جن - چنان که از مفهوم لغوی این کلمه به دست می آید -موجودی است ناپیدا که وجود آن را قرآن کریم تصدیق کرده و مشخصاتی را نیز برای آن معرفی نموده است از جمله این که:
الف)از شعله آتش آفریده شده اند [1].
ب)مانند انسان دارای تکلیف و مسوولیت هستند؛ یعنى مکلف است و هدف او بندگى خداست. خداوند متعال در آیه 56 سوره ذاریات می فرماید:«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» [2]؛« جن و انس را جز براى پرستش خود نیافریده ام.»
ج)حساب و کتاب و جزاء دارند [3].
د)گروهی از آن ها مومن و گروهی کافر و دارای افراد خوب و بدند لذا بدان آن ها به جهنم می روند[4].
ه)طائفه جن همانند تمام انسان ها در مسیر مراحل تکاملى و کسب سعادت دنیا و آخرت محتاج پیامبر است لذا از پیامبران الهى نمى توانند بى بهره باشند. از همین رو خداوند متعال برای هدایت آن ها پیامبرانی ارسال نموده است [5].
و)برخى از جنیان به خدمت پیامبر اکرم رسیده اند و قرآن را گوش داده اند و به آن ایمان آورده اند [6]. و پس از پیامبر خدا (صل الله علیه و آله ) تحت ولایت و امامت ائمه (ع) قرار دارند [7].
با توجه به مقدمه گفته شده معلوم می شود که نماز نیز بر جنیان واجب می باشد همان گونه که آیات 17و 18 سوره روم نیز شاهدی بر این مساله است آنجا که خداوند متعال می فرماید:« فَسُبْحانَ اللَّهِ حِینَ تُمْسُونَ وَ حِینَ تُصْبِحُونَ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ عَشِیًّا وَ حِینَ تُظْهِرُونَ» [8]؛« خدا را بستایید بدان هنگام که به شب در مى آیید و بدان هنگام که به صبح درمى آیید. سپاس او راست در آسمان ها و زمین، به هنگام شب و به هنگامى که به نیمروز مى رسید.»
برخی از مفسیرین در تفسیر این آیات با استناد به روایت ابن عباس بیان داشته اند:
اولا: مراد از تسبیح و حمد که خداوند متعال در این آیات بدان دستور داده نمازهاى پنج گانه می باشد.
ثانیا: جمله« فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» گویای آن است که این خطاب شامل تمام موجودات اعم از ملائکه، جن و انس می باشد [9].
بنابراین همانگونه که نماز به عنوان یک عبادت بر انسان ها واجب است بر جنیان نیز واجب می باشد.
پی نوشت :
[1] - رحمن (55)، آیه 15
[2] - ذاریات (51)، آیه 56
[3] - رحمن (55)، آیه 31
[4] - در قرآن کریم در این خصوص آمده است :« قالَ ادْخُلُوا فی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ فِی النَّارِ»« گوید: به میان امتهایى که پیش از شما بوده‌اند، از جن و انس، در آتش داخل شوید.» أعراف (7)، آیه 38
[5] - یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ أَ لَمْ یَأْتِکُمْ رُسُلٌ مِنْکُمْ انعام (6)، آیه 130
اى گروه جنّ و انس! آیا رسولانى از شما به سوى شما نیامدند ؟
[6] - احقاف (46)، آیه 29؛ جن (72)، آیه 1
[7] - ر.ک به اصول کافى، ج 1، ص 394 روایاتی که تحت عنوان«جن به محضر ائمه (ع) مى‌آیند و مسائل دینى خود را مى‌پرسند» گردآوری شده است .
[8] - روم (30)، آیه 17
[9] - حسینى جرجانى سید امیر ابوالفتوح، آیات الأحکام (الجرجانی)، تهران، انتشارات نوید، 1404 ق، اول،ج1، ص 108
بر گرفته از کتاب پرسش ها و پاسخ های نماز، سید حسن موسوی (مرکز تخصصی نماز)
