امروز (شنبه) ۱۵ تیر ماه یک روز به فرصت ۶۰ روزه ایران به اعضای باقیمانده در برجام برای اجرای تعهدات بانکی و نفتی خود در قبال ایران باقیمانده و همانطور که حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه هفته گذشته (۱۲ تیر ماه) در جلسه هیأت دولت اعلام کرد از ۱۶ تیر ماه و در پایان این فرصت ۶۰ روزه دیگر سطح غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد نخواهد بود.
اخبار سیاسی- اظهارات روحانی در حالی اعلام شد که شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ۱۸ اردیبهشت سال جاری و در یکمین سالگرد خروج یکجانبه دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از توافق وین، ضمن اعلام گام اول توقف تعهدات برجامی ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام ( عدم تعهد به رعایت محدویت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین) فرصت ۶۰ روزه‌ای داد که تعهدات بانکی و نفتی خود در قبال ایران را اجرا کنند و در غیر این صورت تهران گام دوم را برخواهد داشت.
شورای عالی امنیت ملی ۱۸ اردیبهشت ماه در بیانیه‌ای خطاب به کشورهای عضو برجام اعلام کرد که از آن روز (۱۸ اردیبهشت ۹۸) برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف میکند.
در بیانیه شورای عالی امنیت ملی کشورمان که طی نامه‌های جداگانه نیز از سوی حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس جمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی به سران کشورهای عضو برجام اعلام شد، به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت داده و تاکید شد: «در هر زمان که خواسته‌های ما تامین شود؛ ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.»
متن کامل بیانیه شورای عالی امنیت ملی کشورمان به شرح زیر است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اِعمالِ حقوق جمهوری اسلامی ایران مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، امروز ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ دستور توقف برخی اقدامات ایران در توافق برجام را صادر کرد. این تصمیم طی نامه مهمی از سوی دکتر روحانی رئیس جمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به سران کشورهای عضو برجام شامل آلمان، انگلیس، چین، روسیه و فرانسه اعلام شده است.
اکنون یک سال از خروج غیرقانونی ایالات متحده آمریکا از توافق برجام و نقض مصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد توسط آمریکا می‌گذرد و آن کشور با قلدری تمام و برخلاف تمامی اصول شناخته شده بین‌المللی تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی خود را مجددا اعمال کرده است. این زورگویی آشکار آمریکا متأسفانه با هیچ اقدام درخور و متناسب از سوی شورای امنیت و یا اعضای باقیمانده در برجام مواجه نشده است.
جمهوری اسلامی ایران در طول یک سال گذشته نهایت خویشتنداری را از خود نشان داده و به درخواست دیگر اعضای برجام فرصت قابل توجهی در اختیار آنها قرار داده است تا اثرات و تبعات خروج آمریکا از برجام را جبران کنند.
در این مدت «کمیسیون مشترک برجام» دو بار در سطح معاونان و دو بار در سطح وزرای امور خارجه تشکیل شد و کشورهای باقیمانده در برجام در این جلسات به صراحت اذعان کردند که رفع تحریم‌ها و برخورداری ایران از منافع اقتصادی حاصله، بخش حیاتی از برجام است. آنها متعهد شدند که برای تحقق این هدف «راه‌حل‌های عملی» به منظور عادی سازی و حتی ارتقای همکاری‌های اقتصادی با ایران طراحی کنند.
متاسفانه این حسن نیت و خویشتنداری هوشمندانه مردم ایران بی پاسخ مانده و غیراز صدور بیانیه‌های سیاسی، هنوز هیچ ساز و کار عملیاتی برای جبران تحریم‌های آمریکا مستقر نشده است.
بنابراین، جمهوری اسلامی ایران برای تامین حقوق خود و بازگردندان توازن به مطالبات طرفین در این توافق، گزینه ای غیر از «کاهش تعهدات» ندارد.
از این جهت ، اعلام میکند که جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدویت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین نمی‌داند.
به کشورهای باقی مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده می شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را عملیاتی کنند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.
در هر زمان که خواسته‌های ما تامین شوند، ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله اجرای تعهدات دیگر را متوقف خواهد کرد.
جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد به مشورت‌های خود با اعضای باقی مانده برجام در تمامی سطوح ادامه دهد، اما نسبت به هر اقدام غیر مسئولانه، از جمله ارجاع موضوع به شورای امنیت ملل متحد یا اعمال تحریم‌های بیشتر، عکس العمل قاطع و سریع نشان خواهد داد.
رئیس جمهوری اسلامی ایران در نامه خود به سران کشورهای برجام به صراحت نوع واکنش جمهوری اسلامی ایران را خاطرنشان کرده است.
اکنون جمهوری اسلامی ایران حجت را بر کشورهای عضو برجام و بر جامعه بین‌الملل تمام کرده است.
ما با حسن نیت وارد مذاکرات هسته‌ای شدیم، با حسن نیت توافق کردیم، با حسن نیت توافق را اجرا کردیم و پس از خروج آمریکا با حسن نیت زمان کافی در اختیار دیگر اعضای برجام قرار دادیم. حال نوبت کشورهای باقیمانده در برجام است که حسن نیت خود را ثابت کرده و قدم‌های جدی و عملی برای حفظ برجام بردارند.
