سینما، تئاتر و موسیقی بعد از پایان مجموعه جشنواره‌های فجر و در آستانه آخرین ماه سال ۹۸ خود را آماده روز‌های شلوغ و پرهیاهوی پیش از نوروز می‌کردند، اما بروز و شیوع ویروس کرونا به یکباره تمامی برنامه‌های فرهنگی کشور را تحت الشعاع قرار داد.
اخبار فرهنگ و هنر - شیوع کرونا در ایران و اکثر کشور‌های جهان باعث شد تا در اولین گام‌ها برای مبارزه با این بیماری برگزاری زنده تمامی مراسم‌ها و همچنین اکران آثار سینمایی به تعطیلی کشیده شود، این تعطیلی به خصوص برای سینمای ایران ضربه مهلکی بود چراکه به طور معمول اکران نوروزی بهترین زمان اکران برای آثار سینمایی محسوب می‌شود.
اما هیچ چیز آن طور که پیش بینی می‌شد پیش نرفت و آثار اکران نوروزی به یکباره بعد از شیوع ویروس کرونا نه تنها مهمترین فصل اکران سینمای ایران را از دست دادند بلکه با وضعیتی نامعلوم در چگونگی اکران خود در آینده روبرو شدند.
در این میان ابراهیم حاتمی کیا کارگردان مطرح سینمای کشور که در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، فیلم سینمایی «خروج» را رونمایی کرده بود، در حرکتی تازه تصمیم گرفت پیش از اکران عمومی اثر خود را در شبکه‌های پخش فیلم داخلی به نمایش بگذارد. اتفاقی که نظرات مثبت فراوانی را به همراه داشت.
در این میان شورای صنفی نمایش و در راس آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کشور به تبعیت از ستاد مبارزه با کرونا و وزارت بهداشت بازگشایی دوباره سینماها را به دستور مستقیم این دو نهاد ارتباط دادند، در تئاتر نیز وضعیت به همین شکل پیش رفت و تمامی تماشاخانه‌ها تا اعلام اطلاعیه ستاد مبارزه ملی کرونا مبنی بر بازگشایی، فعالیت خود را متوقف کردند.
طی دو روز گذشته، اما خبری از سوی وزارت بهداشت کشور منتشر شد که حواشی فراوانی را به همراه داشت، دستورالعملی مبنی بر چگونگی شروع فعالیت دوباره سالن‌های سینما و تئاتر که از سوی اهالی هنر به نوعی غیر ممکن اعلام شد.
این دستورالعمل به نام «راهنمای گام دوم مبارزه با کرونا» از سوی معاونت وزارت بهداشت کشور به تمامی سالن‌های سینما و تئاتر ابلاغ شده است.
در بند یک این دستورالعمل آمده است که مسئولین سالن نمایش باید در صورت مشاهده سرفه و یا عطسه تماشاگر را به بیرون سالن هدایت کنند، این در حالی است که به عنوان مثال در هنری مثل نمایش که به صورت بی وقفه اجرا می‌شود این امر به نوعی غیر ممکن است که بتوان در حین اجرای بازیگران به صورت متوالی اجرا را قطع کرده و تماشاگر را به بیرون هدایت کنند، این بند در قبال سینما شاید کمی راحت‌تر باشد، اما باز هم حواس مخاطب را از تماشای اثر پرت خواهد کرد.
در بند دوم آمده که ظرفیت فروش بلیت باید به نصف ظرفیت سالن کاهش پیدا کند، این بند به منزله کم شدن فروش اثر و همچنین ضرر برای تهیه کننده و صاحب سالن نمایش خواهد بود، این اتفاق در حالی شکل می‌گیرد که نهاد‌های فرهنگی مربوطه تاکنون برای جبران ضرر حاصله تمهیدی را ارائه نکرده اند، آن هم در خصوص سینما و تئاتر که طی سال‌های گذشته با افت تعداد مخاطب روبرو بوده اند.
بند سوم مبنی بر ضرورت فروش الکترونیکی، اما چندان سخت نیست، زیرا پیش از این نیز مخاطبان سینما و تئاتر به صورت حداکثری از سایت‌های مرجع بلیت خود را تهیه می‌کردند. در بند چهارم آمده است که کارکنان سالن‌های نمایش و سینما باید کمترین تماس را با یکدیگر داشته و با استفاده از تلفن و یا شبکه‌های اجتماعی به اداره امور بپردازند، اتفاقی که شاید بتوان آن را نیز به راحتی پشت سر گذاشت.
بند پنجم، اما شاید عجیب‌ترین بند در قبال این دستورالعمل باشد، بازیگران تئاتر می‌بایست با رعایت فاصله مشخص شده در روی صحنه و اتاق گریم با یکدیگر برخورد داشته باشند، همچنین استفاده از وسایل پیشگیری از بیماری کرونا همچون دستکش و ماسک هم در این بند ضروری اعلام شده است.
حال مشخص نیست که اثر نمایش چگونه می‌تواند در یک سالن بازیگران خود را با فاصله حداقل یک و نیم متر در کنار یکدیگر قرار دهد و آیا اصلا می‌توان نمایشی را کارگردانی کرد که بازیگران تا این حد با هم فاصله داشته باشند، از سوی دیگر استفاده از ماسک روی صحنه تئاتر برای بازیگران به منزله از بین رفتن بخش عمده توانایی بازیگر در بیان و میمیک خواهد بود و نوعی تماشاگر تنها آوا‌هایی محو و بدون واکنش چهره را از بازیگران می‌بیند.
در بند بعدی از اجتماع کارکنان سالن‌های سینما و تئاتر در پشت صحنه، اتاق آپارات و ... یاد شده است، رعایت این بند هم می‌تواند با کمی برنامه ریزی در زمان حضور این کارکنان صورت پذیرد.
در بند بعدی این دستورالعمل به رعایت فاصله حداقل یک متر میان مخاطبان در صف فروش بلیت و یا بوفه اشاره شده است، رعایت این بند هم با توجه به امکانات محدود بسیاری از سالن‌های تئاتر و سینما در منطقه لابی می‌تواند چالش برانگیز باشد، زیرا با رعایت این فاصله بدون فضای لابی اکثر سینماها گنجایشی برای مخاطبان نخواهند داشت. این رعایت فاصله حداقل یک متر در سالن‌های تئاتر، اما بسیار سخت خواهد بود، زیرا نبود محل انتظار در اکثر سالن‌های تئاتر باعث ازدحام همیشگی مخاطبان پیش از شروع نمایش بوده و بعید است که محیط بیرونی این تماشاخانه‌ها اجازه تشکیل صف برای مخاطبان را فراهم آورد.
حال و پس از نزدیک به دو ماه تعطیلی سینماها و سالن‌های تئاتر، اهالی هنر امیدوارند که از اردیبهشت ماه بتوانند به صورت پلکانی فعالیت خود را آغاز کنند، اما آنچه مسلم است اینکه با شرایط فعلی باید برنامه ریزی اساسی در قبال بازگشایی مراکز فرهنگی از سوی وزارتخانه ارشاد و نهاد‌های مرتبط صورت گیرد.
