همه ما تابحال پیرامون هبوط ارواح به زمین، ملاقات آن‌ها با خانواده هایشان، رفت و آمد و زیارت اهل بیت شان و ... مطالبی را شنیده ایم و مطالعاتی را داشته ایم، اما آیا واقعا چنین چیزی امکان پذیر است؟!
شاید این طور باید پرسیده شود که؛ " آیا ارواح می‌توانند به دنیا بازگردند و اهل بیتشان را ملاقات نمایند؟ "
در همین راستا قصد داریم تا در این مطلب به سوالاتی از این قبیل پاسخ دهد، پس پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه باشید.
آیا ارواح می‌توانند به دنیا مراجعت کنند و ما و اعمال ما را می‌بینند؟
به دو روایت از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و امام صادق علیه السلام در این زمینه توجه کنید:
فَوَ الَّذی نَفْسُ محمَّدٍ بیده، لو یرَونَ مکانَهُ و یسْمَعونَ کلامَهُ، لَذَهَلُوا عَنْ مَیتِهم وَ لَبَکوا عَلی نُفُوسِهِم، حتّی اذا حملِ المیتُ علی نعشه رَفْرَفَ روحَهُ فوق النَّعشِ و هو ینادی یا اهلی و یا وُلدی لا تَلْعِبَنَّ بکم الدّنیا کما لَعِبَتْ بی، فجمعتُ المالَ مِنْ حِلِّه وَ غَیرِ حِلِّهِ ثُمَّ خَلَفْتُهُ لِغَیری، فالمهنا له و التَّبِعَةُ علی، فاحذروا مثل ما حَلَّ بی.
به خدائی که نفس محمد در قبضه قدرت اوست اگر جایگاه او را می‌دیدند و صدایش را می‌شنیدند، میتشان را ترک می‌کردند و به حال خود می‌گریستند.
وقتی میت بر تابوتش حمل می‌شود، روحش بر تابوت بال می‌گشاید، و فریاد می‌زند،ای خانواده ام،ای فرزندانم، دنیا چنانچه با من بازی کرد با شما بازی نکند، من مال را از راه حلال و حرام جمع کردم و آن را برای غیر خود به جا گذاشتم، خوشی آن اموال برای آن‌ها و وبالش بر من است. پس از دنیا به جهت آنچه بر من رفت بر حذر باشید.
انَّ المؤمنَ لِیزُورُ اهْلَهُ فَیری ما یحِبُّ و یسْتَرُ عَنْه ما یکرَهُ وَ انَّ الْکافِرَ لَیزُورُ اهْلَهُ فیری ما یکرَهُ و یسْتَرُ عَنْه ما یحِبُّ.
مومن اهل خود را می‌بیند، خوبی‌ها را درک و بدی‌ها را متوجه نمی‌شود، ولی کافر بدی‌ها را می‌بیند و خوبی‌ها را نمی‌تواند ببیند.
روح چه وقت می‌تواند به دنیا هبوط کند؟
امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
ما مِنْ مؤمنٍ وَ لا کافرٍ الّا و هو یأتی اهْلَهُ عند زوالِ الشَّمْسِ فاذا رأی اهلَهُ یعْمَلُونَ بِالصّالِحات حَمِداللّهُ علی ذلک و اذْ رأی الکافِرُ اهْلَهُ یعْمَلُونَ بالصّالِحاتِ کانت علیه حَسْرَةً.
مومن و کافری نیست که هنگام زوال شمس نزد اهل خود می‌آید، چون مومن اهلش را در حال عمل صالح ببیند خدا را شکر می‌کند و، چون کافر اهلش را مشغول عمل صالح ببیند، حسرت می‌خورد.
البته هبوط به دنیا به اندازه قدر و منزلت اموات صورت می‌گیرد.
امام صادق علیه السلام در ذیل روایت گذشته می‌فرماید:
وَ مِنْهُمْ مَنْ یزُورُ کلَّ جُمُعَةٍ وَ مِنْهُمْ مَنْ یزُورُ عَلی قَدْرِ عَمَلِهِ.
برخی هر جمعه و برخی به قدر اعمالش می‌توانند اهلش را زیارت کنند.