پنجره‌ای که اکنون در برابر دیپلماسی قرار دارد مدت زیادی باز نخواهد بود، و مسئولیت شکست برجام و هرگونه تبعات احتمالی آن به طور کامل بر عهده آمریکا و اعضای باقیمانده در برجام قرار خواهد داشت.»
به گزارش فارس، صبح همان روز نیز سفرای کشورهای عضو برجام شامل آلمان، انگلیس، چین، روسیه و فرانسه به وزارت امور خارجه دعوت و نامه حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان توسط سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه به آنها تسلیم شد.
در این نامه تصمیم شورای عالی امنیت ملی کشورمان مبنی بر «توقف اجرای برخی تعهدات جمهوری اسلامی ایران ذیل برجام» به اطلاع سران کشورهای مزبور رسیده بود.
همچنین طی نامه دیگری که صبح ۱۸ اردیبهشت ماه توسط محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان برای خانم موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپایی در امور خارجی و سیاست امنیتی ارسال شد جزئیات اقدامات ایران به اطلاع او به عنوان هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام رسید.
به گزارش فارس، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز که سه‌شنبه شب ۱۷ اردیبهشت ماه به منظور رایزنی‌های مستمر با همتای روس خود به مسکو سفر کرد، روز چهارشنبه و همزمان با اعلام رسمی تصمیم ایران، نامه روحانی خطاب به ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه را به لاوروف تقدیم کرد.
ظریف همان شب و در جمع خبرنگاران با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران با علم به این سیاست آمریکا با مدارا و صبر استراتژیک برخورد کرده است، اظهار داشت: «متأسفانه اتحادیه اروپا و بقیه اعضای جامعه بین‌المللی این توان را نداشتند که در برابر فشار آمریکا ایستادگی کنند ولذا ایران این طور به مصلحت دیده که برخی از تعهدات و اقداماتی را که به صورت داوطلبانه در برجام انجام می داده، فعلا اجرا نکند.»
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: این حق برای ایران در برجام دیده شده است. ما الان خارج از برجام عمل نمی‌کنیم بلکه در چارچوب برجام عمل می‌کنیم. مواد ۲۶ و ۳۶ برجام چنین اختیاری را به ایران و البته به سایر کشورهای عضو داده که اگر کشوری تعهداتش را اجرا نکرد، آنها هم تعهداتشان را به صورت جزیی یا کلی اجرا نکنند.
به گزارش فارس، ظریف یادآور شد: اقدام ایران کاملا در این چارچوب است، بنابراین ایران از برجام خارج نخواهد شد، ایران کاملا در چارچوب برجام عمل میکند و یک فرصتی برای سایر اعضای برجام است که اقدامات لازم را انجام دهند، نه اینکه صرفا به صدور بیانیه اکتفا کنند.
سه شنبه شب ۱۸ اردیبهشت ماه سال گذشته (۱۳۹۷) دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در اظهاراتی خروج این کشور از برجام را اعلام کرد و گفت که سندی را برای بازگرداندن تحریم‌ها امضا میکند و افزود که بالاترین سطح تحریم‌های اقتصادی علیه ایران بعد از دوره‌های ۹۰ و ۱۸۰ روزه اعمال خواهد شد. دور اول تحریم های مزبور در مرداد ماه همان سال وارد فاز اجرایی شد و ترامپ شامگاه دوشنبه ۱۵ مرداد ماه ۱۳۹۷ با امضای فرمانی رسما دستور اجرای اولین بسته تحریم‌ها علیه ایران را صادر کرد و مقام‌های دولت ترامپ جمعه ۱۱ آبان ماه نیز اعلام کردند که دور دوم تحریم‌ها از روز دوشنبه (پنجم نوامبر) ۱۴ آبان ماه ۹۷ به اجرا درخواهد آمد.
در شرایطی به این فرصت ۶۰ روزه نزدیک می‌شویم که بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران ۳۰ اردیبهشت ماه سال جاری در مجتمع غنی سازی شهید احمدی روشن نطنز در جمع خبرنگاران از چهار برابر شدن ظرفیت تولید اورانیوم ۳.۶۷ درصد خبر داد و ۲۷ خرداد ماه نیز در تأسیسات آب سنگین اراک (خنداب) با اعلام شمارش معکوس گفت که ایران ششم تیر ماه از سقف ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد عبور میکند.
