
محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن کریم در نشست مجازی که امروز، پنجم فروردینماه، در خصوص «چشم زخم» برگزار شد، اظهار کرد: انسانها میتوانند حالات روحی خودشان را به دیگران منتقل کنند و از نظر روحی بر یکدیگر اثر بگذارند. حتی آدمیان میتوانند با خصایص روحی خود نه تنها بر دیگران اثر روحی بگذارند، بلکه میتوانند جسم آنان را نیز متأثر کنند.
بنابر روایت ایکنا، وی ادامه داد: یک تجربه ساده برای اثبات این مدعا آن است که وقتی در محضر انسانی صاحبنفس و صاحبدل مینشینیم و از سخنان او بهرهمند میشویم، با دنیایی از نشاط، سبکبالی و حال خوب از محضر او بیرون میرویم. در مقابل وقتی با انسانی کمظرفیت، بیادب و بیهنر ساعتی نشست و برخاست میکنیم، در روحمان گونهای سنگینی و گرفتگی احساس میکنیم. احساسی منفی که جسم ما را هم بدحال و بیرمق میکند.
انصاری تصریح کرد: گاهی این انتقالات روحی و اثرگذاری خیر یا شر، از طریق چشم صورت میگیرد. برای نمونه از راه یک نگاه محبتآمیز میتوانیم محبت درونی خود را به دیگری منتقل کنیم و به او بفهمانیم که دوستش داریم. از سوی دیگر، با یک نگاه بغضآلود میتوانیم تنفر و کینه خود را به دیگری نشان دهیم. پس آدمیان این توانمندی را دارند که خیر و شرّشان را از طریق نگاه به هم منتقل کنند. رسول خدا(ص) فرمودند: «إِنَّ الْعَیْنَ حَقٌّ؛ بهدرستی که چشم زخم، حق است.»
این مفسر قرآن کریم ادامه داد: حق بودن چشمزخم نه به این معناست که چشم زخم کار صحیحی است؛ بلکه به این معناست که چشمزخم واقعیتی تثبیت شده و اثرگذار است و پیامد و نتایج واقعی دارد. راهکار مصون ماندن از چشمزخم دیگران، پناه بردن به بارگاه حضرت حق است. از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: «چشمزخم حق است (واقعیت دارد) و نه تو از چشمزخم دیگران در امان هستی و نه دیگران از تو در اماناند. پس زمانی که از چیزی در رابطه با چشمزخم نگران شدی، سه بار بگو: «مَا شَاءَ اللهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ.»
وی گفت: بسیار واضح است که ما در زندگی متأثر از اسباب هستیم و بسیاری از خوشبختیها و بدبختیهای خود را به اسباب و علل نسبت میدهیم و حال آنکه دست حقیقی مسبّب الأسباب را بهدلیل کمرنگبودن توکل نمیبینیم. بنابراین اثر چشم از مسلمات است و همانگونه که محبت و دشمنی از طریق چشم حس میشود و منتقل میشود آثار منفی نیز که حاکی از حسد درونی است از طریق چشم منتقل میشود و ریشه علمی دارد.