پس از آنکه فیلمهای اکران نوروز ۹۸ با تمام حرف و حدیث هایش در روزهای پایانی سال مشخص شد، انتظار میرفت با توجه به افزایش سالنهای سینما در سال جدید و اکران پر مخاطبترین فیلم جشنواره فجر شاهد شکوفایی و رونق اکران در آغاز سال جدید باشیم.
سید ضیاء هاشمی دبیر کمیته انضباطی کارگروه اکران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: "باید بدانیم افزایش ۴/۲۴ درصدی فروش گیشه و افزایش ۲۰۴۷۳ نفر مخاطب در شانزده روز نخست فروردین ۹۸ نسبت به زمان مشابه سال قبل، به دلیل افزایش سالنهای جدید در تهران و شهرستانها و افزایش قیمت بلیت هاست. این یعنی اینکه با کمی تامل میتوان فهمید تقریبا افزایش خاص و چشمگیری در عید امسال نداشتیم. " این اظهار نظرهای رسمی نشان میدهد که سینما در عید نوروز امسال به دلایل مختلف نتوانست موفق عمل کند و انتظارات را علیرغم اعداد پر زرق و برق جدول فروش برآورده کند.
رکورد شکنی های بی فروغ به لطف گرانی ها
اعداد و ارقام گیشه فیلمها نشان از افزایش فروش سینما در ایام نوروز دارد، اما در پشت این آمارهای پر زرق و برق، اتفاقات ناخوشایندی برای سینما رقم خورده است. در شانزده روز ابتدایی فروردین ۹۸ فروش سینمای ایران به ۳۶ میلیارد و ۵۸۰ میلیون و ۹۶۰ هزار تومان رسید که نسبت به زمان مشابه در سال ۹۷، ۱۰ میلیارد و ۶۲۳ میلیون و ۹۱۳ هزار تومان افزایش داشته است. این آمار فروش با درنظر گرفتن گران شدن بلیت سینما نشان میدهد در نوروز ۹۸، ۲۰ هزار و ۴۷۳ نفر بیشتر از سال گذشته به سینما آمده اند.
اما نکته اصلی اینجاست که آیا سینما در نوروز توانسته موفق عمل کند؟ با توجه به افزایش سالنهای سینما در سال ۹۷ و اضافه شدن پردیسهای سینمایی چند سالنه در تهران و برخی شهرهای بزرگ انتظار میرفت مردم دسترسی مناسب تری به سینما داشته باشند و عملا شاهد رشد چند برابری مخاطبان سینما در ایام نوروز باشیم. رشد ۲۰ هزار نفره نشان میدهد نوروز ۹۸ علیرغم اکران فیلمهای مختلف در ژانرهای گوناگون، مخاطبان را به سینما بکشاند و یک جهش قابل توجه را رقم بزند. جدول زیر به تفکیک، تعداد مخاطبان فیلمها را در نوروز ۹۸ نشان میدهد که فیلم «رحمان ۱۴۰۰ » با یک میلیون و ۱۵۶ هزار نفر در رتبه اول و فیلم غلامرضا تختی با ۴۹ هزار نفر در رتبه انتهایی قرار دارد.
بلیت بیست هزارتومانی سینما، بازار سیاه و تخلفات فروش
یکی از مهمترین شوکهای اکران نوروزی، افزایش بلیت سینماها در ابتدای اکران نوروز بود که برخی از سینماگران و حتی سینماداران به طور جدی خواستار آن بودند. این افزایش بلیت ناگهانی منجر شد تا بسیاری از خانوادهها استطاعت دسته جمعی رفتن به سینما را نداشته باشند. به طور متوسط یک خانواده چهار نفره برای رفتن به سینما در ایام عید با هزینه رفت و آمد باید صد هزار تومان هزینه کند و این یعنی محروم کردن قشر متوسط اقتصادی برای رفتن به سینما و تبدیل شدن سینما به تفریح لوکس در میان خانوادههای ایرانی که نمیتوانستند در نوروز رنگ پرده سینما را ببینند.از سوی دیگر افزایش قیمت بلیت در ایام نوروز به بیست هزار تومان منجر شد تا بازار سیاه برخی فیلمها نیز به راه بیافتد و تعدادی از سانسهای پردیسهایی سینمایی به قیمت بالاتر از نرخ مصوب در سایتهایی مانند دیوار به فروش برود. این تخلفات در حالی در تهران اتفاق افتاده است که به گفته دبیر کمیته انضباطی کارگروه اکران در برخی شهرستانها بلیت سینما به مبلغ ۵۰ هزار تومان به فروش رفته است.
نبض اکران نوروزی در اختیار مافیای سینما
یکی دیگر از اصلی ترین چالش های اکران نوروز اختصاص سانس ها و سالن های سینماها به فیلم های پرفروش بود که صدای برخی از بازیگران و کارگردانان را هم در آورد. «رحمان ۱۴۰۰» به تهیه کنندگی علی سرتیپی توانست با در اختیار داشتن سانس های چند برابری نسبت به فیلم های دیگر صدرنشین فروش باشد که با اعتراض عوامل دیگر فیلم ها از جمله سعیدروستایی کارگردان فیلم «متری شیش و نیم» روبرو شد. نمودار زیر نشان می دهد بیشترین سانس های نوروز که حدود ۱۳ هزار سانس است، در اختیار فیلم «رحمان ۱۴۰۰» قرار گرفته است و کمترین سانس هم با ۴۹ هزار سانس به فیلم تختی اختصاص داشته است.
نفوذ و قدرت عده ای خاص در چرخه تولید تا اکران در سینما، انحصار گیشه را به فیلم هایی اختصاص داده است که صرفا با هدف تجاری تولید شده اند و کیفیت و مضمون بسیار نازلی دارند. این موضوع در ایام نوروز بیشترین نمود را داشت و باعث شد تا دو فیلم شاخص جشنواره فجر «غلامرضا تختی» و «متری شیش و نیم» پاسوز قدرت مافیای سینمای مبتذل بشود. بی تدبیری در توزیع و چینش فیلم ها در سینماهای شاخص و عدم توانایی در اعمال قدرت بر پردیس های بزرگ سینمایی ضعف مدیریت سینما بود که در اکران نوروز امسال بیشتر از همیشه به چشم می آمد.