نماز جمعه که در اول ظهر و به جای نماز ظهر این روز خوانده میشود، دو رکعت است و دو قنوت مستحبی دارد که یکی از آنها پیش از رکوع رکعت اول خوانده میشود و دومی نیز پس از رکوع رکعت دوم ادا میشود.
بنابراین گزارش، از آنجایی که نماز جمعه به جای نماز ظهر خوانده میشود، دو خطبهٔ نماز به جای دو رکعت اول نماز ظهر و نماز دو رکعتی جمعه، به جای دو رکعت دیگر نماز ظهر در نظر گرفته میشود. در بیشتر موارد خطیب و امام جمعه یک نفر هستند.
این نماز که باید به صورت جماعت خوانده شود، دو خطبه دارد که توسط امام جماعت خوانده میشود و خواندن آنها قبل از نماز واجب است.
اعمال نماز جمعه به ترتیب تکبیرةالاحرام، حمد و سوره، قنوت، رکوع، دو سجده، حمد و سوره، رکوع، قنوت، دو سجده، تشهد و سلام ادا میشوند.
شایان ذکر است؛ نماز جمعه در نزد بسیاری از شیعیان واجب تخییری است و حضور در آن در زمان غیبت امام واجب نیست ولی در نزد اهل سنت واجب عینی است و باید حتما در آن شرکت کنند.
گفتنی است؛ پیش از این نماز جمعه در فقه شیعه از اختصاصات امام معصوم به شمار میرفت و غیر از او صلاحیت اقامه آن را نداشت. از این رو این نماز در دوره غیبت امام معصوم اقامه نمیشد و متروک قرار گرفت.
در این میان باید گفت: برجستگی نماز جمعه در تاریخ شیعه به دوره انقلاب اسلامی ایران باز میگردد و امام خمینی (ره) نقش بسزایی در احیا و انتشار گسترده آن در همه شهرهای ایران داشت. از این رو امامان جمعه همگی به طور مستقیم یا غیر مستقیم از سوی ولی فقیه منصوب شدهاند و سنت تقسیم دو خطبه به دینی و سیاسی نیز در این دوره ایجاد شد.
یادآور میشود؛ اگر قرار باشد نماز در فضای آزادِ غیرمفروش برگزار شود، معمولاً باید علاوه بر مهر، زیرانداز و کیسهای برای کفشها نیز به همراه داشت.
خاطرنشان میشود؛ وقتی که امام جمعه، خطبههای نماز جمعه را میخواند، بر شرکتکنندگان واجب است، به خطبهها گوش دهند، و سخن گفتن به هنگام ایراد خطبهها مکروه است، بلکه اگر به سبب سخن گفتن، نتواند به خطبهها گوش دهد، سکوت لازم است. همچنین هنگام ایراد خطبهها، خواندن نماز مستحبی یا کتاب و روزنامه و انجام دادن کارهایی که مانع گوش دادن به خطبهها است، خلاف است.