تا پایان مهلت ارسال فیلم برای حضور در نودمین جایزه آکادمی اسکار، تنها یک ماه باقی مانده است و هنوز مشخص نیست امسال چه فیلمی از ایران برای حضور در اسکار معرفی خواهد شد.
با وجود این، از برخی فیلم‌ها در رسانه‌ها به عنوان گزینه‌های مناسب برای حضور در اسکار نام برده می‌شود که یکی از آنها بهترین فیلم سال گذشته جشنواره فجر یعنی «ماجرای نیمروز» است.
طبق اعلام آکادمی اسکار، روز دوم اکتبر(۱۰مهر) مهلت ارسال فیلم برای حضور در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان به پایان می‌رسد. در روزهای اخیر کشورهای مختلف نام فیلم منتخب‌شان را که قرار است نماینده سینمای ملی‌شان در اسکار باشد، معرفی می‌کنند. کشورهایی که شاید روی کاغذ هیچ شانسی برای حضور در بین پنج نامزد نهایی دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان را هم ندارند، اما می‌خواهند حتماً در اسکار نماینده داشته باشند. در این شرایط ایران که طی شش سال گذشته دو بار توانسته است جایزه اسکار را در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان به دست آورد، هنوز مشخص نیست چه سیاستی را برای اسکار امسال در پیش خواهد گرفت و چه فیلمی را به اسکار معرفی می‌کند. امسال حتی کمیته‌ای که از سوی بنیاد سینمایی فارابی برای انتخاب نماینده ایران تشکیل می‌شد، هنوز معرفی نشده و آغاز به کار نکرده است.
آیا تغییرات در فارابی دلیل تأخیر است!؟
خبرهای غیررسمی حکایت از جابه‌جایی قریب‌الوقوع در سطح مدیریت بنیاد سینمایی فارابی دارد، به خصوص اینکه از علیرضا تابش، مدیر فعلی بنیاد سینمایی فارابی به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی تصدی پست مدیریت روابط عمومی و امور بین‌الملل شهرداری تهران نام برده می‌شود. پیش از این نیز برخی از صحبت‌ها درباره اختلاف نظر میان محمدمهدی حیدریان، رئیس سازمان سینمایی و تابش مطرح بود. ماندن یا نماندن تابش در فارابی می‌تواند یکی از دلایلی باشد که باعث شده معرفی نماینده ایران در اسکار با تأخیر مواجه شود. فارابی و خانه سینما به صورت مشترک روی انتخاب فیلم برای معرفی به آکادمی اسکار فعالیت دارند و کمیته انتخاب فیلم زیر نظر معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی تشکیل می‌شود. جالب اینجا است که خانه سینما نیز درباره انتخاب اظهارنظری نداشته است و صرفاً در روزهای اخیر اظهارات حول و حوش جشنواره فیلم فجر بوده است.
وقتی یک فیلم توقیفی پر رنگ می‌شود!
ارسال فیلم برای آکادمی اسکار شرایط خاصی دارد، برای همین است که بسیاری از فیلم‌ها به خاطر همین مقررات از گردونه شانس حضور در اسکار حذف می‌شوند. آکادمی اسکار شرط اکران عمومی فیلم را به عنوان یکی از شروط لازم برای پذیرش فیلم عنوان کرده است و از آنجایی که فیلم از طرف ساختاری دولتی به اسکار معرفی می‌شود، امکان حضور فیلم‌های مسئله‌دار، ضدحاکمیتی یا اپوزیسیون کاهش می‌یابد. فیلم‌های توقیفی نیز به خاطر این شرط، تقریباً شانسی برای حضور در اسکار نخواهند داشت. با وجود این در برخی پیش‌بینی‌ها درباره فیلم‌هایی که قرار است در نودمین جایزه اسکار حضور داشته باشند، نام فیلم «لرد» ساخته محمد رسول‌اف دیده می‌شود. سایت «goldderby» که درباره جایزه‌های مهم سینمایی از جمله «اسکار» پیش‌بینی ارائه می‌دهد، روز گذشته در آخرین تدوین پیش‌بینی‌هایش برای نودمین مراسم آکادمی اسکار، در بخش بهترین فیلم‌های غیرانگلیسی‌زبان به موفقیت‌های اصغر فرهادی، به اکران فیلم «لرد» در کن فرانسه اشاره کرده و از آن فیلم به عنوان شانس حضور در اسکار نام برده است. این پیش‌بینی تا حد زیادی رد شده است زیرا «لرد» در ایران توقیف بوده و امکان اکران عمومی آن وجود ندارد و به نظر نمی‌رسد با توجه به محتوای فیلم و در فاصله کمتر از یک ماه تا پایان مهلت ارسال فیلم، چنین فیلم مسئله‌داری از سوی جمهوری اسلامی انتخاب و به اسکار معرفی شود.
