اهل قبور نیازمند به استغفار و طلب رحمت و اهداء ثواب هستند. در همین زمینه امام جعفر صادق ـ علیه السّلام ـ میفرماید: «ثوابی که پس ازمرگ به انسان میرسد سه چیز است:
1. صدقه جاریه؛
2. راه و رسم صحیحی که شخص در حال حیات بدان عمل میکرد و به گونهای بوده که الگو برای دیگران میشد؛
3. فرزندی شایسته که برای او طلب مغفرت کند، و موجبات آمرزش پدر را فرهم سازد.»[1]
در جای دیگر میفرماید: «همان گونه که زندگان با هدایا، شاد میشوند اهل قبور و برزخیان نیز با ترحم و استغفار که نسبت به آنان میشود؛ شاد میگردند.»[2]
بنابر این اهداء ثواب و طلب مغفرت برای اهل قبور نافع است و از طریق اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ توصیه شده است.
کارهای نافع برای مردگان
1- خواندن سورههایی از قرآن درحالت احتضار: مانند سورههای یس، صافات، احزاب، آیة الکرسی، آیه 54 سوره اعراف، و سه آیه آخر سوره بقره طبق توصیه روایات.[3]
2- نماز وحشت : همچنین مستحب است در شب اول قبر دو رکعت نماز وحشت خوانده شود که در رکعت اول بعد از سوره حمد، یک مرتبه آیة الکرسی و در رکعت دوم، بعد از سوره «حمد»، 10 مرتبه سوره قدر خوانده شود.
3- قرآن خواندن درکنارقبر : امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «سوره تبارک بالای سر قبر میت خوانده شود تا موجب رفع عذاب قبر از او گردد».[4]
4- زیارت اموات : مرحوم نوری در مستدرک الوسائل باب اموات، از سید بن طاوس در مصباح الزائد نقل کرده که طریق زیارت میت این است که رو به قبله و دست بر قبر نهاده و بگو: «الَلّهُمَّ ارحَم غُربَتَهُ وَصِل وَحْدَتَهُ... ثُمَّ اقرَ «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» سبع مرّات؛ پروردگارا! بر غربت او ترحم نما و تنهایی او را به مقام جمع خودت ارتباط بده و موجبات انس را بر وحشت او قرار بده و ترس او را تبدیل به ایمنی گردان و از رحمت خود برای او رحمتی بفرست که از رحمت غیر تو بینیاز گردد و او را به کسی که او دوست داشت و در تحت ولایت او (ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ ) بود؛ ملحق گردان! و سپس سوره مبارکه قدر راهفت مرتبه بخوان».[5]
در نتیجه میتوان گفت: سورههای؛ فاتحه، یس، صافات، تبارک، احزاب، آیة الکرسی، هفت مرتبه اناانزلناه... را می توان خواند و ثوابش را به اهل قبور اهداء کرد.
پی نوشت ها:
[1] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، داراحیاء تراث العربی، 1412 هـ ، ج 6، ص 293.
[2] . طاهری، سیری پس از مرگ، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، قم، 1376، ص 326، نقل شده از: محجة البیضاء، ج 8، ص 292.
[3] . کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، قم، انتشارات اسوه، چاپ سوم، 1375ش، ج 3، ص 125 ـ 126؛ ر.ک: به توضیح المسائل، بخش اموات.
[4] . اقبال اعمال، ص 651، نقل شده از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص 300.
[5] . به نقل از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص 326.
