البته نیروهای ویژه در زمان رژیم طاغوت هم وجود داشتند، اما در تمامی زمینه‌ها از آموزش تا تجهیزات به غرب وابسته بودند و حضور آن‌ها محدود به دو پادگان بود، اما پس از انقلاب با توجه ویژه‌ای که به این نیرو‌ها شد روزبه‌روز تعداد، پادگان‌ها و ماموریت‌ها بیشتر شد به نحوی با شروع جنگ تحمیلی بیشتر ماموریت‌ها بر شانه این نیرو‌ها بود.
ارتش ایران همواره به رشادت تکاوران و نیروهای ویژه خود می‌بالد. افتخار نیروهای ویژه ارتش، شهید سرلشکر حسن آبشناسان است. این شهید در طی سال‌های ۱۳۳۹ تا ۱۳۵۶، بسیاری از دوره‌های کماندویی، چتر بازی، جنگهای نامنظم، تاکتیک‌های حمله با حداقل نفرات، نفوذ به خاک دشمن و... را در داخل و خارج کشور طی کرده و همگی را موفقیت پشت سر گذرانده بود. پس از شروع جنگ تحمیلی ایران و عراق وی در مقام فرماندهی یک تیپ کامل از نیروهای نوهد، نامه‌ای برای صدام فرستاد. مضمون این نامه اینچنین بود: اگر صدام حسین ژنرال است و فنون نظامی را خوب می داند و خود را بهترین نظریه پرداز نظامی می داند، پس به راحتی می تواند به زبان نظامی تکلم کند. شما می توانید با تمام قوا و هر طرح ریزی و نقشه ای که می پسندید، در دشت عباس با من و دیگر همرزمان چریکم به نبرد بپردازید. این موضع یک فرمانده ارتش و مرد جنگ آور است، نه اینکه با بمب افکن های خود مردم بی دفاع را در منازل و شهرها به خاک و خون بکشید.
تکاورانی که از پس هر کاری برمی‌آیند
پرسنل یگان‌های تکاور به لحاظ پیچیدگی عملیاتی از دسته‌های مختلف رزمی جمع آوری شده و در یگان‌های نخبه نظامی یا رزمی ساماندهی می‌شوند که کمیته تکاور نیروی زمینی و دریایی مسئولیت سازمانی آن‌ها را به عهده دارند.
نکته مهم این است که فرمان عملیاتی نظام‌های تکاور با سایر واحد‌ها و یگان‌های کلاسیک متفاوت است؛ این یگان‌ها توانایی لازم برای هدایت رزمی در دو سطح تاکتیکی و استراتژیکی را دارند و در سه سطح کلاه سبزها، هوابرد‌ها و رِنجِر‌ها دسته‌بندی می‌شوند.
یگان‌های تکاور ارتش ایران شامل زمینی و دریایی برابر استاندارد‌های بین‌المللی عمل می‌کنند و عمده مأموریت‌های این یگان‌ها انجام عملیات خرابکاری و جنگهای ایذایی است؛ البته یگان‌های تکاور نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران بر اساس استاندارد‌های بین‌المللی از کلاه سبزها، کلاه مشکلی‌ها و کلاه قهوه‌ای‌ها تشکیل می‌شوند و تفنگداران دریایی ارتش هم بخاطر نوع آموزش‌ها در دسته کلاه سبزها قرار می‌گیرند.
نیروهای ویژه کلاه مشکی ایران آموزش‌هایی مخصوص جنگ درون شهری، ضد شورش، رهایی گروگان، محافظت از شخصیت‌ها و مبارزه با تروریسم را می‌آموزند و عمدتا در کنار تیپ ۶۵ هوابرد (نوهد) قرار می‌گیرند، البته یک گروه دیگر هم با همین آموزش‌ها در نیروی انظامی حضور دارند که به نوپو معروف هستند، ماموریت این نیرو‌ها بیشتر در داخل شهرها است.
