در جبهه غرب خبری هست

پروژه سینمایی غریب ، نمی‌خواهد و اصلا لازم نیست مثل یک زندگینامه، سراغ روزهای زندگی شهید بروجردی برود و حتی قرار هم نیست مثل ایستاده در غبار باشد که چند مقطع مهم از کودکی تا جوانی و روزهای انقلاب و صحنه‌های جنگ یک سردار ایرانی را تصویرکند. ‌غریب‌ در پرداخت روایت، رویه‌ای شبیه «چ» را در پیش گرفته و سراغ مقاطع کوتاهی از مبارزات چریکی قهرمانش می‌رود. فیلمساز با نمایش کنش‌ها و رفتار قهرمان در بستر یک بحران، تصویر واضحی از آنچه که از یک قهرمان می‌خواهد را نشان می‌دهد. 

فیلمنامه ‌غریب‌ ظاهری اپیزودیک دارد اما فیلمنامه‌نویس گوشه‌هایی را در روایت جاگذاری کرده که بندهای جدا‌افتاده هر اپیزود را به هم وصل می‌کند. کار سختی است که اگر از پس جفت و جور کردن آن بر‌نمی‌آمدند، می‌توانست فیلم را به پرتگاهی بغلتاند که نتیجه‌اش یک اثر چندپاره و بی‌هویت بود. با این حال یکی از نقاط ضعف فیلم این است که تماشاچی برای شناخت موقعیت‌ها، آدم‌ها و روابط بین‌شان باید تا نیمه‌های فیلم صبر کند. تماشای این فیلم برای مخاطبی که مطالعات پیشینی در مورد جبهه غرب و شخصیت محمد بروجردی دارد، شاید راحت‌تر باشد و اگر تماشاچی عادی پای این اثر صبوری نکند، نمی‌تواند طعم و معنای فیلم را بچشد به‌خصوص که از میانه‌های فیلم است که اتفاقات جبهه غرب و آنچه بین کردها رخ داده است خودش را نشان می‌دهد و در فیلم سروشکل نسبتا واضحی پیدا می‌کند.

در جبهه غرب خبری هست

اتفاقاتی که در سال‌های ابتدایی انقلاب و سال‌های دهه شصت در شهرهای غربی کشور رقم خورده است، به‌شدت مستعد روایت‌های بدیع و پر از کشمکش‌های فردی و اجتماعی است اما کم‌کاری در بازسازی تصویری آن یکی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث شده ترسیم این فضا برای مخاطب همچنان نامانوس باشد و کار را برای فیلمسازان سخت کند. 

نقطه قوت غریب این است که قصه‌هایش را متمرکز بر وجوه عقیدتی شهید بروجردی پیش نمی‌برد؛ اتفاقا در مقاطعی که فیلمساز می‌خواهد عقاید شخصی و تمایلات ایدئولوژیک بروجردی را بیشتر نشان دهد، کار شعاری شده و این گل‌درشتی در نسبت با دیگر اجزای فیلم بیرون زده است.

در نقاطی که داستان به سراغ سطوح ارتباطی بروجردی با ساکنان زیست‌بوم جبهه غرب می‌رود، شخصیت این قهرمان بهتر و واقعی‌تر نشان داده می‌شود. این فاصله گرفتن از تمایلات فردی کاراکتر اتفاقا به شناخت بهتر او و مرامنامه‌اش کمک کرده است. ضمن اینکه برای درک و معرفی شخصیت بروجردی راهی جز این نبوده که این کاراکتر در سطوح ارتباطی عمیق و فراگیر با حوادث و بحران‌های آن جغرافیا قرار بگیرد.

 اینکه بروجردی فیلم «غریب» در جبهه غرب نمایش داده می‌شود، اینکه با کردها، با دموکرات‌ها، با کومله‌ چه نسبتی دارد، اینکه چگونه می‌تواند قهرمان مدیریت یک جامعه متکثر شود و اینکه در پذیرش دیگری چگونه می‌تواند کنارشان بنشیند و با آنها حرف بزند، لازمه‌اش این است که قصه این قهرمان در جبهه غرب روایت شود.