شاید بعضی مردم فکر می‌کنند مسائلی مانند وظایف زن نسبت به شوهر مربوط به گذشته بوده و این روزها کاربرد چندانی ندارد، در حالی که برای دوام زندگی همین وظایفی که بعضی از خانم‌ها زیر بار آن شانه خالی می‌کنند ضرورتی انکار‌ناپذیر است. خودمانی‌ترش این است که مرد، زنی می‌خواهد که محیط خانه‌اش را گرم کند؛ حال می‌خواهد این زن تحصیلات عالیه داشته باشد یا بی‌سواد باشد، مدیر عامل یک شرکت تجاری بزرگ باشد یا حتی یک ریال هم منبع درآمد نداشته باشد.
البته در بیشتر خانواده‌های سنتی به‌طور طبیعی وظایف زن نسبت به شوهر رعایت می‌شد، اما گاهی اوقات بعضی جوان‌ترها این حقوق را نادیده می‌گیرند و نتیجه، همانی می‌شود که اکنون در دادگاه‌ها می‌بینیم. اگر می‌خواهید شرایط را طوری مهیا کنید که شوهرتان برای رسیدن به خانه لحظه‌شماری کند، پیشنهادهای دکتر مریم عبدالباقی، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس قرآنی، را که در قالب یادداشت ارائه شده را جدی بگیرید.
قدردان و مشتاق باشیم
وقتی مردی خسته از محل کار به خانه می‌آید، زن باید چه برخوردی با او داشته باشد؟ شاید خودش هم خسته باشد یا به‌دلیل موضوعی نگران؛ اما باید در نظر بگیرد که مرد تمام روز را مشغول کار بوده تا پولی برای رفاه حال اهل و عیالش به خانه بیاورد، در صورتی که می‌توانست پولش را در جایی غیر از خانه خرج کند.
بنابراین زن باید نقش شاکر شایق در برابر همسرش را داشته باشد؛ شاکر از این جهت که مرد قدر زندگی‌اش را می‌داند و درآمد کار و فعالیتش را به خانه می‌آورد و شایق بدین معنا که مشتاق دیدار او باشد.
حدیث تقریباً جامعی از امام صادق علیه السلام در بحارالانوار و تحف العقول نقل شده که می‌فرمایند: «در رابطه میان زن و شوهر، مرد از سه چیز بی‌نیاز نیست و زن هم از سه چیز بی‌نیاز نیست. مرد باید با زن خوش‌رفتاری و مدارا داشته باشد تا بتواند محبت و علاقه او را جلب کند، ظاهرش را در برابر او آراسته کند و گشاده‌دست و بخشنده باشد. زن هم باید خودش را از پلیدی دور نگه‌دارد و تمیز و مرتب باشد، اظهار محبت کند و به‌گونه‌ای رفتار کند که شوهر را نسبت به خودش بددل نکند».
مثل میزبان برخورد کنیم
وقتی مرد وارد خانه می‌شود، ادب حکم می‌کند که زن رفتارش شبیه وقتی باشد که مهمان به خانه می‌آید. یعنی با روی باز از او استقبال کند و خوشرو باشد و سعی کند آن لحظه مشغول صحبت با تلفن یا تماشای تلویزیون نباشد.
در همین خصوص روایتی از امام صادق علیه السلام وجود دارد: «مردی خدمت پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم می‌رود و می‌گوید همسری دارم که وقتی وارد منزل می‌شوم به‌استقبالم می‌آید. وقتی از خانه بیرون می‌آیم بدرقه‌ام می‌کند. وقتی غمگین هستم دلیل غمم را می‌پرسد و می‌گوید اگر غمت برای روزی است، نگران نباش! چون خداوند متعال روزی انسان‌ها را تکفل کرده و اگر غمت برای آخرت است، نگران نباش! تو تلاش کن که خداوند پاداشت را می‌دهد. پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلم در جواب این مرد می‌فرمایند خداوند متعال کارگزاران ویژه‌ای دارد که بندگان را کمک می‌کنند. همسر تو یکی از این کارگزاران و بندگان خاص خداست که برای او اجر جهاد در راه خدا و شهادت می‌نویسد».
بدخلقی نکنیم
اگر شرایط طوری باشد که مرد بدقولی کرده و دیرتر از زمانی که قول داده به خانه آمده یا در خانه اتفاقی افتاده که حضور مرد خانه ضروری بوده، باز هم زن نباید سر ناسازگاری و بدخلقی بگذارد و حالت سرزنش و داد و بیداد داشته باشد تا همسرش را آزرده‌خاطر کند، بلکه باید با گفتن جملاتی مثل «نگرانت شدم!»، «کاش به من خبر داده بودی!» و «این‌جور مواقع به من پیام بده!» درخواستش را بیان کند.
درواقع بهتر است زن به جای سوال و جواب کردن، ابراز نگرانی کند. اگر بگوید امروز نبودنت خیلی آزارم داد، خیلی بهتر است از اینکه بگوید «تا حالا کجا بودی!».
به‌عبارتی حالت پرخاشگری و دعوا نداشته باشد تا مرد باورش شود که چقدر می‌تواند در کارها به او کمک کند. بنابراین زن باید بتواند عصبانیتش را کنترل کند و بعد از اینکه آرام شد با همسرش صحبت کند.
