یکی از مسائلی که هرساله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با آن روبرو می شود مسئله مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب است؛ مسئله ای که امسال هم مانند سالیان گذشته مسئله مهم این وزارتخانه در حوزه نشر کشور شد. دو تیم کارشناسی موضوع مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را بررسی کردند و قرار است تصمیم نهایی در این خصوص روز چهارشنبه در جلسه شورای سیاستگذاری این نمایشگاه مطرح و درباره آن تصمیم گیری شود. از این رو به سراغ ناشران رفتیم و نظر آن ها را درباره مکان برگزاری سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران جویا شدیم.
حسین عابدینی، مدیر مسئول انتشارات «سفیر اردهال» در خصوص مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: اگر سیستم مترو مانند سال های گذشته باشد، یعنی اتوبوس در مراکز مختلف شهر به سمت نمایشگاه شهر آفتاب باشد و امکانات سال های قبل برای نمایشگاه آتی کتاب در شهر آفتاب مهیا شود، این مکان گزینه مناسبی برای برگزاری سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است.گذشته از آنکه در سال اول انتقال نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به شهر آفتاب قرار بود غرفه ها به طور رایگان در اختیار ناشران قرار بگیرد، فضای سربسته و نمایشگاهی شهر آفتاب کم است.
وی افزود: سه سالن سربسته در نمایشگاه شهر آفتاب وجود دارد. طبق نقشه راه این نمایشگاه، باید 12 سالن دیگر در این مکان احداث شود. اگر شهرداری تهران بتواند چند سالن دیگر تا زمان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال آینده احداث کند تا نیاز نباشد از چادرها و سالن های جنبی برای برپایی غرفه ناشران استفاده شود، شهر آفتاب به لحاظ وسعت، پارکینگ و امکانات محل مناسبی برای برپایی سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است. شهرداری در این باره کاری نمی کند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بودجه چند میلیاردی را صرف اجاره دادن غرفه به ناشران می کند. هر ساله این بودجه هدر می رود. اگر یک همکاری مشترک میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولان شهر آفتاب باشد، تمام مشکلات شهر آفتاب در زمینه برپایی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در این مکان حل می شود.
مدیر مسئول انتشارات سفیر اردهال با اشاره به اینکه هر سال 2 ماه مانده به برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، تب و تاب مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران آغاز می شود، اظهار کرد: مسئولان در نهایت نتیجه می گیرند نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در شهر آفتاب برگزار شود؛ باز هم همان چادرها و سالن های جنبی برای نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ایجاد می شود. بودجه ای برای این بی مدیریتی ها صرف می شود. مثلا اگر دو میلیارد از بودجه هفت هشت میلیاردی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به ناشران کمک می شد، بازار نشر کشور تغییر می کرد. مدیریت به گونه ای است که نمی توان به این بخش رسید. ده سال نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را در مصلای تهران برگزار کردند. در زمان انتقال نمایشگاه به مصلای تهران هم مسئله برگزاری آن در این مکان یا محل دائمی نمایشگاه های بین المللی کتاب تهران مطرح بود. مطمئن باشید نمایشگاه بین المللی کتاب تهران همیشه در شهر آفتاب برگزار می شود.
عابدینی ادامه داد: نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بیشتر برای حضور شهرستانی ها لازم است. آن ها سالی یکبار برای تجهیز کتابخانه هایشان به نمایشگاه بین المللی کتاب تهران می آیند. برای آن ها راحت تر این است که نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در شهر آفتاب برگزار شود و انتقال آن به داخل شهر برایشان مشکل آفرین است.
رضا حاجی آبادی، مدیر مسئول انتشارات هزاره ققنوس در گفتگو با خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ درباره مکان برگزاری سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: به دلیل آنکه دسترسی مصلی برای ناشران و مردم عادی بهتر است، در این مکان دو ایستگاه مترو وجود دارد و حمل و نقل کتاب به مصلی راحت تر از نمایشگاه شهر آفتاب است، مصلای تهران را گزینه بهتری برای برگزاری سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران می دانم. البته امکانات دیگر هم در این مکان وجود دارد.
وی افزود: انتقال نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به شهرآفتاب معامله ای بود که میان شهرداری تهران و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شد. قرار بود تا پنج سال از ناشران برای گرفتن غرفه در شهر آفتاب هزینه ای دریافت نکنند. اما ناشران هزینه غرفه را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دادند. حالا که قرار است ناشران هزینه غرفه بدهدن، فرقی میان مصلای تهران و شهرآفتاب نیست. چون هم منتش را بر سر ما می‌گذارند که شهرداری غرفه ها را رایگان در اختیار ناشران قرار می دهد و هم پول غرفه را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می دهیم. نکته دیگر این که دردسرهای رفت و آمد به شهر آفتاب زیاد است. امکانات برخی ایستگاههای مترو کامل نیست. متاسفانه در هر دو سال برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در شهر آفتاب، باران ناشران را اذیت کرد.