امام کاظم علیه السلام در جواب سئوال اسحاق بن عمار که پرسید میت چه مقدار اهلش را زیارت کند؟ فرمودند:
فِی الْجُمُعَةِ وَ فِی الْشَّهْرِ وَ فِی السَّنَةِ عَلی قَدْرِ مَنْزِلَتِهِ.
در جمعه و ماه و سال به مقدار منزلت و جایگاهش.
هم او از امام کاظم علیه السلام پرسید: آیا روح مؤمن، اهلش را زیارت می‌کند؟ امام پاسخ مثبت داد، اسحاق پرسید: چه مقدار؟ امام فرمودند:
عَلی قَدْرِ فَضائِلِهِمْ، مِنْهُمْ مَنْ یزُورُ فی کلِّ یوْمٍ وَ مِنْهُمْ مَنْ یزُورُ فِی کلِّ یوْمَینِ وَ مِنْهُمْ مَنْ یزُورُ فِی کلِّ ثَلاثَةِ ایامٍ.
به مقدار فضائل و مرتبه اش، برخی هر روز، برخی هر دو روز و برخی هر سه روز.
امام در بین سخنانش فرمودند:
وَ ادْناهُمْ مَنْزِلَةً یزُورُ کلَّ جُمُعَةٍ.
کمترین آن‌ها هر هفته یک بار اهلش را زیارت می‌کند. راوی پرسید:
در چه لحظه‌ای به دیدار اهل خود می‌آیند. امام علیه السلام فرمودند:
عِنْدَ زَوالِ الشَّمْسِ وَ مِثْلِ ذلک.
موقع زوال شمس و مثل آن.
اسحاق پرسید: ارواح به چه صورتی می‌آیند؟ امام علیه السلام فرمود:
فی صُورَةِ الْعُصْفُورِ اوْ اصْغَرَ مِنْ ذلک فَیبْعَثُ اللّهُ تَعالی مَعَهُ مَلَکاً فَیرِیهِ ما یسُرُّهُ وَ یسْتُرُ عَنْهُ ما یکرَهُ فَیری ما یسُرُّهُ و یرْجِعُ الی قُرَّةِ عَینٍ.
به صورت گنجشک یا کوچکتر از آن، خداوند با او ملکی می‌فرستد و هرچه روح را مسرور کند به او نشان می‌دهد و هرچه او را غمگین می‌کند از او می‌پوشاند و او هرچه مسرورش کند و موجب نور چشمش شود می‌بیند.
مطابق روایت دیگری، اسحاق می‌پرسد: ارواح به چه صورتی به زیارت اقوام خود می‌آیند. امام صادق علیه السلام می‌فرماید:
فی صُورَةِ طائرٍ لَطیفٍ یسْقُطُ علی جُدُرِهِم و یشْرِفُ عَلَیم فَانْ رَآهُمْ بِخَیرٍ فَرِحَ وَ انْ رَآهُمْ بِشَرٍّ وَ حاجَّةٍ، حَزِنَ وَ اغْتَمٍ.
به صورت پرنده‌ای لطیف، بر دیوار‌ها می‌نشیند و آنان را می‌بیند، اگر آنان را در حال عمل خیر ببیند، خوشحال می‌شود و، چون چیزی بد بنگرد، محزون و غمگین می‌شود.
عبدالرحیم قیصر نیز می‌گوید: به امام کاظم علیه السلام گفتم: آیاروح مومن اهلش را دیدار می‌کند؟
نَعَمْ یسْتَأذَنُ رَبَّهُ فَیأذَنُ لَهُ فَیبْعَثُ مَعَهُ مَلَکینِ فَیأتیهِمْ فی بَعْضِ صُوَرِ الطَّیرِ، یقَعُ فی دارِهِ، ینْظُرُ الَیهِمْ وَ یسْمَعُ کلامَهُمْ.
بلی، روح از خداوند اذن می‌گیرد و خداوند اجازه اش می‌دهد و دو ملک را با او روانه می‌دارد و به صورت برخی پرندگان نزد اقوام خود می‌آید و بر خانه اش می‌نشیند، به اهل خانه اش می‌نگرد و صدایشان را می‌شنود.
