طرح «توزیع یارانه کتاب از طریق کتاب فروشی‌ها» که حدود دو سالی است با حمایت وزارت ارشاد و مشارکت کتابفروشان اجرا می‌شود، بر این مبنا شکل گرفت که اگر به صورت تخصصی و حرفه‌ای به صنعت نشر نگاه شود، به مثابه زنجیره‌هایی است که حلقه‌های اصلی آن از تولید (پدیدآورندگان، ناشران) تا توزیع (موزعان و کتابفروشان) و سرانجام خریداران (خوانندگان) باید هر کدام نقش خود را به درستی ایفا کنند تا گردش کتاب در آن روندی منطقی و حرفه‌ای پیدا کند.
افزایش چشمگیر تعداد ناشران از یکسو و کمبود ویترین، تعطیلی مداوم کتابفروشی‌ها در سال‌های اخیر از سوی دیگر، نشان از فربه شدن حلقه‌هایی و نحیف شدن حلقه‌هایی دیگر دارد؛ برنامه‌های حمایتی که تاکنون عمدتاً از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه کتاب صورت گرفته، نشان می‌دهد که بیشتر، یک حلقه این صنعت یعنی ناشران از آنها متنفع شده‌اند. در نتیجه این روند، تولید کتاب از توزیع آن بسیار بسیار فربه‌تر شده است؛ به گونه‌ای که در حال حاضر، ما در تولید کتاب به دلیل انبوهی و در توزیع آن به دلیل کمبود، با بحران مواجه شده‌ایم.
از سوی دیگر امروزه طرح‌هایی مانند توزیع بن کاغذی و سپس الکترونیک به جهت مشکلات ساختاری و شکلی دغدغه‌هایی بر حوزه نشر سرباز کرده که نیاز به بازنگری و تجدیدنظر و یا طرح جایگزین برای آن را بیش از پیش ضروری کرده است.
ایده طرح‌های حمایتی کتاب که با هدف به حرکت درآوردن همه زنجیر نشر و نه فقط حلقه‌های محدود و همچنین توزیع عادلانه یارانه و در اختیار قرار دادن یارانه مصرف کننده به دست خریدار و جلوگیری از سواستفاده‌های احتمالی از یارانه و تبدیل آن به وجه نقد و ... شکل گرفته، به اتکای زیرساخت‌های نرم افزاری لازم که در موسسه خانه کتاب فراهم شده، همچنین نظام کنترلی چندلایه، اهداف سه گانه فوق را تا حدودی محقق کرده و اکنون تقریباً می‌توان با اطمینان گفت تمام یارانه‌ای که به این طرح اختصاص یافته بود، صرف کتاب، و به چرخه نشر تزریق شده است.
تا قبل از سال ۱۳۹۴ تقریباً هیچ طرح و برنامه مدونی برای سوق دادن اعتبار به سمت کتابفروشی‌ها وجود نداشت و کل بودجه در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران و نمایشگاههای استانی صرف می‌شد. برای اولین بار این طرح یعنی اختصاص بخشی از این بودجه به کتابفروشی‌ها در هفته کتاب سال ۱۳۹۴، کلید خورد که اهداف مختلفی برای آن در نظر گرفته شده است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
توجه بیشتر به کتابفروشی‌ها: کتابفروشی‌ها به عنوان نوک پیکان چرخه تولید و انتشار کتاب طی سالیان سال بعد از انقلاب چندان محل توجه نبودند و تنها نویسندگان و ناشران و خوانندگان از حمایت‌های دولتی منتفع می‌شدند. لذا این طرح‌ها اقدامی عملی برای بازی گرفتن کتابفروشی‌ها به عنوان یکی از مهمترین ابعاد چرخه کتاب در ایران به حساب می‌آمد.
