همین الان اگر عبارت «بیلبورد میدان ولیعصر» را در گوگل سرچ کنید، عددی که تعداد نتایج را نشان می‌دهد روی ۸۳۹ هزار نتیجه ثابت می‌ماند. خب احتمالاً همین عدد به اندازه کافی گویاست که این موضوع و این سوژه به اندازه‌ای مهم و محل رجوع شده که خودش به تنهایی تبدیل به یک ژانر شده باشد. همین هم احتمالاً یک انگیزه باشد که به محض بالا رفتن طرح جدید روی بیلبورد میدان ولیعصر، فوراً عده‌ای بروند سراغ موضوع تا ببینند می‌شود برای این ژانر محتوای جدیدی تولید کنند یا نه. همین موضوع هم باعث شده دیوارنگاره جدید این میدان دوباره محل حرف و حدیث و حاشیه شود. جالب این‌که اما ایراد، همان انتقادی است که در خردادماه گذشته هم شده بود؛ «چرا زنان در این تصویر حضور کمی دارند!» این مرتبه اما ظاهراً کمی اوضاع فرق می‌کند.
اگر مثل ما و یکی از هزاران جمعیت انبوهی باشید که هر روز از میدان ولیعصر می‌گذرند، احتمالاً دیوارنگاره جدید این میدان را دیده‌اید. تصویری از تعدادی از شهدای کشور از دهه ۶۰ (حسن باقری، مصطفی چمران) تا دهه ۹۰ (مسعود علیمحمدی، حسن طهرانی‌مقدم، مجید شهریاری، داریوش رضایی‌نژاد، مصطفی احمدی‌روشن) با همراه تعداد دیگری که چهره‌شان مشخص نیست. طرحی که با نام «نسل روشن» معروف شده است. دو زن و دو مرد در تصویر نزدیک‌تر و سه خانم هم در تصویر دورتری به چشم می‌خورند که دور یک مانیتور جمع شده و مشغول گفت‌وگو هستند. همین کافی بود تا حاشیه‌های جدید درباره این تصویر راهی رسانه‌ها شود. البته این را هم بگوییم که سمت چپ تصویر داخل کادر این صفحه ما جا نشد.
پس خانم‌ها کجا هستند؟
یکی از ایرادها جالب‌انگیزناک است و خیلی هم رسانهایتر. این‌که چرا خانم‌ها توی این تصویر حضور ندارند. راستش را بخواهید این قضیه از بیلبوردی شروع شد که خانه طراحان انقلاب اسلامی در خردادماه همین امسال برای حمایت از حضور تیم ملی در مسابقات جام‌جهانی روی دیوارنگاره میدان ولیعصر فرستاد. از بس هم این ایراد تکرار شده که دیگر حالا همه منتظرند تا ببینند چه طرحی بالا رفته و فوراً عینک دست‌شان بگیرند و تعداد خانم‌های حاضر توی تصویر را بشمارند. روی همین حساب هم بود که دو عضو شورای شهر فوراً دست به توییت شدند و در مورد همین موضوعی که چند سطر بالاتر توصیفش را کردیم توییت زدند.
الهام فخاری، عضو شورای شهر تهران با به اشتراک گذاشتن مصاحبه‌ای که پایگاه اینترنتی روزنامه ایران وابسته به دولت با او داشته از حضور کمرنگ خانم‌ها در این طرح انتقاد کرد و نوشت: «انتظار می‌رفت حساسیت بیشتری نسبت به دیوارنگاره میدان ولیعصر وجود داشته باشد از این‌رو امیدوارم اگر این تصویر از سر سهل‌انگاری بوده دیگر تکرار نشود و اگر سهل‌انگاری نبوده اصلاح و عذرخواهی شود.» فخاری البته در مصاحبه دیگری هم که ایران‌آنلاین با او داشته این را گفته که تا این تصویر را دیدم به خودم گفتم چرا ما توی این تصویر نیستیم!
