اسلام به عنوان کامل ترین برنامه حیات و کمال بشر بر رعایت عدالت و انصاف تاکید ویژه ای دارد تا جایی که هدف از دولت کریمه مهدوی در عصر ظهور هم اقامه عدل و انصاف معرفی شده است.
على بن الحسین صلوات اللَّه علیهما فرمودند: «رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله در آخر سخنرانى خود می فرمود: «خوشا حال کسى که خلقش طیب و طبعش طاهر و باطنش شایسته و آشکارش نیکو باشد، و زیادى مالش را بدهد و زیادى گفتارش را نگه دارد و از خود انصاف دهد.»
امام صادق (ع) فرموده اند: «کیست که برایم چهار چیز را در برابر چهار خانه در بهشت عهده دار شود: انفاق کن و از فقر مترس، و سلام را در جهان منتشر کن و بحث و جدل را رها کن، اگر چه حق با تو باشد، و خودت به مردم انصاف ده (تا محتاج داور دیگرى نباشى.)»
و نیز از ایشان است که فرمودند: «سرور اعمال سه چیز است: انصاف دادن به مردم از خود، تا آنجا که هر چه خشنودت کند مثلش را براى مردم بخواهى، و مواسات نمودن با برادرت در مال و یاد خدا در هر حال، و آن گفتن سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه اکبر فقط نیست، بلکه هر گاه امر خداى عز و جل به تو رو آورد عمل کنى و چون نهى و بازداریش به تو رسد، ترک کنى.»
امیرالمؤمنین (ع) نیز در ضمن کلامى فرمودند: «به هوش باشید هر که از خود به مردم انصاف دهد خدا جز عزتش نیفزاید.»
علاوه بر این، امام صادق (ع) می فرمایند: «سه کس روز قیامت از همه مخلوق به خداى عز و جل نزدیکترند تا از حساب مردم فارغ شود: مردی که قدرتش او را وادار نکند که در خشم بر زیر دستش ستم کند، و مردی که میان دو کس میانجى شود، و به اندازه جوى از یکى علیه دیگرى طرفدارى نکند، و مردی که حق را گوید چه به سود یا زیانش باشد.»
ایشان همچنین فرموده اند: «سخت ترین واجبات خدا را بر خلقش به شما خبر ندهم؟» سپس سه چیز را بیان فرمودند که نخستینش، انصاف دادن مردم از خود بود.
و رسول خدا (ص) می فرمایند: «سرور اعمال، انصاف دادن مردم از خود و مواسات با برادر دینى و یاد خداى عز و جل در هر حال است.»
امام صادق (ع) می فرمایند: «عدالت شیرینتر از آبى ست که به لب تشنه رسد، عدالت چه گشایشى دارد زمانى که در امرى عدالت شود، اگر چه کم باشد.»
و از آن حضرت (ع) است که فرمودند: «از خدا پروا کنید و عدالت ورزید، زیرا خود شما از مردمى که عدالت نمی ورزند عیب می گیرید.»
رسول خدا (ص) می فرمایند: «سه خصلت است که هر که هر سه یا یکى از آنها را داشته باشد، در سایه عرش خدا باشد روزى که جز سایه او سایهئى نباشد: 1- مردی که به مردم دهد آنچه خودش از آنها می طلبد. 2- مردی که گامى پیش و گامى پس نگذارد، تا آنکه بداند خدا به آن راضى است. 3- مردى که از برادر مسلمانش عیبى نگیرد جز آنکه آن عیب را از خود بزداید، زیرا عیبى از خود نزداید، جز آنکه عیب دیگرى برایش هویدا گردد، و انسان را همین بس که به خود بپردازد نه به دیگران.»
رسول خدا (ص) همچنین فرموده اند: «کسى که در مالش با فقیر مواسات کند و به مردم از خود انصاف دهد، او مؤمن حقیقى است.»
امام باقر (ع) نیز فرموده اند: «خدا را بهشتى است که جز سه کس در آن وارد نشوند، یکى از آنها کسى است که درباره خود به حق داورى کند.»
و از امام صادق (ع) است که می فرمایند: «عدالت شیرینتر از آبى است که به جگر سوخته رسد، چه گشایشى است در عدالت، زمانى که در امرى عدالت شود اگر چه کم باشد.»
منبع: أصول الکافی، ترجمه مصطفوى، جلد سوم
