عطیه آقابابایی، «مکرر گفتهام که به دولت جوان و حزباللهی معتقد و امیدوارم، اما معنای این حرف صرفاً این نیست که یک جوان سی و چند ساله رئیس دولت باشد بلکه معنای دولت جوان و حزباللهی یک دولت پای کار، آماده و با نشاط است که علاج مشکلات است و میتواند کشور را از راههای دشوار عبور دهد» این بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در ۲۸ اردیبهشت امسال بود.
البته رهبر انقلاب چندی پیش در بیانیهی گام دوم انقلاب هم بر موضوع جوانگرایی تاکید کردند. با وجود تاکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب به جوانگرایی در سطوح مختلف دولتی کشور حالا باید دید این جوانگرایی در عملکرد هفت سال و اندی دولت یازدهم و دوازدهم چقدر نمود داشته است.
بهره گیری از جوانان در دولت تدبیر وامید از سال ۹۲ تا ۹۶ در حد شعار تبلیغاتی بوده، چرا که اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در جلسه رای اعتماد به وزیران پیشنهادی در سال ۹۲ براین باور بود که «نمیتوانیم کسانی که در انقلاب مسئولیت داشتهاند را به دلیل آنکه سنشان بالا رفته کنار بگذاریم» و همانموقع هم با رای اعتماد مجلس افرادی با سن و سال بالای ۶۰ سال وارد کابینهی دولت شدند و دولتی مسن در تاریخ جمهوری اسلامی شکل گرفت.
در دولت دوم حسن روحانی هم تغییرخاصی نسبت به بهرهگیری از جوانان ایجاد نشد و فقط محمدجواد آذری جهرمی در وزارت ارتباطات به عنوان جوانترین وزیر در کابینهی دولت حضور داشت.
رویکرد دولت با وعدههای جوانگراییاش همخوانی ندارد
رویکرد جوانگرایی در دولت با وعدههای آقای رئیس جمهور بسیار متناقض بوده است؛ تا جایی که رئیس دولت تدبیر و امید ۱۸ دیماه ۹۶ در دیدار وزیر و معاونان وزارت امور اقتصادی و دارایی تاکید کرده بود که «مشکلی که امروز با آن مواجه هستیم، فاصله ما مسئولان با نسل جوان است. امروز آنطوری که ما فکر میکنیم، با آنچه که جوانان فکر میکنند، متفاوت است. امروز نگاه جوانان به دنیا و زندگی با نگاه ما فرق میکند و این اشکال اساسی است که بایستی آن را حل و فصل کنیم».
علی رغم این اظهارات برخی معتقدند یک دولت جوان، امروز میتوانست فاصله فکری جوانان با مسئولان را حل کند، مشکلی که تنها رئیس جمهور از آن حرف زده، ولی در عمل تاکنون به اجرا درنیاورده است.
۹ ماه بعد از صحبتهای رئیس جمهور درباره فاصله فکری مسئولان با جوانان، یعنی در شهریور سال ۱۳۹۶، معاون اول رئیس جمهور در نخستین همایش «جوانان، توسعه و تعالی» به صورت تلویحی دربارهی پیر شدن مدیریت کشور گفت که «آقای روحانی پیگیر وعدههای خود در طول دوران انتخابات به مردم، زنان و جوانان هستند که حتما محقق شود و مهمترین گرههای انقلاب اسلامی به دست جوانان باز شد، موتور اصلاحات جوانان بودند. مسائلی که مسئولان و مردم را آزار میدهد با اتکا به جوانان قابل حل است. به جهت سیاست گذاری برای جوانان عقب هستیم و متاسفانه مدیریت کشور تا حدی مسن شده است و شکاف نسلی در مدیریت زیاد شده و تا حدودی گرفتار پیری هستیم.»
با وجود اینکه در تمامی کابینه دولت، اعم از رئیس جمهور تا معاون اول آن، تاکید بر جوانگرایی دارند، اما این ابهام بهوجود میآید که چه کسی باید این تغییر و بهره گیری از جوانان را در فضای مدیریتی ایجاد کند؟!
نقش جوانان در بدنه دولتهای قبلی چگونه بود؟
تجربه بهرهگیری از جوانان در چهل سال گذشته نشان داده که در بسیاری از زمانها گرههای انقلاب به دست آنها باز شده است؛ اگر نگاهی به عملکرد جوانان بیندازیم، در دولتهای قبل این موضوع را به طور ملموس متوجه خواهیم شد.
به طور مثال شهید محمد جواد تندگویان یکی از جوانترین وزرای دولت نخست جمهوری اسلامی ایران یعنی در دولت شهید محمد علی رجایی محسوب میشد. او تنها ۲۵ سال سن داشت که تصدی وزارت نفت را برعهده گرفت؛ زمانی که شهید رجایی مسئولیت وزارت نفت را به شهید تندگویان واگذار کرد، به دلیل اینکه او خود را وقف خدمت کرده بود لقب مکتبیترین وزیر را گرفت. حضور در مناطق جنگی و سرکشی به پالایشگاههای نفتی که زیر بمباران دشمن بود یکی از برنامههای ثابت شهید تندگویان بود. چهل روز بیشتر از حضور در وزارتخانه نگذشته بود که در راه سرکشی به پالایشگاه آبادان توسط بعثیها اسیر شد.
همچنین در دولت چهارم سید حسن فیروزآبادی معاون امور دفاعی آن زمان به عنوان جوانترین مسئول دولتی محسوب میشد، اما از دولت سازندگی به بعد ردههای سنی وزرا و مسئولان دولتی بالا رفت و از این دوره پیرشدن دولتها شروع شد.
با وجود اینکه در بدنه دولت جوانگرایی و استفاده از نیروی جوان در حد شعار باقی ماند، اما بد نیست که دولت بعد در تحقق این امر مهم برنامهریزی مدونی داشته باشد و به جای سر دادن شعار، فضای مدیریتی کشور را به سمت جوانان حزب اللهی و پر تلاش ببرد، چراکه به گفته مقام معظم رهبری علاج مشکلات کشور دولت جوان وحزب اللهی است.
کشور در حال حاضر نیازمند روحیهی ریسک پذیری و جهادی جوانان است
در همین راستا با یکی از نمایندگان جوان فعلی مجلس شورای اسلامی گفتوگو کردیم؛ روح الله متفکر آزاد، دولت فعلی را از لحاظ سنی و روحی خسته خواند و اظهار کرد که این شرایط فشار را بر روی مردم وارد میکند، زیرا کشور ما جمعیت جوان با مطالبهها و دغدغههای زیادی دارد و در این صورت دولت هم باید توانمند باشد. البته منکر تجربه نیستم به دلیل اینکه معتقدم داشتن تجربه یکی از اصول حکمرانی است. اما در حال حاضر کشور نیازمند روحیهی ریسک پذیری، تحولات بزرگ، ابتکارات، روحیه جهادی و دوندگی جوانان است.
متفکر آزاد با بیان اینکه منظور ما از جوانی ناپختگی و خامی نیست یعنی هر فرد جوانی نمیتواند در جایگاههای ریاست جمهوری یا وزیری بنشیند معتقد است جوان باید تجربه و یا حداقل علم آن سطح کشوری را داشته باشد و اگر جوانی با علم و پختگی لازم آمد آن وقت مردم متوجه میشوند، کار یک مدیر جوان با مدیر پیر در ریسک پذیری، کار جهادی و حل مشکلات چقدر متفاوت است و اینجاست که جوان باعث پیشرفت کشور میشود.