آشنا کردن و آشتی دادن مردم با کتابفروشی‌ها: این مسئله از جمله دلایل مهم اجرایی شدن این طرح محسوب می‌شود. چرا که متاسفانه طی سالیان سال مردم شهرها و مناطق مختلف به دلایل گوناگون یا با کتابفروشی‌های شهر خود آشنا نشده و یا آنها را فراموش کرده بودند. طرح‌هایی از این دست و از جمله «کتابگردی» کمک مناسبی به معرفی کتابفروشی‌های هر شهر خواهد بود.
پرکردن خلاءهای نمایشگاههای استانی: این طرح‌ها تا حدودی خلاءهای موجود در اجرای طرح نمایشگاههای استانی کتاب را پوشش می‌دهد و امکانی برای پر کردن این خلاء در کتابفروشی‌های سراسر کشور است. نمایشگاههای استانی کتاب صرفاً در مراکز استان‌ها و یا شهرهای دوم آنها برگزار می‌شوند و این در حالی است که طرح‌های حمایتی فصلی این امکان را فراهم می‌آورند که در هر نقطه‌ای از کشور و در شهرها و استان‌های متعدد کتابفروشان بتوانند نسبت به عرضه کتاب یا تخفیف به مردم اقدام کنند. این در حالی است که نمایشگاههای استانی صرفاً در یک بازه زمانی خاص و به مدت محدود ۵ الی ۱۰ روز در سال برگزار می‌شوند اما طرح‌های حمایتی در سه نوبت و بازه زمانی بیشتری در سراسر کشور اجرا می‌شوند.
توزیع عادلانه یارانه در سراسر کشور: این مسئله، اتفاقی است که از طریق این سامانه و طرح در شُرُف انجام است چرا که تا پیش از این عمده یارانه نشر در تهران و شهرهای بزرگ توزیع می‌شد اما در این طرح شاهد آن هستیم که یارانه‌های نشر به گونه‌ای نسبتاً هدفمندتر و عادلانه‌تر در سراسر کشور و برای همه اقشار چه دانش‌آموز چه دانشجو و یا حتی افراد عادی تخصیص پیدا می‌کند.
تحریک تقاضای خرید کتاب: امروزه مکانیسم تخفیف در بسیاری از چرخه‌ها و مشاغل سراسر دنیاست رایج است. کتابفروشی‌ها نیز تخفیف را جزوی لاینفک از حرفه خود می‌دانند؛ کما اینکه بسیاری از کتابفروشی‌های معتبر دنیا به بهانه‌های مختلفی مانند شروع سال جدید از این ترفند برای جذب مخاطب بهره می‌برند. تخفیف یک ابزار تبلیغی و نتیجه بخش نیز هست. کتابفروشان سراسر کشور با ارائه تخفیف و وارد کردن شوک و تهییج به بازار می‌توانند به کسب و کار خود رونق دهند. این تخفیف توسط کتابفروشی اما با سرمایه یارانه مردم پرداخت می‌شود یعنی در حقیقت مردم سهم خود از دولت در باب کتاب و کتابخوانی را از درگاه کتابفروشی‌ها دریافت می‌کنند؛ درگاهی که سابق بر این ناشر یا «نمایشگاه» نامیده می‌شد اما حالا «کتابفروشی» نام دارد.
سیر صعودی و رشد ایده «توزیع یارانه کتاب از طریق کتابفروشی‌ها» که منجر به طرح‌های «کتابفروشی به وسعت ایران»، «عیدانه کتاب»، «تابستانه کتاب» و «پائیزه کتاب» شد، در نمودارهای زیر مشهود است و تاثیر آن بر صنعت نشر ملموس است. این طرح‌ها گردش مالی مناسبی در زنجیره تولید و عرضه ایجاد کرده‌ند تا جایی که مطابق اعلام خانه کتاب که از طرف دولت مجری این طرح‌ها است، بسیاری از کتابفروشان درخواست‌های زیادی مبنی بر ادامه چنین طرح‌هایی داشته‌اند.
