یکی از نهادهای ارزشمندی که در منابع اسلامی از جایگاه و اهمیت ویژهای برخوردار است، نهاد خانواده است. نهاد خانواده اصلیترین رکن جامعه به حساب میآید، چرا که یک جامعه تشکیل یافته از خورده فرهنگهایی است که در بستر خانوادهها شکوفا میشوند؛ از این رو اگر نهاد خانواده اصلاح شود و فرهنگ قرآنی در آن خانواده رونق یابد، جامعه و گروههای انسانی را تحتتاثیر خود قرار میدهد. لذا در این نوشتار سعی داریم به مولفه‌ها وشاخصه‌های قرآنی خانواده قرآنی اشاره کنیم.
جایگاه و اهمیت خانواده در قرآن:
آیات ارزشمندی در قرآن مجید وجود دارد که جایگاه و اهمیت خانواده را تربیت اسلامی مشخص می کند از جمله اینکه خداوند متعال در معرفی اوصاف بهترین بندگان خدا این اینگونه به موضوع خانواده اشاره می فرماید:[فرقان/74] و کسانى که میگویند: «پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنى چشم ما قرار ده، و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان!»
همچنین خداوند متعال در خصوص اهمیت دادن به تربیت خانواده می فرماید:[تحریم/6]اى کسانى که ایمان آورده‌اید خود و خانواده خویش را از آتشى که هیزم آن انسانها و سنگهاست نگه دارید آتشى که فرشتگانى بر آن گمارده شده که خشن و سختگیرند و هرگز فرمان خدا را مخالفت نمى‌کنند و آنچه را فرمان داده شده‌اند (به طور کامل) اجرا مى‌نمایند!»
[مریم /55]او همواره خانواده‌اش را به نماز و زکات فرمان مى‌داد و همواره مورد رضایت پروردگارش بود. »
رسول اکرم صلى الله علیه و آله: بهترین شما کسى است که براى خانواده اش بهتر باشد، و من از همه شما براى خانواده ام بهترم، زنان را گرامى نمى دارد، مگر انسان بزرگوار و به آنان اهانت نمى کند مگر شخص پَست و بى مقدار.»
اصل احترام و تکریم:
از جمله مهمترین و زیبا ترین خصوصیات خانواده‌ی قرآنی پایبندی اعضای آن خانواده به اصول ارزشها و احترام متقابل بین اعضاء می‌باشد. از این رو در این نوع خانواده احترام و تکریم اعضای خانواده از جایگاه ولای برخوردار است. کسی که همسری اتخاذ می نماید باید اکرامش نماید»
خطا پوشی و عذر پذیری:
این احتمال وجود دارد که در خانواده‌ای یکی از اعضای آن خانواده مرتکب خطا و اشتباهی در زندگی شود؛ در این بین اگر دیگران از خطا و اشتباه آنها چشم پوشی نکنند، اختلاف و درگیر و ناآرامی بستر خانواده را تحت تاثیر خود قرار می دهد، در نتیجه آرامش و صفا از آن خانواده دور می شود، به همین جهت برای دور شدن از اختلاف و تشویش و رونق دادن به آرامش در زندگی باید از مؤلفه‌ی عفو و گذشت در زندگی بهره جست.
رسول اکرم صلى الله علیه و آله می فرمایند: هنگامى که بندگان در پیشگاه خدا مى ایستند، آواز دهنده اى ندا دهد: آن کس که مزدش با خداست برخیزد و به بهشت رود. گفته مى شود: چه کسى مزدش با خداست؟ مى گوید: گذشت کنندگان از مردم.»
