این مرجع تقلید شیعیان در جلسه درس اخلاق خود در ادامه سلسله مباحث شرح نهج البلاغه حضرت امیرعلیه السلام، به شرح کلمه ۱۰۳، ۱۰۴ و ۱۰۵ از مجموعه کلمات قصار نهج البلاغه پرداختند و بیان داشتند: در حکمت ۱۰۳، وجود مبارک امیر المؤمنین(سلام الله علیه) فرمود: «إِنَّ الدُّنْیا وَ الْآخِرَهَ عَدُوَّانِ مُتَفَاوِتَانِ»؛ دنیا یعنی آنچه برای غیر خداست؛ مانند خیانت، طمع، راه دیگران را بستن و بیراهه رفتن، فرمود هر چه مصداق دنیا باشد نسبت به جان انسان سمّ است چون دنیا ماندنی نیست و هر چه مانا و پایدار باشد مانند نیت خیر، کار خیر، تولید، مشکل جامعه را حلّ کردن، رونق دادن به تولید و فقرزدایی کردن، امور مربوط به آخرت است.
اخبار سیاسی- ایشان ادامه دادند: حضرت در اینجا فرمود: «فَمَنْ أَحَبَّ الدُّنْیا وَ تَوَلَّاهَا أَبْغَضَ الْآخِرَهَ وَ عَادَاهَا»؛ کسی که گرفتار زودپسندی و نقدپسندی است و از آینده نگران است و از آینده بریده است، چنین شخصی کاری به آخرت ندارد. در قرآن کریم فرمود کسانی که با دست پُر می‌میرند فرشتگان الهی به خدمت او می‌آیند ﴿الَّذینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِکَهُ طَیبینَ﴾ و سلام می‌کنند ﴿سَلامٌ عَلَیکُمْ﴾، و با احترام روح او را قبض می‌کنند. اینها رادمردانه زندگی کردند و هنگام مرگ نیز اصلاً فشار مرگ ندارند و راحت جان می‌سپارند، در قبال این مردان الهی در دو بخش از قرآن کریم خدای سبحان فرمود کسانی هستند که بیراهه رفتند یا راه دیگران را بستند، اینها دچار فشار مرگ می‌شود، قرآن فرمود ﴿إِذَا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلاَئِکَهُ یضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبَارَهُمْ﴾؛ ملائکه دنیا می‌بینند این فرد عمری را به بطالت گذرانده و چیزی فراهم نکرده لذا پشتش را محکم می‌زنند و او را از دنیا بیرون می‌کنند، ملائکه آخرت نیز می‌بینند او با دست خالی و روی سیاه دارد می‌آید لذا محکم به صورتش می‌زنند که این عمر را در چه راهی صرف کردی؟ در این بیان نورانی، حضرت فرمود انسان می‌تواند عاقلانه زندگی کند و هم دنیای خوب و هم آخرت خوبی داشته باشد، که راهش همان دل نبستن به امور فناپذیر دنیا و فراهم آوردن توشه ابدی برای آخرت است.
آیت الله جوادی آملی با بیان اینکه مردان الهی کسانی‌اند که دنیای خود را نمی سازند بلکه خودشان را در دنیا می سازند، تصریح کردند: حضرت فرمود دنیا و آخرت به منزله مشرق و مغرب هستند و خیلی از هم فاصله دارند؛ «وَ هُمَا بِمَنْزِلَهِ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ مَاشٍ بَینَهُمَا کُلَّمَا قَرُبَ مِنْ وَاحِدٍ بَعُدَ مِنَ الْآخَرِ»، اگر کسی به طرف شرق حرکت کرد، از غرب می‌ماند و اگر به طرف غرب حرکت کرد از شرق می‌ماند.
