عبادت چیست؟ به اعمال نیکی که با خضوع و قصد قربت به خداوند انجام شود و همراه با تقدیس و عقیده به خالقیت و الوهیت و ربوبیت معبود باشد، عبادت گفته می شود.
نماز، روزه، علم آموزی، پرداخت صدقات واجب و مستحب، نیکی به والدین و بستگان، صله رحم، حج، زیارت، کمک به بیماران و درماندگان، خدمت به خلق، قرائت قرآن، نیایش و... اگر با قصد قربت و بدون ریا و انگیزه های غیرالهی انجام شود، عبادت محسوب می گردد.
توحید در عبادت
در پنجمین شب نوشتیم که: فقط خداوندی که "یگانه" است، همتا و شریکی ندارد، همه چیز را به وجود آورده و تنها اوست که زنده می کند و پرورش می دهد و روزی می بخشد و می میراند، شایسته عبادت و رکوع و سجود است.
و در هفدهمین شب هم یادآور شدیم که: عبادت، آنگاه کاری نیکو محسوب و مستوجب پاداش می گردد، که فقط به قصد خشنودی خداوند انجام شود، نه با قصد دیده شدن به وسیله مردم یا دلایلی شبیه به آن؛ که در این صورت "ریاکاری" خواهد بود که "شرک اصغر" است.
آلوده شدن به گناهان (اعم از اذیت دیگران، لقمه حرام، سخن ناروا، غیبت، نیش و کنایه، تهمت، فحاشی، نگاه حرام و ...) که قلب آدمی را بیمار می کند و توفیق و حال عبادت را از او سلب می سازد.
عبودیت؛ هدف خلقت
رسیدن انسان به کمال و نزدیک شدن او به خداوند، بالاترین هدف آفرینش است.
انسان کامل، کسی است که به آستان قرب الهی راه یافته و در نتیجه، از رحمت بی پایان او بهره‌مند شده است: "و لا یَزالُونَ مُختَلِفِینَ إِلاَّ مَن رَحِمَ رَبُّکَ وَ لِذلِکَ خَلَقَهُمْ ــ ولی آنها همواره مختلفند، مگر کسی که مورد رحمت الهی قرار گیرد، و برای همین (پذیرش رحمت) خداوند آنها را آفرید". (سوره هود، 119)
این بهره‌مندی از رحمت الهی، نتیجه عبودیت و کارهای نیکی است که در فرصت کوتاه دنیا باید آنها را انجام داد: "و ما خَلَقتُ الجنَّ وَ الإِنسَ إِلاَّ لِیَعبُدُون ــ من جنس و انس را نیافریدم جز برای اینکه عبادتم کنند"(سوره ذاریات، 56) زیرا این عبادت است که آنها را به قلّه کمالات رهنمون می گردد.
لذت از عبادت
بنا بر آنچه گفتیم، انسان موحّد باید "عاشق عبادت" باشد؛ چرا که این، تنها وسیله ای است که او را به هدف آفرینش ــ که همان کمال و قرب الهی است ــ می رساند.
پس چگونه است که ما در هنگام "نماز" کسل هستیم؟
برای "پایان ماه روزه" لحظه شماری می کنیم؟
در "انفاق" خساست می ورزیم؟
از "جهاد" می هراسیم؟
و از عبادات دیگر نیز لذتی نمی بریم؟
رفاه طلبی و علاقه مفرط به دنیا. (که فرمودند: "حبّ الدنیا رأسُ کلّ خطیئة ــ عشق به دنیا ریشه همه بدیهاست").
دلایل عدم لذت از عبادت
در این مجال اندک، فهرستی از موانعی که باعث می شود تا از نماز و عبادات خود لذت نبریم را از نظر می گذرانیم:
1. عدم شناخت کامل از خداوند متعال و توحید.
2. فعالیت شیطان و نفس امّاره، برای دور کردن انسان از موقعیت عبادت و اعمال نیک.
3. نشناختن آثار مثبت عبادات بر خود و جامعه اطراف؛ و نیز عدم توجه به علم آموزی و فراگیری ترجمه آیات قرآن و اذکار نماز و عبارات ادعیه و زیارات.
4. آلوده شدن به گناهان (اعم از اذیت دیگران، لقمه حرام، سخن ناروا، غیبت، نیش و کنایه، تهمت، فحاشی، نگاه حرام و ...) که قلب آدمی را بیمار می کند و توفیق و حال عبادت را از او سلب می سازد.
5. دوستان ناباب و معاشران غیر متدین و ناآگاه. (در روایات آمده است با کسانی معاشرت کنید که اگر به شما عطر نمی بخشند، لااقل همچون عطّار بوی عطر معنویت و معرفت را به شما بدهند و دیدن آنان شما را به یاد خدا و معاد بیندازد).
6. رفاه طلبی و علاقه مفرط به دنیا. (که فرمودند: "حبّ الدنیا رأسُ کلّ خطیئة ــ عشق به دنیا ریشه همه بدیهاست").
دعای سیدالشهداء در ظهر عاشورا
هرگاه که خواستیم عبادتی کنیم، اما دیدیم که شیطان و نفس اماره تلاش دارند که ما را از آن عبادت دور کنند، به یاد امام حسین(علیه السلام) در روز عاشورا بیفتیم که در گرماگرم آن بلای عظیم، نماز خود را ترک نکرد و در حق آن شخص که این عبادت را به او یادآوری نموده بود دعا کرد: "خداوند تو را از نمازگزاران قرار دهد".
