امروز ۱۵ شوال سالروز رحلت حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) مشهور به شاه عبدالعظیم (ع) و سیدالکریم است. او از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی(ع) است و نسبش با ۴ واسطه از ائمه اطهار(ع) به آن حضرت می‌رسد. این عالم بزرگ در ۷۹سال عمر با برکتشان حضور و امامت ۴ امام معصوم یعنی امام موسی کاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام محمّدتقی(ع) و امام علی النّقی(ع) را درک کرده‌اند. او از دانشمندان شیعه و از راویان حدیث ائمّه اطهار(ع) و از چهره‌های بارز و محبوب و مورد اعتماد میان اهل‌بیت و پیروان آنان بود و در مسائل دین، آگاه بود و به معارف مذهبی و احکام قرآن شناخت و معرفتی وافر داشت. علت مهاجرت حضرت عبدالعظیم (ع) از مدینه به ری و فعالیت‌های سیاسی او در دوران خلفای عباسی مجال بیشتری می‌طلبد اما آنچه امروز می‌خواهیم به آن بپردازیم به موضوع زیارت ایشان و بزرگانی است که کنار او به خاک سپرده شده‌اند. در حریم این مکان مقدس بیش از ۵۰تن از مشاهیر اسلام و ایران مدفون شده‌اند که به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.
آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس
یکی از سالکان و عارفان معاصر که توجه به توصیه‌های اخلاقی و عرفانی او می‌تواند در مقاطع مختلف زندگی برای ما راهگشا باشد، آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس است. او ۱۲۹۸ شمسی در تهران متولد شد و تحصیلات مقدماتی و ادبیات را در محضر آیت‌الله حاج شیخ محمدرضا تنکابنی فراگرفت. این عالم از شاگردان آیت‌الله سیدعلی حائری، شیخ محمدحسین زاهد، آیت‌الله شاه‌آبادی و امام خمینی (ره) بود. او در سن ۸۸سالگی دار فانی را وداع گفت و پیکر این عالم بزرگوار، در دوم مردادماه سال ۸۶ از مسجد ارک تهران واقع در خیابان پانزده خرداد به‌سوی حرم حضرت عبدالعظیم‌حسنی(ع) تشییع و در همان مکان مقدس به خاک سپرده شد.
آیت‌الله عزیزالله خوشوقت
آیت‌الله عزیزالله خوشوقت از بزرگان اهل معرفت بود. به‌گفته بزرگان اهل معنا عارفی خاموش و کم حرف بود ولی یک عالم به زمان هم بود. او متولدماه رجب سال ١٣٠٥ بود و پس از تحصیلات دبیرستان به علوم حوزوی روی آورد و پس از ۵سال تحصیل در مسجد لرزاده تهران راهی دیار علم و تقوا، قم شد. آیت‌الله خوشوقت، دروس خارج فقه و اصول را نزد حضرات آیات عظام سیدحسین بروجردی و امام خمینی(ره) سپری کرد و حکمت و فلسفه و تفسیر را نزد علامه طباطبایی(ره) آموخت. این عالم ربانی روز پانزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۹۱، درحالی‌که اعمال حج عمره را به پایان برده بود، به‌علت عفونت حاد ریوی در کنار خانه خدا و شهر مکه درگذشت و پیکرش در آستان حضرت عبدالعظیم (ع) به خاک سپرده شد.
[شخصیت‌های مهم مدفون در حرم حضرت عبدالعظیم | مزار این افراد در حرم عبدالعظیم است]
آیت‌الله مجتبی تهرانی
مجتبی شهیدی کلهری مشهور به آقا مجتبی تهرانی، فقیه شیعه و استاد اخلاق حوزه علمیه تهران و از شاگردان درس امام خمینی (ره) بود که در تنظیم رساله عملیه او مشارکت داشت. بعد از انقلاب با اینکه از حامیان جمهوری اسلامی شمرده می‌شد، مسئولیتی نپذیرفت. آیت‌الله تهرانی نماز جماعت مسجد جامع بازار تهران را اقامه می‌کرد و جلسات معارف اسلامی و درس اخلاق او مورد علاقه مردم تهران بود. او با نبوغ و پشتکاری که از خود نشان داد، در جوانی به درجه رفیع اجتهاد رسیده و توانسته از «خصیصین» (یاران بسیار مخصوص) حضرت امام قرار گیرد. این استاد اخلاق دی سال ۱۳۹۱ و در سن ۷۵سالگی دار فانی را وداع گفت.
آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی
محمدرضا مهدوی کنی از روحانیان فعال انقلاب بود که عضویت در نخستین شورای انقلاب، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری، عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی، وزارت کشور و نخست‌وزیری، بخشی از سوابق سیاسی و اجرایی اوست. مبارزات او علیه حکومت طاغوت، باعث دستگیری‌های متعدد، تبعید، شکنجه و زندانی‌شدن او شد. پس از انقلاب، از طرف حضرت امام (ره) عهده‌دار مسئولیت‌های متعددی در تاسیس نظام نوپای اسلامی شد و در مهرماه ۱۳۹۳ بر اثر عارضه قلبی درگذشت.
مزار یار و همراه حاج قاسم
حیف است به این مکان معنوی و بر مزار عارفان برویم و یادی از شهیدان و به‌ویژه شهدای مدافع حرم نکنیم. اینجا همان جایی است که یار و همراه حاج قاسم سلیمانی، شهید وحید زمانی نیا به خاک سپرده شده است. او زاده شهرری و از نیروهای حفاظت سردار سلیمانی بود. قاسم تازه‌دامادی بود که با ۲۷ سال سن،۴ سال در دفاع از حرم شرکت کرد و ۲ سال هم در معیت حاج قاسم حضور داشت و عاقبت در کنار سردار در ۱۳ دی‌ماه سال ۹۸ آسمانی شد.
ستارگان خفته در خاک
نام دیگر بزرگانی که در این مکان مقدس به خاک سپرده شده‌اند عبارتند از مفسّر والامقام شیخ ابوالفتوح رازی، آیت‌الله شاه‌آبادی، آیت‌الله کاشانی، علامه سیدمحمدکاظم عصار، حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی، امیری فیروزکوهی (از نویسندگان و شعرای بزرگ)، قائم‌مقام فراهانی، شهید شیخ محمد خیابانی، شهید طیب حاج‌رضایی، حاج محمد اسماعیل رضایی، ادیب‌الممالک فراهانی، اسماعیل آشتیانی (ادیب، شاعر و نگارگر بزرگ معاصر ایران)، افتخار العلما آشتیانی (عالم شهیر و ادیب دانشمند)، بدیع‌الزمان فروزانفر، جعفر آشتیانی، آیت‌الله حسن آشتیانی، آیت‌الله علّامه ابوالحسن شعرانی، ستارخان سردار ملی، سیدضیاءالدین طباطبایی، عباس اقبال آشتیانی، آیت‌الله احمد آشتیانی، استاد عبدالعظیم قریب گرکانی، آیت‌الله عبداللّه نوری، آیت‌الله سیدعلی‌اکبر تفرشی، آیت‌الله حاج شیخ ذبیح‌الله محلّاتی، آیت‌الله حاج شیخ عبدالنّبی نوری، آیت‌الله محمدباقر کمره‌ای و...