ایشان در شرح کلمه ۱۰۴ از کلمات قصار نهج البلاغه اذعان داشتند: این کلمه بخش دیگری از فرمایشات حضرت امیر(ع) به نوف بکالی است. حضرت به نوف فرمود، هیچ بنده‌ای با خدا مناجات نمی‌کند مگر اینکه دعای او مستجاب بشود مگر اینکه باج‌خواه باشد و مالی را به ظلم بگیرد؛ «إِلَّا أَنْ یکُونَ عَشَّاراً أَوْ عَرِیفاً أَوْ شُرْطِیاً أَوْ صَاحِبَ عَرْطَبَهٍ»؛ حضرت فرمود مالِ حرام‌خور دعایش مستجاب نمی‌شود، کسی که برای به چاه انداختن دیگری تلاش و کوشش می‌کند دعای او مستجاب نمی‌شود، کسی که عمری را به لهو و لعب می‌گذارند دعای او مستجاب نمی‌شود؛ برای اینکه چنین شخصی حقیقت انسانیت را نشناخته است، این شخص خیال می کند قبر پایان راه است، خیال می کند انسان می‌میرد و می‌پوسد در حالی که قبر معبر است نه پایان راه و انسان با مردن از پوست به در می‌آید نه بپوسد.
مرجع تقلید شیعیان خاطرنشان کردند: اگر ما یک موجود ابدی هستیم که هستیم، کالا و توشه ابدی می‌خواهیم و کالای ابدی در غیر قرآن و ولایت و امامت پیدا نمی‌شود.
ایشان ابراز داشتند: به ما گفتند روزی شما را ذات اقدس مقرّر کرده است هیچ کسی نیست مگر اینکه خدا روزی او را معین کرده، ما با این خدا روبه رو هستیم، اگر کسی آنچه سهمیه او نیست را به زور از دیگری گرفت می‌شود مصداق بخش اول همین فرمایش حضرت که فرمود دعای باج‌خواه و مالگیر مستجاب نیست و اگر ـ خدای ناکرده ـ کوشش کردیم دیگری را به چاه بیندازیم می‌شود مصداق قسم دوم فرمایش حضرت و باز هم دعای او مستجاب نیست و اگر ـ خدای ناکرده ـ عمری را به لهو و لعب گذراندیم روزی ما به ما نخواهد رسید، حضرت فرمود این سه مانع، سه غده بدخیم است: مال حرام، دیگران را به چاه انداختن، عمری را به لهو و لعب گذراندن، اگر اینها را نداشته باشید راحت زندگی می کنید و انسانی که راحت زندگی می‌کند در هنگام مرگ هم راحت جان می دهد.
آیت الله جوادی آملی در شرح کلمه قصار ۱۰۵ نهج البلاغه اذعان داشتند: حضرت فرمود: «إِنَّ اللَّهَ [تَعَالَی] افْتَرَضَ عَلَیکُمْ فَرَائِضَ فَلَا تُضَیعُوهَا وَ حَدَّ لَکُمْ حُدُوداً فَلَا تَعْتَدُوهَا وَ نَهَاکُمْ عَنْ أَشْیاءَ فَلَا تَنْتَهِکُوهَا وَ سَکَتَ لَکُمْ عَنْ أَشْیاءَ وَ لَمْ یدَعْهَا نِسْیاناً فَلَا تَتَکَلَّفُوهَا»؛ فرمود خداوند یک حدود خاصی برای انسان معین کرده و شما را با روح و ریحان تربیت کرده و کاری که برای شما دشوار است بر شما تحمیل نکرده است، لذا نه احتیاط بیجا کنید و نه تعدّی ناروا.
ایشان ادامه دادند: حضرت فرمود اگر جامعه‌ای اهل ریا، اهل ربا، اهل باج‌خواهی، اهل چاه‌اندازی و احتکار نبود، خداوند از آسمان و زمین برای او روزی می‌فرستد. آنگاه دیگر این تحریم کاری از پیش نخواهد برد، مگر روزی به دست دیگری است؟ در قرآن فرمود کلید آسمان و زمین به دست خداست، چه کسی می‌تواند دیگری را تحریم کند؟! لذا در این بخش که بخش پایانی فرمایش حضرت است فرمود حرام خدا را حرام بدانید و حلال خدا را حلال بدانید، آن وقت راحت زندگی می‌کنید و هرگز مسئله تحریم و امثال تحریم بر شما اثر نخواهد داشت، چون کار به دست خداست؛ ﴿إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّهِ الْمَتینُ﴾.
