تیشه توسعه شهری بر ریشه محیط زیست

 در اصل ۵۰ قانون اساسی آمده است: در جمهوری‏ اسلامی، حفاظت‏ محیط زیست‏ که‏ نسل‏ امروز و نسل‌های‏ بعد باید در آن‏ حیات‏ اجتماعی‏ رو به‏ رشدی‏ داشته‏ باشند، وظیفه‏ عمومی‏ تلقی‏ می‏شود. از این‏ رو فعالیت‌های‏ اقتصادی‏ و غیر آن‏ که‏ با آلودگی‏ محیط زیست‏ یا تخریب‏ غیر قابل‏ جبران‏ آن‏ ملازمه‏ پیدا کند، ممنوع‏ است.” اما متأسفانه وزارت راه و شهرسازی به دغدغه های وزارت جهاد کشاورزی در عصر حاضر که حفظ اراضی کشاورزی ‌است توجه چندانی ندارد.

یکی از مصوبات سال 92 شورای توسعه و برنامه ریزی لرستان، آغاز عملیات اجرایی کمربندی دورود در سال 93 بود و این پروژه در حالی به مرحله اجرایی رسیده است که قرار است آخرین منزل مسکونی شهر هم تخریب شود در صورتیکه نقشه قبلی جاده کمربندی با آخرین ساختمان شهر بیش از یک کیلومتر فاصله داشت، از این اتفاق می توان فهمید که نظریه کارشناسی در اتاق فکر اجرای این پروژه جایی ندارد.

با احداث کمربندی که فاصله چندانی با شهر ندارد باعث می شود اراضی که در داخل رینگ کمربندی قرار می گیرند به سرعت تغییر کاربری داده و تبدیل به اماکن صنعتی،تجاری و مسکونی شوند و در آینده ایی نه چندان دور مجدداً باید جای کمربندی را تغییر داد ولی اگر این پروژه در همان جای اولیه خود یعنی کوه پایه قرار می گرفت هزاران سود زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و اشتغالی داشت، اولین سود آن حفظ اراضی کشاورزی و حفظ هوای پاک شهری بود، دوم اینکه این کار انتقال صنایع آلاینده به نقاط خارج از شهر و کاهش بار ترافیکی را به همراه خواهد داشت و  سوم اینکه در آینده ای نزدیک دیگر نیاز به جا به جایی و انتقال کمربندی به کمی آنطرف تر و هزینه های سنگین نبود.

عباس قایدرحمت نماینده سابق دورود و ازنا در مجلس شورای اسلامی در خصوص تغییر نقشه کمربندی می گوید: از زمان شروع مسئولیت من نقشه عملیات اجرایی کمربندی،همین نقشه ی فعلی در حال اجرا است و اگر تغییر کرده است مربوط به دوره های قبل است.

محمد اصلانی معاون عمرانی استانداری لرستان در گفت و گو با بازتاب گهر گفت: معمولا مطالعات و طراحی جاده ها و مسیر ها بر مبنای واریانت های مختلف طراحی می شود که مهندسین مشاور و طراحان با در نظر گرفتن تمام جهات مسیری مطلوب را انتخاب می کنند.

اصلانی با بی اساس خواندن این ادعا که پروژه کمربندی دورود 3 هزار هکتار از اراضی کشاورزی را از بین برده است و تا چند سال آینده کمربندی مجدد نیاز به تغییر دارد افزود: این امکان ندارد چرا که مهندسین مشاور تمام جنبه ها را قبل از اجرای پروژه مورد مطالعه قرار داده اند که شامل حداقل آسیب وارده به اراضی کشاورزی مردم،حداقل هزینه ها برای اداره راه و شهرسازی و حداقل آلودگی های زیست محیطی می باشند.

مهندس آیت اله لشنی کارشناس ارشد امور آب و خاک در خصوص اهمیت محیط زیست بر حیات بشر گفت: گذشت آن زمان که معضلات و بحران های زیست محیطی در حاشیه دغدغه های برخی از مردم قرار داشت،امروزه این پدیده بی مرز جغرافیایی به متن زندگی تک تک ایرانیان راه پیاده کرده است و این بحران به گونه ای است که تمامی افراد جامعه را تهدید می کند ولی گویا برخی از مسئولین خود را از این قائله مستثنی می دانند که جای بسی تأمل دارد.

آیت اله لشنی با اشاره به ظرفیت های دشت سیلاخور و تهدیدهایی که پروژه ی کمربندی برای محیط زیست دارد افزود: دشت سیلاخور بزرگترین زمین هموار در غرب کشور است و یکی از معدود دشت های پهناور و وسیع کشور حساب می شود که به دلیل وجود منابع آبی و کشاورزی متنوع، از سابقه سکونت 5 هزار ساله برخوردار است و مهم ترین آثار تاریخی آن، شامل تپه ها و گورستانهای باستانی می شود که تا 5 طبقه لایه برداری و مطالعه شده است اما متأسفانه امروز شاهد اجرای پروژه های متعددی توسط وزارت راه و شهرسازی در این منطقه هستیم.

