پس از سریال «زندگی زیباست» به کارگردانی قاسم جعفری، مجموعه «هم‌سایه» ساخته محمدحسین غضنفری جدیدترین سریال تلویزیون است که ممیزی و اصلاحات، صدای اعتراض سازندگان و عوامل آن را درآورده. این روزها ممیزی همزمان با تلویزیون، در نمایش خانگی نیز مواردی را به آثار این مدیوم تحمیل کرده است. مجموعه «قبله عالم»، «میدان سرخ» و برنامه «پیشگو» تازه‌ترین تولیدات نمایش خانگی هستند که ادعا شده زیر تیغ ممیزی رفته‌اند. بدیهی است هیچ کس با ممیزی درست مخالف نیست و قطعا برخی آثار نیاز به ممیزی دارد بلکه آن چه محل انتقاد است ممیزی های سلیقه ای است که مبنای مشخص ندارد و نمونه های ان را بسیار دیده ایم حتی در یکی از جلسات کارگردانان و هنرمندان با رهبر انقلاب در مستند غیررسمی اشاره به ماجرای مخالفت ها با فیلم مارمولک از نمودهای عینی ممیزی سلیقه ای است.
ممیزی عاشقانه «هم‌سایه»
پس از گذشت مدتی از پخش سریال «هم‌سایه»، تهمینه بهرام علیان و ارسلان امیری نویسندگان این مجموعه نسبت به حذف بخش‌هایی از سریال انتقاد کردند. بهرام با انتشار پستی از ممیزی سریال ابراز ناراحتی کرد و با اشاره به حذف بخش‌هایی از قصه عاشقانه سریال نوشت: «متاسفم که این شب‌ها عاشقانه‌ای که نزدیک دو سال برایش زحمت کشیدم، پاره‌پاره و مثله‌شده به دستتان می‌رسد.» ارسلان امیری نیز توضیح داد که ابتدا در مرحله نگارش فیلم نامه سریال اصلاحات زیادی اعمال شده و اکنون هنگام پخش نیز مورد ممیزی قرار گرفته است. او در بخشی از یادداشت خود به تندی از تلویزیون انتقاد کرد و خطاب به آن نوشت: «یک ملودرام عاشقانه بسیار بسیار محافظه‌کارانه که در چارچوب قوانین خودتان ساخته شده را هم تاب نیاوردید و پس از ساخت هم دارید قلع و قمعش می‌کنید. داستانی که پس از بارها حذف و سانسور ساخته شده را باز هم بی‌اعتبار و حتی تحریف می‌کنید!» امیراحمد قزوینی بازیگر اصلی سریال نیز به حذف قسمت‌های زیادی از عاشقانه سریال اعتراض کرد و نوشت: «آیا شما درکی از رنج خلق و تولید دارید که بیش از ۲۰ دقیقه از هر قسمت را سانسور می‌کنید؟! بیایید گفت‌وگو کنیم.» قصه عاشقانه سریال مربوط به علاقه کاراکتر «حافظ جهانبخش» به دختری افغانستانی است و با این اوصاف ارتباط این دو شخصیت مورد ممیزی قرار گرفته است.
حذف ۱۵ قسمت از «زندگی زیباست»
پیش از سریال «هم‌سایه» در اتفاقی مشابه، مجموعه «زندگی زیباست» هم مورد ممیزی قرار گرفته بود. این مجموعه چند سال توقیف بود و اجازه پخش نگرفته بود. بازیگران جوان سریال اردیبهشت سال ۹۹، به این موضوع اعتراض کردند و خطاب به رئیس صداوسیما نامه‌ای نوشتند. «زندگی زیباست» تیرماه امسال برخلاف روال معمول تلویزیون، بدون هیچ تبلیغات و اعلام قبلی پخش شد. قاسم جعفری پس از پخش سریال خطاب به عبدالعلی علی‌عسکری رئیس صداوسیما نامه بلند بالایی نوشت. او «زندگی زیباست» را سریالی شرحه‌شرحه شده دانست و در بخش‌هایی از این نامه به حذف ۱۵ قسمت از سریال، حذف کامل ۸ قسمت ابتدایی و تغییر اسم آن از «عشق» به «زندگی زیباست» اشاره کرد. او همچنین نوشت مراحل فنی مانند تدوین و صداگذاری سریال هم بدون اطلاع او انجام شده است. پریسا شمس نویسنده این مجموعه نیز در گفت‌وگویی به حذف ۵ قسمت ابتدایی سریال اشاره کرد و حذفیات سریال را «حیرت‌آور» دانست.
تغییر شغل «بهادرخان» در «نون خ ۳»
اگر به عقب‌تر برگردیم و به سریال‌هایی که از ابتدای سال درگیر ممیزی و اصلاحات شده‌اند اشاره کنیم، مجموعه «نون خ ۳» نیز جزو سریال‌هایی است که مورد ممیزی بوده است، با این تفاوت که میزان تغییر و اصلاحات در این مجموعه به اندازه «هم‌سایه» و «زندگی زیباست» نبود و حاشیه‌ای برای سریال ایجاد نکرد. در این مجموعه شخصیتی به نام «بهادرخان» حضور داشت که شغلش در اصل «غسال» بود، اما در سریال «دلاک» گفته می‌شد. در سریال کلمه «دلاک» به جای «غسال» صداگذاری شده است. با توجه به بعضی شوخی‌ها و دیالوگ‌های سریال نیز کاملا مشخص بود که شخصیت «بهادرخان» غسال بوده و بعدا به دلاک تغییر پیدا کرده بود. یکی دیگر از سریال‌های تلویزیون که به بهانه ممیزی حواشی فراوانی داشت، سریال «گاندو ۲» بود که نوروز امسال قسمت‌هایی از آن روی آنتن رفت. پس از این که قسمت ۵ سریال در نوروز با تاخیر زیاد به پخش رسید، گفته شد دلیل این اتفاق فشار برای ممیزی سریال و تغییر بعضی کلمات در دیالوگ‌ها بوده است.
