عامل اصلی و زیربنایی سستی در نماز و خواب ماندن برای نماز صبح و یا هر کوتاهی ای که در زمینه دین و عبودیت پیدا می شود در ضعف ایمان است. البته همه ما کم و بیش از این عارضه رنج می بریم و ایمان کامل برای انسان مومن یک ایده آل و آرزوی نهایی است ولی باید بکوشیم هر چه بیشتر آن را تقویت نماییم.
به طور کلی برای بیدار شدن جهت خواندن نماز صبح این امور تئصیه شده است: با وضو خوابیدن، به نیت عبادت خوابیدن، استغفار هنگام خواب ، قرائت آیه آخر سوره کهف ، زود خوابیدن، جلوگیری از پرخوری ، استفاده از ساعت، سفارش کردن به دیگران برای بیدار کردن و تلقین کردن از جمله عوامل موثر در بیدار شدن برای نماز صبح است.
1- پرهیز از پرخوری: هر چه معده در هنگام خواب شب سبک باشد، به هنگام صبح راحت تر می توانید از خواب برخیزید. از این رو فاصله ی 2 ساعت بین خوردن شام و خواب فاصله ی مناسبی است. حضرت عیسی(ع) می‌فرماید: «ای بنی اسرائیل! پرخوری نکنید؛ زیرا هر که زیاد بخورد، زیاد می‌خوابد و هر که زیاد بخوابد، کمتر نماز می‌خواند و هر که کمتر نماز بخواند، در زمره غافلان قلمداد می‌شود.»
2- خواب کافی: بدن انسان به خصوص در شب به خواب کافی نیاز دارد و اگر این نیاز برطرف نشود در کار روزانه و .... ایجاد خلل می‌کند. شب نشینی ها و خوابیدن دیر هنگام در بیدار نشدن برای نماز و یا کسالت در آن بسیار مؤثر است. معمولا ً کسانی که تا دیر وقت بیدارند، نمی‌توانند نماز صبح را بجا آورند. اگر هم بیدار شوند طبیعی است که نمازی با کسالت و خواب آلودگی بخوانند .
3-سفارش به دیگران: در مواقعی که زنگ ساعت شما را بیدار نمی‌کند، بهتر است به یکی از نزدیکان سفارش کنید که شما را در ساعت مقرر بیدار کند. در ضمن برای ایجاد عادت می توانید مثلاً 20 دقیقه مانده به طلوع آفتاب بیدار شوید و نماز خود را بجا بیاورید و هر روز نماز خود را سعی کنید به نماز اول وقت نزدیک تر نماید.
4- رعایت آداب خواب: وضو گرفتن خواندن سوره های توحید، ذکر صلوات، تسبیحات اربعه، تسبیح حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) آیة الکرسی بخصوص خواندن آیه ی آخر سوره ی کهف و نیز توسل به امام زمان برای محروم نماندن از فیض نماز اول وقت و ... از جمله اموری است که خواب مؤمن را همراه با هدف و انگیزه می کند و این توجه و هدفمندی در بیداری صبح تأثیرگذار خواهد بود. البته اگر بجا آوردن همه ی آداب خواب برایتان سخت است به هر میزان که مقدورتان می باشد انجام دهید .
5- اراده کافی: انجام هر کاری در ابتدا ممکن است کمی سخت باشد، ولی با تمرین و ممارست و استقامت و پایداری آن عمل آسان خواهد شد.
6- اقامه نماز در مسجد: نمازهای روزانه ی خود را سعی کنید در مساجد به جای آورید و از این طریق روحیه یی معنویتان را بالا ببرید. هر مقدار که ایمان تان افرایش یابد، انجام اعمال عبادی برایتان آسان تر خواهد شد.
روایتی از امام صادق(ع) برای بیدار شدن
امام صادق(ع) از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل می‌کند: «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ النَّبِیُّ (ص) مَنْ أَرَادَ شَیْئاً مِنْ قِیَامِ اللَّیْلِ وَ أَخَذَ مَضْجَعَهُ فَلْیَقُلْ- بِسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ لَا تُؤْمِنِّی مَکْرَکَ وَ لَا تُنْسِنِی ذِکْرَکَ وَ لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْغَافِلِینَ أَقُومُ سَاعَةَ کَذَا وَ کَذَا إِلَّا وَکَّلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ مَلَکاً یُنَبِّهُهُ تِلْکَ السَّاعَةَ»؛ هر کس که بخواهد شب برای عبادت برخیزد؛ چون در بستر خود خوابید بگوید: (بسم اللَّه) بار خدایا مرا از مکرِ خود آسوده مدار، یاد خودت را از خاطرم مبر و مرا در گروه غافلان قرار مده، من در فلان ساعت برخیزم. محققاً خدای متعال برای او فرشته‌‌‌اى می‌گمارد که او را همان ساعت بیدار کند.
دعای بیدارشدن در ساعت معین
رساله باقیات الصالحات در آخر کتاب مفاتیح الجنان، باب اول، فصل سوم: اعمال متعلق به مابین غروب آفتاب تا وقت خواب؛ اعمالی که متعلق به ما بین غروب آفتاب تا وقت خواب است؛ اگر خواستى براى نماز شب یا غیر آن، بیدار شوى، ولى از غلبه خواب برخود مى ترسى، آیه آخر سوره «کهف» را بخوان:
«قُلْ اِنَّما اَ نَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحى اِلَىَّ اَنَّما اِلهُکُمْ اِلهٌ واحِدٌ»؛ بگو جز این نیست، که من بشرى مانند شمایم، به سوى من وحى مى شود، همانا معبود شما یکى است.
«فَمَنْ کانَ یَرْجُو لِقاَّءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحا وَلایُشْرِکْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ اَحَدا»؛ پس کسى که به دیدار پروردگارش امیدوار است، باید عمل صالح انجام دهد، و در عبادت پروردگارش، احدى را شریک نسازد.
و روایت شده از حضرت صادق (علیه السلام) که هیچ کس نمی‌خواند این آیه را در وقت خوابیدن، مگر آنکه بیدار می‌شود در آن ساعتی که می‌خواهد، بیدار شود.
حدیثی در اهمیت نماز:
پیامبر خدا (ص): «ای ابوذر! پروردگارت عزّ وجلّ، به وجود سه نفر، بر فرشتگانش می بالد: مردی که در جایی تنها باشد وبه وقت اذان اذان بگوید ونماز بخواند. پروردگارت به فرشتگان می‌فرماید: ببینید بنده من نماز می خواند وهیچ کس جز من او را نمی‌بیند. پس هفتاد هزار فرشته به زمین فرود آیند وپشت سر او به نماز ایستند وتا فردای آن روز برایش آمرزش می‌طلبند».