ممنوعیت گله و شکایت در خانواده
وقتی مرد وارد خانه می‌شود، زن نباید بلافاصله از مشکلات زندگی و سر‌و‌صدای بچه‌ها و مسائل دیگر گله و شکایت کند، یا فورا از خراب شدن وسایل خانه خبر بدهد و بخواهد همان موقع تعمیر شوند. بهتر است خانم تصور کند وقتی خودش وارد خانه می‌شود دوست دارد برخوردها چطور باشد و به همان شکل رفتار کند.
همان‌طور که حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام می‌فرمایند: «آنچه را برای خودت نمی‌پسندی، برای دیگران نپسند و با دیگران همان‌طور رفتار کن که دوست داری با تو رفتار کنند».
در این خصوص زن‌ها می‌توانند از حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علیها الگو بگیرند. روایات بسیاری داریم که آن حضرت هرگز از امام علی علیه السلام تقاضایی نمی‌کرد و این نشان‌دهنده صبور بودن اوست. این موارد در کتاب‌های «وسائل‌الشیعه» و «بحارالانوار» هم نقل شده‌اند، که برخی با جزئیات و برخی به‌طور کلی بیان شده‌اند.
دغدغه درآمد نداشته باشیم
خداوند در آیه 34 سوره نساء می‌فرماید: «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّساء به ما فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ وَ بِما اَنفَقُوا مِنْ اَمْوالِهِمْ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتاتٌ حَافِظاتٌ لِلْغَیبِ به ما حَفِظَ اللّهُ؛ مردان سرپرست و نگهبان زنان هستند، به‌دلیل برتری‌هایی که خداوند از نظر نظام اجتماع برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده و به‌دلیل انفاق‌هایی که از اموالشان در مورد زنان می‌کنند. زنان صالح زنانی هستند که فرمانبردار هستند و در غیاب شوهران خود اسرار و حقوق آنها را در مقابل حقوقی که خدا برای آنان قرار داده، حفظ می‌کنند».
در این آیه شریفه، مسئولیت اصلی مرد در خانواده همان سرپرستی و نگهبانی خانواده تعیین شده. یعنی مرد در امور زن و خانواده قیام می‌کند. به‌عنوان مثال اگر زنی با اتومبیلش تصادف کند، شوهرش برای تعمیر اتومبیل و امور مربوط به بیمه اقدام می‌کند.
در ادامه آیه شریفه، دلیل سرپرستی مرد بر زن توضیح داده شده که هر کدام برتری‌هایی نسبت به دیگری دارند. به‌عنوان مثال مرد قدرت و توانایی جسمی بیشتری دارد که باعث می‌شود پست سرپرستی خانواده به او داده شود و از طرف دیگر، زن از احساسات و عاطفه بیشتری برخوردار است.
در مجموع، مرد گرداننده چرخ اقتصاد خانواده است؛ نه اینکه زن نمی‌تواند این مسئولیت را به‌عهده بگیرد بلکه قرار است مرد سرپرستی خانواده را بر‌عهده داشته باشد تا زن با مشکلات اقتصادی درگیر نشود و بتواند به مسائل روحی و عاطفی خانواده بپردازد. حتی اگر خانم‌هایی شاغل هستند، نباید دغدغه کسب درآمد و دادن خرج خانه را داشته باشند.
فروتنانه فرمانبردار باشیم
طبق آیه 34 سوره نساء زن باید فروتنانه از مرد فرمانبرداری کند. به‌عنوان مثال وقتی می‌خواهیم وارد فضای دانشگاه شویم، نگهبان می‌گوید شما اجازه ندارید اتومبیل‌تان را وارد دانشگاه کنید یا اگر کارت دانشجویی همراهتان نیست نمی‌توانید وارد دانشگاه شوید.
در این شرایط ممکن است ما مدرک فوق لیسانس داشته باشیم و نگهبان دیپلمه باشد، اما به هر حال نمی‌گوییم چون کمتر از من درس خوانده‌ای اجازه نداری مرا کنترل کنی بلکه به پست و مسئولیت او احترام می‌گذاریم و طبق دستورش رفتار می‌کنیم.
اگر زن و اعضای خانواده این شرایط را برای مرد بپذیرند، آن وقت است که زن صالح زنی است که فروتنانه از همسرش فرمانبرداری می‌کند و از ناموس، اخبار و اقتصاد خانواده حفاظت می‌کند؛ چه مرد حضور داشته باشد و چه نداشته باشد. البته مرد نیز نباید زورگویی کند. به‌عنوان مثال وقتی نگهبان دانشگاه اجازه نمی‌دهد اتومبیلی وارد فضای دانشگاه شود، اتومبیل خودش را هم وارد دانشگاه نمی‌کند.
طبق دستور اسلام زن نباید چوب حراج به اموال همسرش بزند و درآمد خانواده را در راهی که خودش دوست دارد هزینه کند. بلکه همسر باید از خرج‌های زن و مهمانی‌های او مطلع باشد، مگر اینکه زن از درآمد یا دارایی خودش خرج کند.