شانس‌های سینمای ایران برای حضور در اسکار
سال گذشته، «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی توانست جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را به دست آورد. این فیلم درست در روزهایی این جایزه را گرفت که ترامپ به قدرت رسیده بود و جنگ سیاسی میان طرفداران و مخالفان وی به اوج رسیده بود. مراسم اسکار ۸۹ را می‌شود صحنه تقابل هالیوودی‌ها با رئیس‌جمهور جدید دانست که در نهایت انتخاب فیلم «فروشنده» از ایران، رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده را که سیاست‌های ضد ایرانی را به شدت دنبال می‌کند، خشمگین کرد. اصغر فرهادی نیز در روزهایی که ترامپ به دنبال قانونی کردن ممنوعیت مسافرت اتباع برخی از کشورها به امریکا بود، پیامی را در ستایش انسان‌دوستی منتشر کرد که بعد از کسب جایزه اسکار قرائت شد؛ اتفاقاتی که فضا را به شدت ضد ترامپ کرد. امسال بعد از یک اسکار به شدت سیاسی، شاید نگاه سینمای جهان دوباره به ایران باشد، اگرچه شانس دریافت دو اسکار پیاپی بسیار کم است.
حتی اگر فیلم ایرانی که قرار است امسال به اسکار معرفی شود به خاطر سازوکارهای اسکاری شانس جایزه نداشته باشد، حضور یک فیلم قوی می‌تواند پرچم‌دار خوبی برای سینمای ایران باشد.
در میان فیلم‌هایی که هم از نظر ساخت و هم از نظر مقررات می‌توانند در اسکار حضور پیدا کنند، اولین گزینه و شاید یکی از جدی‌ترین گزینه‌ها، فیلم «ماجرای نیمروز» است؛ فیلمی که فارابی نیز یکی از نهادهای مشارکت‌کننده در ساخت آن است و نمادی از سینمای دولتی ایران به شمار می‌رود. این فیلم سال گذشته در سی‌وپنجمین جشنواره فیلم فجر، جایزه بهترین فیلم را گرفت. دومین گزینه جدی سینمای ایران برای حضور در اسکار نیز می‌تواند «رگ خواب» ساخته حمید نعمت‌الله باشد؛ فیلمی که گفته شده در جشنواره فجر به آن بی‌توجهی شد اما منتقدان سینمای ایران در جشن سالانه‌شان برای آن سنگ تمام گذاشتند. «رگ خواب» به این جهت که نماینده سینمای اجتماعی ایران است و این گونه از سینمای ایران بیشترین موفقیت را در سطح بین‌المللی داشته است، می‌تواند گزینه خوبی برای معرفی به اسکار باشد. فیلم «بدون تاریخ بدون امضا» ساخته وحید جلیلوند در جشنواره فیلم فجر با استقبال خوبی روبه‌رو شد اما هنوز فرصت اکران را به دست نیاورده است، شاید در صورت راه‌اندازی کمیته انتخاب فیلم برای اسکار، حتی برای یک هفته هم که شده به این فیلم فرصت اکران داده شود تا بتواند به عنوان یکی از گزینه‌های سینمای ایران برای نودمین مراسم آکادمی سینمای امریکا مطرح شود. در آخر باید به فیلم «ابرها در راهند» ساخته مجید مجیدی اشاره کرد؛ فیلمی که گفته می‌شود امکان حضور در اسکار به عنوان نماینده هند را دارد و احتمال اینکه بتواند نماینده ایران در اسکار باشد خیلی کم است.
سینمای ایران صرفاً ۳۰ روز فرصت دارد تا تکلیف حضورش را در اسکار امسال مشخص کند و این فرصت برای سینمایی که داعیه‌دار جهانی بودن است، به معنای زمان فشرده‌ای برای انتخاب یک اثر شایسته است.
