نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد، نماز آیات به دو روش خوانده میشود.
اولین روش خواندن نماز آیات: بعد از نیت و تکبیرة الاحرام، حمد و سوره خوانده شود و به رکوع برود، سپس سر از رکوع برداشته و دوباره حمد و سوره را بخواند و به رکوع رود و باز سر از رکوع بردارد و حمد و سوره بخواند و به رکوع رود و سپس سر از رکوع بردارد و همین طور ادامه دهد تا یک رکعت پنج رکوعى که قبل از هر رکوعى حمد و سوره خوانده است انجام دهد.
سپس به سجده رفته و دو سجده نماید و بعد براى رکعت دوم قیام کند و مانند رکعت اول انجام دهد و دو سجده را بجا آورد و بعد از آن تشهد بخواند و سلام دهد.
قرائت نماز آیات به صورت دیگر: بعد از نیت و تکبیرةالاحرام، حمد و یک آیه (البته احتساب بسم‌الله به عنوان یک آیه خلاف احتیاط است) از سوره اى را قرائت کرده و رکوع کند، سپس سر از رکوع بردارد و آیه دیگرى از آن سوره را بخواند و به رکوع رود، و بعد سر از رکوع برداشته و آیه دیگرى از همان سوره را قرائت نماید و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سورهاى که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود.
سپس رکوع پنجم را بجا آورد و به سجده رود، و پس از اتمام دو سجده، براى رکعت دوم قیام نماید و حمد و آیه اى از یک سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد و چنانچه بخواهد براى هر رکوعى به یک آیه از سوره اى اکتفا کند، نباید سوره حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند.
احکام نماز آیات عبارتند از:
به هنگام زلزله و رعد و برق هولناک خواندن نماز آیات واجب است
1- ثبوت خورشید گرفتگی، ماه گرفتگی یا زلزله با حسّ و مشاهده شخصی یا شهادت دو نفر عادل و یا وسائل و متخصصین رصدخانه ها و زلزله سنج در صورت اطمینان،نماز آیات باید خوانده شود.
2- تنها بر اهالی آن منطقه ای که این حوادث به وقوع می پیوندد یا قابل رؤیت باشد، نماز آیات واجب می شود.
3- زمان خواندن نماز آیات کسوف و خسوف از آغاز گرفتن خورشید و ماه است تا آغاز باز شدن و از این رو باید از وقتی که خورشید یا ماه گرفتگی آغاز می شود شروع به نماز آیات کرد و اگر در همان وقت نماز آیات خوانده نشود، بعداً به قصد قربت بدون نیّت أدا و قضاء آن را به جا آورد مگر در صورت کسوف و خسوف جزئی که شخص تا باز شدن از آن اطلاع نیابد.
4-زمان خواندن نماز آیات هنگام زلزله و رعد و برق هولناک است که باید بلافاصله خوانده شود و ترک آن معصیت بوده تا آخر عمر واجب خواهد بود و هر وقت خوانده شود به صورت اداء است.
5- با تکرار این حوادث نماز آیات نیز تکرار باید گردد.
چرا نماز آیات بخوانیم؟
مقصود از آیات خورشید گرفتگی، ماه گرفتگی، زلزله و سایر حوادث هولناک آسمانی مانند رعد و برق بسیار شدید و بادهای سیاه و سرخ است، آنچنانکه بیشتر مردم بترسند.
قبل ار اسلام بسیاری از اقوام به هنگام خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی، طبل و دهل می کوبیدند، تا اژدهای غول پیکری که به گمان آنان درصدد بلعیدن ماه یا خورشید هستند، بترسانند. یهودیان به هنگام خسوف بر طبل می کوبیدند به تصور اینکه، ماه این صدا را می شنود و می ترسد و آشکار می گردد. ظهور اسلام این سنتهای جاهلی را دگرگون ساخت.
نماز آیات
در زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در روز وفات فرزندش ابراهیم، کسوف روی داد. مردم تصور کردند که گرفتگی خورشید در اثر وفات فرزند پیامبر است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) برای از بین بردن این افکار موهوم و خرافی بلافاصله جنازه فرزند خویش را رها کردند و در برابر مردم قرار گرفتند و پس از حمد و ثنای خداوند فرمودند:
"ای مردم!ماه و خورشید دو آیت از آیات الهی هستند (نشانه ای از نشانه های قدرت و عظمت پروردگارند) بفرمان او جریان دارند و ا ز او اطاعت می کنند و برای مرگ یا حیات کسی کسوف روی نمی دهد. هرگاه خسوف و کسوف پدید می آید نماز بگذارید." آنگاه پیامبر به همراه مردم نماز آیات خواندند.
امام رضا (علیه السلام) در این باره می فرماید:" اقامه نماز توجه و اقرار به ربوبیت پروردگار است ...
قدر مسلم آن است که فلسفه نماز همان یاد خداست که بفرموده قرآن یاد خدا مایه اطمینان قلب هاست.
امام علی (علیه السلام) می فرماید:"نماز وسیله تقرب هر پرهیزگاری است به سوی خدا.
امام صادق (علیه السلام) نیز می فرماید:"هنگامی که مشکل مهمی برای علی (ع) پیش می آمد، حضرت به نماز برمی خواست و آنگاه این آیه را تلاوت می فرمود:و استعینوا بالصبر و الصلوة."
امام رضا (علیه السلام) در این باره می فرماید:" اقامه نماز توجه و اقرار به ربوبیت پروردگار است ..."
این روایات همه به این حقیقت اشاره دارند که نماز انسان را به قدرت لایزالی پیوند می دهد که همه مشکلات و سختیها برای او سهل و آسان است. چنین احساسی موجب می شو دکه انسان در برابر حوادث و امور سهمناک، ترس و شکست و زبونی را از خود دور گرداند و با اتصال به قدرت لایزال الهی و اقرار به ربوبیت پروردگار، شکیبا و نیرومند گردد.
حکمت های نماز آیات:
از دلایل خواندن نماز آیات یادآوری تاریکی، زلزله و .. قبل از قیامت است
الف) از حکمت های نماز آیات توجه دادن مردم از خرافات به طرف خداوند متعال، تا بدانند که خسوف و کسوف و هر آیت دیگر الهی ارتباطی با اژدها، مار، قهر کردن خورشید و ... ندارد؛ بلکه این خداوند است که خالق و مدیر افلاک است.
ب) یکی از دلایل خواندن نماز آیات یادآوری تاریکی، زلزله و .. قبل از قیامت.
ج) از آن جا که بسیاری از مردم در هنگام نعمت، خدا را فراموش می کنند و تنها در گرفتاری ها به یاد خدا می افتند؛ در حال زلزله و آیات دیگر الهی و دیدن آثار مرگ، با خواندن نماز آیات توجه بیشتری پیدا می کنند و به فکر توبه از گناه و جبران گذشته خود می افتند.