دسته دوم نیروهای مخصوص کشور، رِنجِر‌های نیروی زمینی که همه کلاه‌های قهوه‌ای بر سر دارند و آموزش‌های خاص زندگی در شراط سخت مثل کوهستان‌ها و بیابان‌ها را پشت سر می‌گذارند. چتر بازی؛ جنگ در کوهستان، جنگ در کویر، کویر نوردی، شکار و استفاده پیشرفته از قطب‌نما از جمله دوره‌های گروه‌های ضربت است. این نیرو‌ها در جنگهای کشوری به کار گرفته می‌شوند و در برخی مواقع برای انجام عملیات شناسایی در عمق خاک دشمن اعزام می‌شوند.
سومین گروه از نیروهای ویژه که توان انجام هر عملیاتی از شناسایی دشمن تا تاخت آبی- خاکی و چتر بازی را می‌آموزند کلاه سبزها هستند که قوی‌ترین یگان کماندویی کشور محسوب می‌شوند که در دو گروه نوهد و S.B.S تقسیم می‌شوند، نیروهای نوهد در نیروی زمینی ارتش خدمت می‌کنند که به گل سرسبد نیروهای تکاور معروف‌اند و در بین ۱۰ نیروی تکاور برتر جهان قرار داردند و نیروهای اس. بی. اس تکاوران نیروی دریایی ارتش هستند.
نیروهای ویژه تیپ نوهد جزء نادرترین تکاوران جهان هستند که آموزش های بسیار متنوعی را پشت سر می گذارند و در بسیاری از زمینه ها وارد عمل شده و توانایی درگیری را دارند. عمده ترین آموزهای این تیپ عبارت هستند از: دوره های تخصصی الکترونیک و مخابرات، دوره های چتر بازی، ورزش های رزمی، رنجری و تکاوری، دوره های سقوط آزاد، رهایی گروگان، تروریست و ضد تروریست، درگیریهای درون شهری، دوره های کوهستان، جنگ های نامنظم، دوره های پاراموتور و پاراگلایدر، دافوس، جنگهای چریکی، دوره های غواصی و نجات غریق، بهداری و عملیات های روانی، خنثی سازی بمب و جلوگیری از اغتشاشات.
کلاه سبزها در میان خود نیز رده‌بندی دارند. S.B.S.2 که کارشان بیشتر عملیات شناسایی و خرابکاری دریایی را انجام می‌دهند. بعد از این رده S.B.S.1 قرار دارد که کارشان تخصصی‌تر خواهد شد. S.B.S.1ها دوره خروج از زیردریایی و غواصی عمق زیاد و سقوط آزاد را نیز می‌گذرانند.
کلاه سبزها تمامی آموزش‌های کلاه قهوه‌ای‌ها و کلاه مشکی‌ها را فرا می‌گیرند و علاوه بر آن آموزش هایی، چون فتح ساحل، دفاع از ساحل آبی خاکی، کمین، ضدکمین، چریک، ضدچریک، عملیات روانی، عملیات بی‌صدا، عملیات مرداب و رزم در جنگل را می‌گذرانند، این گروه از تکاوران بعد از گذراندن دور‌های ابتدایی باید ۹ ماه دوره مخصوص نوهد را نیز بگذرانند.
تکاوران پس از پایان دوره‌ها در نیروهای خود به کار گرفته می‌شوند و به انجام ماموریت‌ها می‌پردازنند، از حفاظت کشتی‌ها تا رهایی گروگان و مقابله با گروه‌های تروریستی از دریا تا کوهستان؛ که نمونه‌های آن را می‌توان در تکاروان ارتش جمهوری اسلامی دید.