وی افزود: دوستان ما در مصلی تهران باید در بخش نظارتی تعدیل ایجاد و بحث حمل و نقل کتاب را به مراتب حفاظتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار کنند. نه اینکه دوباره حراست مصلای تهران فراتر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عمل کند. مصلی تهران باید این نکات جزئی را برطرف کند.
پرویز بیگی حبیب آبادی، مدیر مسئول انتشارات «فصل پنجم» در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران حتما باید در مصلی تهران برگزار شود. یکی از اشتباهات بزرگی که اتفاق افتاد، انتقال نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به شهر آفتاب بود. بُعد مسافت شهر آفتاب اجازه نمی داد بسیاری از مردم علاقه مند به کتاب که فرصت کافی ندارند، بتوانند در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران حاضر شوند. دلیلشان این بود که ساعت کار یک کارمند چهار تمام می شود و وی فرصت داشت تا 8 شب به مصلی تهران بیاید؛ اما هرگز نمی توانست برای بازدید از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به شهر آفتاب بیاید.
وی افزود: کمبود امکانات مشکل دیگر شهر آفتاب بود. بارندگی شدید در سال اول برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران همه را متاثر کرد. ما در سالن بین الملل و سالن دوم شاهد این مسئله بودیم. زیر ساخت های شهر آفتاب پاسخگوی نیاز ناشران نبود. مشکلات قطع برق و کارتخوان ها وجود داشت و امکانات آن در این زمینه به صد در صد نمی رسید. وقتی مردم به مصلی تهران می آمدند، می توانستند از امکانات رستوران در اطراف آن استفاده کنند و مشکل تغذیه نبود. بسیاری از ناشران برای تهیه غذا در شهر آفتاب مشکل داشتند و مجبور بودند از داخل تهران غذا تهیه کنند. اما یک نکته از همه این ها مهمتر است. تلاش سیستم فرهنگی کشور از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این است که سرانه مطالعه را در کشور افزایش دهند. کاهش چشمگیر فروش کتاب با رفتن نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به شهر آفتاب سبب شد سرانه مطالعه کتاب در کشور پایین بیاید.
مدیر مسئول انتشارات فصل پنجم با اشاره به تلاش های صدا و سیما، نمایشگاه های کتاب در شهرستان ها و طرح هایی چون تابستانه و پاییزه کتاب در جهت افزایش سرانه مطالعه کشور بیان کرد: چشم تمام ناشران به نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است. در این نمایشگاه می تواند اتفاقی برای ناشر بیفتد که به آرامش نسبی برسد و از بحران کاغذ رهایی پیدا کند. انتقال نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به شهر آفتاب باعث کاهش سرانه مطالعه در کشور شد. این مسئله را از روی تحقیق و بررسی و گفتگوهایم با ناشران دیگر و نمودارهای فروش کتابم می گویم و از روی احساس نمی گویم. فروش بسیاری از پخش کنندگان کتاب در اردیبهشت ماه در این دو سال برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب کاهش یافت. مردم ترجیح می دادند کتاب را از کتابفروشی ها بخرند تا اینکه از تخفیف ده درصدی نمایشگاه کتاب برخوردار شوند.
بیگی ادامه داد: بهترین گزینه ای که در حال حاضر برای مکان نمایشگاه بین المللی کتاب تهران داریم مصلی تهران است. اگر می خواهیم سرانه مطالعه در کشور افزایش یابد، باید بیشتر شدن ترافیک 11 روزه را در بخشی از شهر تهران بپذیریم. با پارکینگ هایی که ارتش در اختیار نمایشگاه بین المللی کتاب تهران می گذارد مشکل ترافیک در محل مصلی تهران برطرف می شود. به هرحال اگر می خواهیم یک حرکت گسترده و بزرگ در ترویج کتابخوانی داشته باشیم، باید بسیاری از تبعات آن را بپذیریم. بسیاری از ناشران حاضرند پول بیشتری برای غرفه بدهند و متراژ کمتری در اختیار داشته باشند، اما در مرکز شهر باشند. یک ناشر نمی تواند تمام کتاب هایش را به نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بیاورد. از روز پنجم برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران مجبور است برای آوردن کتاب هایش، هر روز از شهر آفتاب به تهران بیاید و برگردد.
وی تصریح کرد: بزرگترین مشکلات شهر آفتاب، کاهش سرانه مطالعه و فروش کتاب، متضرر شدن ناشران، تضییع وقت بیشتری از مردم و آماده نبودن مکان است. در صورتی که مصلی مرکزیت دارد. دسترسی به آن آسان است. پارکینگ های ارتش و اطراف مصلا مشکل پارکینگ مردم را حل می کند و وقت کمتری از مردم گرفته می شود. همچنین امکان حضور مردم در ساعت های بعد از وقت اداری برایشان بیشتر است. اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می خواهد در کار نشر گشایشی ایجاد شود، حتما باید نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را به مصلی تهران منتقل کند و پس از برگزاری نمایشگاه امسال، طرح دراز مدتی برای انتقال مکان نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ارائه کند.
