سیدمحمد بهشتی در مراسم رونمایی از کتاب «ایران مهد همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان» در موزه دولتی تاریخ ادیان سن‌پترزبورگ با اظهار خوشوقتی از سفر موفقیت‌آمیز هیئت سه‌نفره این موزه به تهران در ایام محرم امسال، به ارتباط کاری محل دفتر پژوهشگاه با حوزه فعالیت موزه تاریخ ادیان سن‌پترزبورگ اشاره کرد.
وی گفت: «از محل پژوهشگاه میراث فرهنگی تا سفارت روسیه خیابانی وجود دارد که در آن همه ادیان رسمی دارای مراکز و عبادتگاه‌های دینی (شامل دو مسجد، دو کنیسه، یک کلیسا و یک آتشکده زرتشتی) هستند یعنی تقریباً از زمانی که تهران تأسیس شده این مراکز بوده‌اند».
بهشتی تصریح کرد: «این مسئله حکایت از این دارد که ایران سرزمین معنویت ادیان بوده است».
وی گفت: «اولین سرزمین‌هایی که در آن بودیسم و بودایی‌ها قدرت سیاسی پیدا می‌کنند، حوزه فرهنگ ایرانی (خراسان بزرگ) بوده است».
بهشتی گفت: «آیین زرتشت از جمله ادیانی است که رویکرد معنوی در آن قدرت زیادی دارد».
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به مذاهب اسلامی که در آنها توجه به معنویت اولویت دارد، گفت: «مهد همه آنها تقریباً در ایران است».
وی تصریح کرد: «شاید ایران تنها کشوری باشد که محله یهودی‌ها درست در مرکز و قلب آن قرار دارد به همین دلیل است که مطالعات مربوط به ادیان در ایران می‌تواند دریچه جدیدی را در تعامل بین ادیان باز کند».
بهشتی پس از برشمردن نمونه‌هایی از مصادیق همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان در ایران افزود: «در بسیاری از کشورها وقتی در مورد وضعیت ادیانشان مطالعه و بررسی می‌کنیم، بیشتر با موارد اختلاف و درگیری پیروان ادیان مواجه می‌شویم».
وی اظهار کرد: «جالب است در روسیه وقتی مسیحیت شرقی را با مسیحیت غربی مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم مثلاً مسیحیت شرقی هیچ‌وقت دست به شمشیر نبرده و این به‌خاطر همان رویکرد شرقی‌بودنش است و این امکان را می‌دهد که نمایندگان ادیان مختلف در این کشور با صلح کنار هم همزیستی داشته باشند».
بهشتی گفت: «هانری کربن فیلسوف فرانسوی جمله خیلی مهمی دارد که فکر می‌کنم برای کسانی که در زمینه فرهنگ و مسائل بین‌ادیانی مطالعه می‌کنند، جمله و نکته‌ای کلیدی است، او می‌گوید قرآن در شبه‌جزیره عربستان نازل می‌شود ولی در ایران فهمیده می‌شود».
بهشتی تصریح کرد: «این در واقع به‌خاطر بستر فرهنگی‌ای است که ما در ایران دارا هستیم».
به‌گفته وی، در فرهنگ ایرانی، اولویت همیشه با معنویت دین بوده، برای همین است که وقتی اسلام به ایران می‌آید ایرانی‌ها خیلی سریع با جنبه‌های معنوی اسلام ارتباط و انس پیدا می‌کنند و به همین دلیل منشأ شاخه‌های مختلف اسلام نیز عمدتاً ایران است.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: «نخستین مکانی که مسیحی‌ها قدرت سیاسی پیدا می‌کنند در حوزه فرهنگ ایرانی (در دوره اشکانی) است».
وی افزود: «مانند همین را در مورد بودیسم داریم نقطه آغاز بودیسم در هندوستان است ولی گسترش آن در غرب رودخانه سند یعنی همان حوزه خراسان بزرگ است».
بهشتی در پایان انتشار کتاب «ایران مهد همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان» به‌زبان روسی و رونمایی آن را تبریک گفت و عنوان کرد: «آنچه در این کتاب آمده تبلیغاتی نیست، بلکه واقعیتی است که در جامعه ایران وجود دارد».
رئیس موزه تاریخ ادیان سن‌پترزبورگ نیز در این مراسم با تشکر از حضور هیئت ایرانی در موزه و تسلیت به‌مناسبت قربانیان زلزله اخیر در ایران، به سفر موفقیت‌آمیز هیئت موزه تاریخ ادیان سن‌پترزبورگ به ایران در ماه گذشته اشاره کرد و از رایزنی فرهنگی کشورمان در مسکو و مرکز گفتگوی ادیان و تمدن‌های سازمان که میزبانی هیئت را به‌عهده داشت، تقدیر و تشکر به‌عمل آورد.
ملکی ــ رایزن فرهنگی کشورمان نیز در سخنان کوتاهی، هشتادوپنجمین سال تأسیس موزه را تبریک گفت و ابراز کرد: «امیدواریم زمینه‌های همکاری بین پژوهشگاه و موزه تاریخ ادیان باتوجه به رسالتی که موزه در حوزه مطالعات تاریخ ادیان دارد برای انجام تعاملات آتی مورد بررسی و تبادل نظر دوجانبه قرار گیرد».
نرگس احداوا ــ دبیر انجمن دوستی ایران و روسیه در سن‌پترزبورگ هماهنگ‌کننده اصلی برگزاری این برنامه نیز توضیحات کوتاهی را در مورد فعالیت‌های انجمن و نقش و کارکرد انجمن‌ها و تشکل‌ها در برقراری و تقویت تعاملات بین‌ادیانی و قومی ارائه کرد».
کتاب گران‌سنگ «ایران مهد همزیستی مسالمت آمیز ادیان» که توسط مرکز گفت‌وگوی ادیان و تمدن‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تدوین شده و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مسکو آن را به‌زبان روسی ترجمه و منتشر کرده است در موزه تاریخ ادیان سن‌پترزبورگ رونمایی شد.
