؤمن گمان نیک به خود نبردند و نگفتند این بهتانى آشکار است» در این آیه، جمله «چرا گمان خیر به خودشان نبردند»ت عبیر بسیار لطیفی است و اشاره دارد به این‌که مؤمنان باید همه اعضای جامعه خود را، که افراد مؤمنند، یکی بدانند و همگان را از خود حساب کنند و هرچه را که درباره خود نمی‌پسندند، درباره آنان هم نپسندند؛ زیرا گمان بد بردن درباره دیگر مؤمنان را گمان بد درباره خودشان بر شمرده است.
پس مؤمن همان‌طور که وضع خودش برای خودش روشن است، به خود گمان بد نمی‌برد و از حیثیت و آبروی خویش به سختی دفاع می‌کند، باید به مؤمنان دیگر نیز گمان بد نبرد و از حیثیت ایشان به سختی دفاع کند. بنابراین، نخستین وظیفه مؤمن در برابر چنین جریانی آن است که آن‌را تکذیب کند و با قاطعیت بگوید که این یک تهمت و افترای آشکار است.دومین وظیفه او این است که به گسترش آن دامن نزند و شایعه پراکنی نکند و بداند که این کار گناه سنگینی است.
با مطالعه دقیق مقاله حدیث درباره تهمت و بهتان از معصومین و آیاتی از قرآن زشتی و ناپسند بودن این عمل به خوبی آشکار شد. پس با انجام ندادن این کار از دستورات الهی خدا اطاعت کرده و جهان و آخرت بهتری را برای خود بسازید.