دریادلانی که ناجی مردم می‌شوند
نیروهای تکارو ارتش جمهوری اسلامی ایران از زمان دفاع مقدس تا کنون اقدامات فراوانی را انجام دادند و در بسیاری از عملیات‌ها شرکت کردند که این حضور باعث موفقیت در عملیات‌ها شد، تکاوران در عملیات‌هایی چون مقاومت ۳۴ روزه خرمشهر حضور داشتند و در کنار مردم از خونین شهر دفاع کردند.
نیروهای تکاور ارتش در بازپس‌گیری این شهر هم نقش بسزایی را داشتند، نقشی که ناخدا صمدی فرمانده تکاوران دریایی بوشهر بار‌ها به آن اشاره کرده است؛ پس این عملیات هم تکاوران در عملیات‌های دیگری مانند مروارید که در دریا انجام شد نقش مهم داشتند، در این عملیات تکاوران بر دو سکوی نفتی البکر و الامیه وارد و هر دو را تصرف کردند. با این اقدام تمام نیروی دریایی دشمن در شصت و هفتمین روز جنگ از کار افتادند.
پس از پایان جنگ و برای مدتی شرایط در آب‌ها آرام شد و کشتی‌ها به راحتی در تردد بودند تا این که دوباره موضوع دزدی‌های دریایی نیروهای جهان را مجبور به واکنش کرد، در ابتدا تعداد کشتی‌های ربوده شده کم بود، اما رفته رفته تعداد دزدی‌ها و دزدان دریایی افزایش و از سال ۱۳۸۷ وارد فاز جدیدی شد و به چالشی برای اقتصاد کشور‌ها تبدیل شد، به همین خاطر با دستور فرماندهی معظم کل قوا نیروی دریایی ارتش و تکاروان پا به میدان گذاشتند.
تا امروز تعداد بالایی از حمله به کشتی‌های تجاری با حضور به موقع نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران ناکام مانده، اما در برخی از موارد که کشتی تصرف می‌شد، تکاوران وارد صحنه می‌شدند و با نفوذ به کشتی جان خود را به خطر می‌انداختند تا هم کشتی و هم جان خدمه را نجات دهند و هنوز هم این گونه ماموریت‌ها ادامه دارد، نکته جالب این است که تکاوران ایران حتی کشتی‌های آمریکایی را هم نجات دادند؛ این اتفاق در خرداد سال ۹۱ رخ داده است.
با وجود تهدید دزدان دریایی اما در اتفاقاتی دیگری چون حادثه سانچی تکاوران دریایی ارتش برای کمک اعزام شدند، پس از وقوع حادثه برای نفت‌کش ایرانی سانچی در دریای چین مقامات کشورمان از نیرو‌هایی که توان امداد داشتند درخواست کردند به عملیات نجات بپیوندند که در همین چارچوب تکاوران نیروی دریایی ارتش برای اعزام و انجام عملیات امداد اعلام آمادگی کردند و به چین هم رفتند، اما به خاطر شرایط محیط، درجه حرارت بالا و برخی کارشکنی‌ها طرف چینی نتوانستند عملیات را انجام دهند.
در موضوع سقوط هواپیمای ATR – ۷۲ تهران به یاسوج که در ارتفاعات دنا رخ داد این تکاوران ارتش بودند که در دمای منفی ۳۸ درجه سانتی‌گراد دنا را پیمودند و با وجود شرایط جوی بسیار نامساعد پیکر‌ها را یافته و به پایین کوه منتقل کردند تا ثابت کنند همیشه در کنار ملت هستند. هم‌چنین تکاوران ارتش جمهوری اسلامی ایران در سیل گلستان که در فروردین ماه رخ داد نیز حضور موثری داشتند.
نیروهای تکاور ارتش در سایر بلایا کنار مردم حضور داشته و دارند و جان خود را به خطر می‌اندازند تا مردم در امان باشند و مردم هم با پشتیبانی از ارتش باعث رشد و تعالی این بازوی اقتدار نظام شدند، بازویی که همواره خود را فدایی ملت کرده است.
