اولین بار نیست که یک بازیگر که نقش مثبت و مذهبی را در یک فیلم سینمایی یا سریال بازی کرده است، در دنیای واقعی و از نظر ظاهری آن نقش را به چالش میکشد. این بار، اما نوبت «ریحانه پارسا» بازیگر نقش دختر چادری و مذهبی در سریال پرطرفدار این شبهای تلویزیون یعنی «پدر» بود.
پارسا بلافاصله بعد از پخش آخرین قسمت سریال، تمام عکسهای خود در صفحه اینستاگرامش را که مربوط به سریال پدر بود، حذف و به جای آنها عکسهای مدلینگش را با ظاهری نامتعارف از خود منتشر کرد. او در یکی از پستهایش نوشت که با این عکسها میخواهد بگوید از نظر ظاهری با لیلای سریال پدر خیلی متفاوت است. البته موج مخالفتها با او در فضای مجازی باعث شد باز هم عکسهای مدلینگش را پاک کند و تعدادی از عکسهای قبل را به صفحهاش برگرداند.
او یک بازیگر است
عکسهای پارسا، موجی از مخالفت و موافقت و تحلیل را در فضای مجازی به راه انداخت. گروهی در فضای مجازی معتقد هستند که همانطور که از عنوان «بازیگر» برمیآید، ریحانه پارسا و امثال او یک نقش را «بازی» میکنند و این شغل و حرفه آنهاست. پس دلیلی بر این نیست که حتما از نظر اعتقادی مثل نقششان فکر و عمل کنند.
این دسته همچنین به این موضوع هم اشاره میکردند که درصنف بازیگران، به هر دلیلی، بازیگر با حجاب کامل و پوشش چادر بسیار نادر است و برای همین نمیشود توقع داشت که برای نقش یک دختر چادری از فردی که چادری و محجبه است استفاده کنیم.
اما در مقابل این عده، عده دیگری هم بودند که با این نظرها مخالفت میکردند.
چادر ممنوع!
همزمان با انتشار عکسهای مدلینگ ریحانه پارسا، موجی در فضای مجازی به راه افتاد که از صداوسیما درخواست میکرد دیگر هیچ خانم چادری را به تصویر نکشد. این موج با هشتگ #چادرممنوع به صداوسیما معترض شد که در عواقب اجتماعی رفتارهای دوگانه بازیگرانی که آنها را ستاره میکند مقصر است. این عده در یادداشتها و تحلیلهایی خطاب به صداو سیما نوشتند که وقتی نقشهای مثبت و مذهبی از نظر رفتاری روی بازیگرانش تاثیری ندارد پس دیگر حق ندارد از آنها با پوشش چادر و یا در نقش محجبه و مذهبی استفاده کند!
در برابر این موج، افراد دیگری هم بودند که هردوی این اظهارنظرها را تندروی خواندند. به عقیده گروه سوم، اینکه یک بازیگر اعتقادی به نقشی که بازی کرده ندارد، تقصیر صداو سیما نیست و اتفاقا این هنر بازیگر است که توانسته نقشش را کاملا در چارچوبهای صداوسیما ایفا کند.
جدای از این موجهای مجازی و اینکه چه کسی مقصر است سوالی که در این بین بیجواب ماند این بود که جامعه هنری چقدر برای نزدیک شدن بازیگر به نقشش وقت میگذارد و آیا در صورت موفقیت سریالی مثل «پدر» در بین خانوادهها و جوانان، این تناقض تاثیری روی بینندهها دارد یا نه؟ سوالی که تهیهکنندههای تلویزیون پاسخهای متفاوتی به آن دادند.
بعضی بازیگران را جو میگیرد!