ممنوعه‌های عجیب در آگهی بازرگانی
این تنها سریال‌های تلویزیون نیستند که مورد ممیزی قرار می‌گیرند و نمایش بعضی مسائل در آن ممنوع است. در تیزرهای تبلیغاتی نیز نمایش موارد عجیبی ممنوع است. به تازگی امیرحسین شمشادی مدیر گروه آموزشی روابط عمومی دانشکده خبر در فضای مجازی نوشته در آگهی بازرگانی نشان دادن «چای ریختن مرد برای زن»، «هر نوع نوشیدنی قرمز»، «دستکش چرم برای زنان»، «مرغ بریان»، «خوردن ساندویچ و پیتزا»، «پوشیدن لباس آستین‌کوتاه» و «دو پسر تنها در منزل» ممنوع است. در روزهای گذشته انتشار این موارد بازتاب فراوانی در فضای مجازی داشته و تعجب کاربران را برانگیخته است.
ممیزی فراوان «قبله عالم»
علاوه بر تلویزیون، نمایش خانگی که هم اکنون زیر نظر ساترا نهاد وابسته به صداوسیما فعالیت می‌کند نیز درگیر مشکلات مربوط به ممیزی بوده است. سریال کمدی «قبله عالم» که مدت زیادی از انتشار آن نمی‌گذرد، به علت ممیزی فراوان پخش نامنظمی داشت. قسمت سوم سریال پس از دو هفته وقفه به علت ایام عزاداری منتشر نشد و پس از انتشار نیز حذف بخش‌هایی از آن در سریال به چشم می‌آمد. کار به جایی رسید که حامد محمدی کارگردان «قبله عالم» یادداشتی منتشر کرد و نوشت: «آن چه از این سریال پخش شده و پخش نشده، اثر ساخته‌شده توسط من و تیم همراه و درجه یک سازنده این اثر نیست.» بازیگران سریال هادی کاظمی، سام درخشانی و شقایق دهقان نیز نسبت به ممیزی سریال انتقاد کردند. قسمت پنجم این مجموعه به دلیل صادر نشدن مجوز انتشار، پخش نشد و اکنون قرار است قسمت پنجم و ششم سریال هفته آینده منتشر شود. در مورد مشابهی سریال «زخم کاری» نیز به شدت تحت تاثیر ممیزی قرار گرفت و بین انتشار آن وقفه‌ای افتاد.
ممیزی حجاب و حذف صدای فرزین در «میدان سرخ»
سریال «میدان سرخ» نیز از همان آغاز انتشار با حواشی ممیزی همراه بوده است. در این مجموعه پوشش مهتاب کرامتی مورد ممیزی قرار گرفته که واکنش‌های مخاطبان را به دنبال داشته است. این اتفاق قبلا در سریال «عاشقانه» ساخته منوچهر هادی هم سابقه داشته است. یکی دیگر از ممیزی‌های سریال مربوط به حذف تیتراژ سریال با صدای فرزاد فرزین است. مدتی پیش از تیتراژ سریال با نام «زخم» رونمایی شد، اما بدون هیچ توضیحی آهنگی که فرزین ویژه این مجموعه خوانده بود حذف شد و تیتراژ پایانی تنها با ملودی و آهنگ این قطعه پخش می‌شود. پیش از انتشار «میدان سرخ» ابراهیم ابراهیمیان در اینستاگرامش از ممیزی سریال خود و هدر رفتن زحمات گروه سازنده گلایه کرده بود. نمونه های فعالیت ساترا در این حوزه دوباره این انتقاد را موجه تر می کند که سپردن وظیفه نظارت بر نمایش خانگی به ساترا که خودش رقیب بخش خصوصی است نتوانسته نتیجه قابل قبولی در پی داشته باشد.
مهمان خانم «پیشگو» از نمای دور
نه تنها سریال‌های نمایش خانگی، بلکه در مواردی برنامه‌های گفت‌وگومحور نیز مورد ممیزی قرار گرفته‌اند. تازه‌ترین نمونه این اتفاق ممیزی تصویر بعضی از بازیگران خانم در برنامه «پیشگو» است. در جدیدترین قسمت این برنامه که الناز حبیبی مهمان آن بود، تصویر او مدام از نمای دور نشان داده شد و مخاطبان شاهد نمای بسته از چهره این بازیگر نبودند. این اتفاق انتقاد کنایه‌آمیز امین تارخ را به دنبال داشت که به کنایه نوشت کاش نام مهمان زیر نویس می شد تا شناخته شود! در قسمت‌هایی از «پیشگو» با حضور آزاده صمدی و ماهور الوند نیز مشابه این اتفاق رخ داده بود و مخاطبان تنها در لحظات بسیار کوتاهی شاهد نمای بسته از این بازیگران بودند.