وی با اشاره به اینکه یکی از دشت های بسیار مستعد کشور دشت سیلاخور است که مورد بی مهری راه و شهرسازی قرار گرفته است تاکید کرد: وزارت راه و شهرسازی با بی توجهی تمام در حال پیشبرد پروژه های عمرانی خود است و متأسفانه آنقدر خط لوله گاز و نفت و دکلهای برق از آن عبور کرده که دیگر نمی توان اسم آن را دشت گذاشت، جدیداً هم پروژه ی کمربندی دورود پازل مرگ محیط زیست لرستان را برای وزارت راه و شهرسازی تکمیل کرده است.کمربندی که قرار بود از کوه پایه عبور کند و به علت سلیقه های شخصی و منافع اقتصادی بعضی اشخاص که قلب دشت سیلاخور را هدف قرار داده اند پروژه طور دیگری در حال اجرا است، با این هدف گیری بیش از 3هزار هکتار از بهترین اراضی کشاورزی و شالیزارهای کشور به علت کوتاه فکری و ندیدن افق آینده در حال از بین رفتن است.

گوشزدهای مقام معظم رهبری در سال 79 را فراموش نکرده ایم،که بارها بر سرفصلهای سیاستهای کلی منابع طبیعی و محیط زیست تاکید فرمودند (ابلاغ شماره 76230/1  مورخ 11/03/1379 ) شاید خاطر مبارکشان یادآوری های پی در پی رهبری را از یاد برده است.

وضعیت اسفناک میراث های طبیعی و محیط زیستی ایران در طول سالهای گذشته، شرایط را به گونه ای رقم زد که واکنش قاطع و هشدار دهنده مجدد رهبر معظم انقلاب را پس از 14 سال موجب شد. ایشان در روزهای منتهی به سال 1394 و در سخنان 17 اسفند 1393 دربیانات بسیار مهم و کلیدی با توجه به چشم انداز رو به قهقرای سوء مدیریت محیط زیستی درکشور، ضرورت توجه عملی مسوولان مربوط به دغدغه های کارشناسان، متخصصان و سازمانهای مردم نهاد محیط زیستی کشور را گوشزد کردند. بی تردید هر بند این هشدارها متضمن تایید دغدغه ها و واکنشهای متخصصان و سازمانهای مردم نهاد طرفدار محیط زیست است که در سالهای اخیر به طور عام نمود یافته است.

میرمهرداد میر سنجری عضو هیات مدیره انجمن علمی ارزیابی محیط زیست ایران در خصوص بهره برداری مافیای سودجو از میراث طبیعی می گوید: متاسفانه بهره برداری سودجویانه از میراث طبیعی و میراث فرهنگی در بخش بزرگی از جامعه ایران کنونی به صورت عرفی، همه گیر شده است. جامعه ای که ارزش یک میراث طبیعی را بر پایه نوع استفاده شخصی کوتاه مدت مورد ارزیابی قرار می دهد و نه بهره برداری بلندمدت و پایدار.

مجتی قلاوند رییس کارگاه شرکت پدیده دو کوهه که پیمانکار پروژه ی کمربندی است در گفت و گو با خبرنگار بازتاب گهر گفت: با توجه به گذشت چیزی حدود یک سال و نیم از آغاز عملیات اجرایی این پروژه تاکنون این عملیات پیشرفت چشم گیری نداشته است و اصلی ترین معضل عدم پیشرفت جاده کمربندی تملک زمین های کشاورزی توسط اهالی منطقه است که تا تسویه حساب کامل دولت با آنها،زمین را در اختیار شرکت قرار نمی دهند.

رحمان شمسی پیر مرد 75 ساله،یکی از کشاورزان روستای ده نو دورود است که با گلایه از اجرای پروژه کمربندی به خبرنگار ما گفت: از 18 هزار متر زمین کشاورزی که دارم،3 هزار متر آن توسط راه و شهرسازی خریداری شده است، که با قیمت گذاری که توسط کارشناسان صورت گرفته به ازای هر متر مربع 21 هزار تومان به من پول پرداخت کرده اند، این در حالی است که چیزی حدود 10 هزار متر از زمین من در تصرف این جاده قرار گرفته است و عملاً 15 هزار متر باقی مانده هیچ کاربری کشاورزی نخواهد داشت چرا که جاده دقیقا از وسط زمین من عبور کرده است و دیگر قابلیت کشت را ندارد.

نصرت حاجیوند یکی دیگر از کشاورزان زحمت کش روستای ده نو است که با ناراحتی از اجرای پروژه ی کمربندی به خبرنگار ما گفت: 2 هکتار زمین کشاورزی را با هزار بدبختی و قرض خریداری کرده ام تا از این طریق معاش خانواده ام را تأمین کنم،ولی الان 2 سال است که زمین کشاورزی من به عنوان حمایت از طرح ملی در تصرف اداره راه و شهرسازی درآمده است و حتی یک ریال از این اداره به من پرداخت نشده است، زمینم را شخم زده اند و دیگر قابلیت کاشت را ندارد و ما همچنان منتظر دریافت طلب خود از اداره راه و شهرسازی هستیم.