جناب حجت‌خان نظری، دیگر عضو شورای شهر هم ظاهراً بدون این‌که نگاه دقیق‌تری به بیلبورد بیندازد توییت زد: «این اولین بار نیست که دیوارنگاره میدان ولیعصر حاشیه‌ساز می‌شود. از جام‌جهانی فوتبال گرفته تا دانش و توان فضایی کشور، گویی زنان جای عده‌ای را تنگ کرده‌اند. سازمان زیباسازی قول داده به عنوان متولی تبلیغات و منظر شهری به موضوع ورود کرده و از اکران طرح‌های ضدزن جلوگیری کند.»
پویا اسراری که انگار آن‌قدر انتقادها را خوانده که دیگر حفظ شده در مورد این انتقاد شورای شهری‌طور به طرح جدیدشان هم می‌گوید: «تصویر دو بخش دارد. سمت راست شهدای علمی و سمت چپ تعدادی از جوانان هستند. تصاویر شهدا که مشخص است به ترتیب از راست شهید باقری، شهید شهریاری، شهید طهرانی مقدم، شهید علیمحمدی، شهید چمران، شهید رضایی‌نژاد، شهید کاظمی آشتیانی و شهید احمدی روشن. خب توی این قسمت، بحث شهدای شاخص علمی از قدیم تا الان برایمان موضوعیت داشت. این‌که می‌گویند خانم‌ها توی این طرح حضور ندارند یا حضور کمرنگی دارند اصلاً محل بحث نبوده و نیست. هدف ما این بوده که شهدای شاخص علمی را کنار هم قرار دهیم.»
گرافیست خانه طراحان انقلاب اسلامی در ادامه به نقد شورای شهری‌ها می‌گوید: «البته این را هم بگویم که در سمت چپ قضیه که اشاره به وضعیت امروز ما دارد و این‌که الان نوبت جوان‌هاست؛ اتفاقاً از چهار نفری که توی طرح حضور دارند، دو نفرشان خانم هستند.» حالا غیر از این دو نفر، اگر به تصویر دقت بیشتری کنیم دیده می‌شود که در تصویر عقب‌تر باز هم سه نفر خانم حضور دارند که دور یک مانیتور جمع شده و ظواهر امر نشان می‌دهد که مشعول گپ و گعده درباره یک موضوع علمی هستند. خب تا اینجای قضیه به ما حق بدهید که انتقاد فخاری و نظری را چندان وارد ندانیم. این مدل انتقادها مثل این است که مثلاً به شهدای موشکی یا به طرح فرماندهان جنگ ایراد بگیریم که چرا خانم‌ها در ان حضور کمرنگی دارند! البته ما باید فخاری و نظری را هم بشنویم که متاسفانه با وجود تماس، موفق به صحبت با این دو نفر نشدیم.
انتقادبازار
پوریا اسراری، مدیر روابط عمومی خانه طراحان انقلاب اسلامی در مورد فضای نقدها هم می‌گوید: ما هر کاری که بالا می‌بریم قبلش می‌نشینیم و به این فکر می‌کنیم که ممکن است چه ایرادهایی به کار بگیرند. طبیعی هم هست. در مورد این کار اما ایرادهایی که توی ذهن ما بود چیزهای دیگری بود نه این‌که بیایند بگویند چرا در میان تصاویر شهدا، هیچ تصویر خانمی حضور ندارد یا این‌که چرا این شاتل آمریکایی است. ما اگر موشک هم می‌گذاشتیم همین ایراد وارد بود چون شاکله کلی آنها شبیه هم است ولی چون الان موشک عادی شده همه اوکی هستند. حالا که فضاپیما گذاشته‌ایم و فقط دو کشور آن را دارند انتقاد می‌کنند که این خودباختگی است.
خب که چه؟
اسراری درباره مفهوم محوری این بیلبورد هم می‌گوید: فضای علمی و شهدای علمی برایمان مهم بود. این‌که شهدای شاخص علمی را کنار هم بگذریم. در کنار این مساله در دی ماه هم فضای شهادت چند مهره علمی داشتیم. بحث بازنشسته‌ها و جوانگرایی هم مهم بود. از این چند مفهوم کلی به این رسیدیم که شهدای شاخص علمی را کنار هم ببینیم و موضوع را به سمت جوانگرایی ببریم. این‌که زمانی این شهدا پای کار بودند و حالا باید کسان دیگری بیایند و این مسیر را جلو ببرند؛ این فضای کلی ما بود.