آنچه از مجموعه این روایات بدست می‌آید این است که روح مؤمن همانند پرنده‌ای آزاد است هرکجا که خواست پس از کسب اجازه می‌تواند برود، و هرجا خواست می‌تواند بنشیند و عیناً بسادگی حرکت یک پرنده اوج می‌گیرد. او ما را می‌شناسند، ولی ما قادر به شناسائی او نیستیم و صدایش را نمی‌شنویم.
طبعاً اگر آدمی ارواح را بشناسد و صدایشان را بشنود، رغبت به هیچ عملی نمی‌یابد و زندگی او تعطیل می‌شود و البته حکمت امتحان خلایق و اعطاء ثواب و عقاب منتفی می‌شود. چه اینکه در آن صورت، ایمان به مبدأ و معاد ایمان به شهود خواهد بود نه غیب
تنها روح «اولیای الهی» از آزادی برخوردار است
اولیای الهی و انسان‌های بسیار مؤمن و وارسته بعد از مرگ، روحشان از آزادی‌هایی برخوردار است.
اگر افرادی دارای درجه ایمان ضعیف باشند، در شب‌های جمعه روح آن‌ها یک آزادی خاصی پیدا می‌کند، این به خاطر این است که در این شب در‌های رحمت الهی گشوده می‌شود.
روح فرد با درجه ایمان کم، در حالت کما از آزادی برخوردار نیست
اینکه تصور کنیم آدمی که گناهکار و آلوده است و اعتقادات ضعیفی دارد، با اینکه مرگش کامل نشده است، از آزادی بسیار گسترده برخوردار شود، مثلاً بیست سال در کما باشد و در فضای معلقی بین مرگ و زندگی به سر برد و تفریح و خوش‌گذرانی کند، هیچ دلیل دینی و عقلی وجود ندارد!
آیا چیزی تحت عنوان «روح سرگردان» وجود دارد؟
روح سرگردان از تحریفاتی است که وارد دین مسیحیت شده است، اگر چنین مسأله‌ای وجود داشت، قرآن کریم حداقل اشاره‌ای به این موضوع می‌کرد که ممکن است، برخی روح‌ها سرگردان باشند، لذا آنچه که در مسیحیت آمده، درباره روح در گذشتگان است.
در عالم ارواح زمان و مکان مطرح نیست
پس از مرگ، ارواح مؤمنین در قید و بند زمان و مکان نیستند، البته مؤمنین خاص در زندگی دنیایی هم می‌توانند، طی‌الارض داشته باشند و دور دنیا را بگردند و مکان‌هایی که اراده می‌کنند یا خدا اراده می‌کند، حاضر شوند.
آیا فرد به کما رفته می‌تواند در عالم خیال فرد دیگری وارد شود؟
در مورد آدم حالت کما هیچ توصیفی نداریم و هیچ گزارشی نمی‌توان ارائه کرد، اما در مورد مرگ و عالم برزخ این شرایط وجود دارد، منتها آن آزادی‌هایی که مؤمنین دارند، می‌توانند در خواب کسانی که می‌خواهند و اراده می‌کنند، وارد شوند.
پس از مرگ، ارواح مؤمنین در قید و بند زمان و مکان نیستند، البته مؤمنین خاص در زندگی دنیایی هم می‌توانند، طی‌الارض داشته باشند و دور دنیا را بگردند و مکان‌هایی که اراده می‌کنند یا خدا اراده می‌کند، حاضر شوند.
برای ورود به خواب کسی حضور بر بالین او لازم نیست
کسی که به خواب می‌رود، حالتی شبیه به مرگ را تجربه می‌کند و روحش آن گونه که قرآن می‌فرماید «توفی» می‌شود و به سمت خدا بالا می‌رود، حال خداوند روح برخی را بر می‌گرداند و برخی را بر نمی‌گرداند.
فردی که به خواب می‌رود، به عالم ارواح نزدیک می‌شود و با ارواح می‌تواند، ارتباط برقرار کند، لذا اینکه روح در لحظه خواب حتماً بالای سر کسی که می‌خواهد بخوابد، حاضر باشد و با آن وارد عالم خواب و رویا شود، اصلاً وجود ندارد.