سعید سعدی، از تهیهکنندگان باسابقه سینما و تلویزیون که ماه رمضان امسال سریال پرطرفدار «بچهمهندس» را روی آنتن صداوسیما داشت؛ میگوید که ما موقع انتخاب بازیگر تلاش میکنیم تا کمی از عقبه فکری آنها را چک کنیم، اما بعضی بازیگرانی که در جو محبوبیت قرار میگیرند، یکباره دچار توهم میشوند و فکر میکنند خبری است! برای همین مشکلاتی را برای خودشان به وجود میآورند. آنها باید خودشان، خودشان را از این مسائل و مباحث حفظ کنند.
سعدی درباره آنهایی که صداوسیما را مقصر استفاده از بازیگران بدون تقید به حجاب میدانند، به فارس میگوید: «تهیهکنندهای، نابازیگری را انتخاب کرده و احساسش این بوده که او میتواند نقشی را خوب ایفا کند و انصافا هم خوب ایفا کرده است. حالا اگر این بازیگر توهمی زده و نتوانسته خودش را حفظ کند، خودش باید پاسخگو باشد نه صداوسیما. ما هم مجبوریم از حضور همین بازیگرانی که هستند در آثارمان استفاده کنیم و اگر بخواهیم همه را با یک چوب برانیم دیگر کسی برایمان نمیماند! اگر تقید بازیگر به اصول شرعی در حد قابل قبولی باشد نباید مته به خشخاش گذاشت.»
تهیه کننده فیلم سینمایی «روزهای زندگی» در پاسخ به این سوال که آیا این تناقض روی مخاطب هدف، مخصوصا جوانانی که جذب فیلمها و سریالهای روز میشوند، تاثیری دارد یا نه میگوید: «تاثیر دارد و این تاثیر قطعا منفی است. ما باید خودمان بازیگران را درفضای مجازی مدیریت کنیم. فرهنگ این فضا و نحوه استفاده از آن هم بین مردم و قشر بازیگر درست جانیفتاده است. حریمها رعایت نمیشود. بازیگرها دارند در این جامعه کار میکنند پس باید در چارچوب قوانینی که در کشور وجود دارد ظاهر شوند.»
همه چیز زیر سر فضای مجازی است
اما محمدرضا آهنج، که در کارنامه کاریاش سریالهای پرطرفدار «عملیات ۱۲۵» و «به دنیا بگویید بایستد» را دارد معتقد است که جو به وجود آمده پیرامون حجاب بازیگران در دنیای واقعی، اصلا ارزش و اهمیت ندارد و اینها همه زیر سر فضای مجازی است.
آهنج میگوید: «ما در جامعه سنتی و مذهبی زندگی میکنیم که اعتقادات دینی در افکار عمومی تاثیر دارد و برای مردم مهم است. حالا عدهای سوءاستفاده گر در فضای مجازی روی این اعتقادات دست میگذارند و سوار موج احساسات مذهبی مردم میشوند تا از این راه مشهور شوند و فالوئر جمع کنند.»
این تهیه کننده سینما و تلویزیون در پاسخ به این سوال که چقدر مهم است اعتقادات بازیگر به نقشش نزدیک باشد، خاطرهای تعریف میکند: «من در سال ۲۰۰۲ در لبنان در حال تولید یک مجموعه بودم. بازیگری داشتم که یک روز از طریق مترجم متوجه شدم مارکسیست است. حالا آن بازیگر برای من نقش یک رزمنده را بازی میکرد که اتفاقا در فیلم شهید هم میشد. وقتی از او پرسیدم سختت نیست با عقاید مارکسیستی نقش رزمنده و شهید بازی میکنی، گفت: اصلا برایم مهم نیست، من دانشجوی سینما هستم، شما هم به من احترام گذاشتید و من را دعوت به کار کردید. من هم به شما احترام میگذارم و سعی میکنم کارم را به بهترین شکل انجام بدهم؛ و این ربطی به اعتقادات من ندارد.»
مصاحبه نمیکنم!
حامد عنقا، نویسنده سریال پدر نیز که اتفاقا سریالش هم گل کرد و هم حواشی زیادی برایش به همراه داشت راجع به این موضوع حاضر به مصاحبه نشد و گفت: فعلا در این مورد صحبت نمیکنم.