برطبق بند هفت برجام، ایران متعهد شده بود که طی مدت 15 سال و همچنان که به طور تدریجی به سمت رسیدن به استانداردهای بین المللی کیفیت برای سوخت تولیدی در ایران حرکت میکند، ذخایر اورانیوم خود را به 300 کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی شده تا 3.67 درصد یا معادل آن در سایر اشکال شیمیایی محدود کند. از سوی دیگر براساس برجام جمهوری اسلامی ایران مقید بود تا 15 سال میزان ذخایر آب سنگین را به 130 تن محدود کند. در همین زمینه سید عباس عراقچی 18 اردیبهشت ماه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری عنوان کرد: ایران امروز اعلام کرد دیگر به این محدودیت قائل نیست و ما دیگر هیچ محدودیتی برای میزان ذخایر خود قائل نیستیم. اینکه ذخایر به چه مراحلی می‌رسد و چه میزان افزایش می‌یابد، دست خودمان است، با توجه به ظرفیت‌های فنی، نیازها و تعاملات دیپلماتیک در عرصه عمل تصمیم می‌گیریم که با چه سرعتی مواد و ذخایر خود را افزایش دهیم.
در همین راستا ۱۰ تیر ماه یک منبع آگاه عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد ایران از ۳۰۰ کیلوگرم در راستای گام اول بیانیه اخیر شورای عالی امنیت ملی را اعلام کرد و پس از آن هم آژانس این مطلب را تأیید کرد. روز چهارشنبه (۱۲ تیر ماه) نیز «حسن روحانی» رئیس جمهوری اسلامی ایران در جلسه هیأت دولت صراحتاً خطاب به طرف‌های برجام با بیان اینکه «از ۱۶ تیر ما اقدام بعدی را انجام می‌دهیم، اگر می‌خواهید اظهار تأسف بکنید از همین حالا ابراز تأسف بفرمایید، اگر بناست بیانیه بدهید از همین حالا بدهید»، گفت: «در ۱۶ تیرماه سطح غنی‌سازی دیگر ۳.۶۷ نخواهد بود. ما این تعهد را کنار می‌گذاریم به هر مقداری که دلمان خواست و به هر مقداری که ضرورت و نیازمان بود. غنی سازی را از ۳.۶۷ می‌بریم بالا و بدانید از ۱۶ تیر به بعد در زمینه راکتور اراک، اگر به تمام تعهداتی که کردید، طبق برنامه و زمانبندی عمل نکنید، ما راکتور اراک را به شرایط سابق برمی‌گردانیم، یعنی به شرایطی که به قول شما می‌گفتید خطرناک است و می‌تواند پلوتونیم تولید کند، مگر اینکه در مورد راکتور اراک به تمام تعهدات خودتان عمل کنید.»
روحانی به آمریکا و اروپا توصیه کرد که به منطق، میز مذاکره، تفاهم و احترام به قانون و احترام به مصوبات شورای امنیت سازمان ملل برگردند و افزود: «در این شرایط، همه ما به برجام عمل کنیم.»
رئیس جمهوری ایران تصریح کرد: «ما به برجام متعهد خواهیم ماند تا روزی که طرف مقابل در برجام متعهد بماند. ما به برجام صد در صد عمل می‌کنیم، آن روزی که طرف مقابل صد در صد عمل کند.»
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نیز در جمع خبرنگاران تصریح کرد: تا زمانی اروپا به برجام متعهد باشد ما هم متعهد خواهیم بود، ولی همانطور که اروپا تعهداتش را انجام می‌دهد ما هم تعهداتمان را انجام می‌دهیم.
در همین خصوص علی‌اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل دیروز (جمعه) 14 تیر ماه در گفت‌وگویی درباره گام‌های جمهوری اسلامی ایران پس از فرصت ۶۰ روزه به اروپا برای اجرای برجام گفت: اجرای گام‌ها مورد اجماع جمهوری اسلامی ایران چه مجلس، چه دولت و چه همه کسانی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این فعل و انفعالات مباشرت دارند.
مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل با اشاره به برداشته شدن گام اول و فراتر رفتن میزان اورانیوم غنی شده از ۳۰۰ کیلوگرم، اظهار داشت: گام دوم از ۱۶ تیر آغاز می‌شود، میزان غنی سازی از ۳.۶۷ درصد مورد تعهد در برجام جلوتر رفته و تا جایی که مورد نیاز فعالیت‌های صلح آمیز ما باشد، میزان غنی سازی پیش خواهد رفت.
وی در این زمینه مثالی زد و افزود: فرض کنید برای استفاده در راکتور بوشهر، میزان غنی سازی را به ۵ درصد برسانیم، این کار را می‌کنیم چون این هم کاملاً یک هدف صلح آمیز است و ما می‌خواهیم از راکتورهای ساخته شده مشترک بین ایران و روسیه برای نیازمندی‌های عادی و صنعتی یک کشور برق استحصال کنیم.
ولایتی خاطرنشان کرد: این امر برای ما کالا حیاتی است و تا آن حد که در رابطه با فعالیت های صلح آمیزمان مصلحت بدانیم ان‌شاءالله این کار را خواهیم کرد. اگر آنان از تعهدات خود کم کنند ما هم چنین می‌کنیم و اگر آنان به انجام تعهدات خود بازگشتند ما هم برمی‌گردیم، درغیر این صورت کار ما ادامه پیدا میکند و مجموعه‌ای از انفعالات با سیر معقول و طبیعی پیش خواهد رفت.
به گزارش فارس، این فرصت در حالی رو به پایان است که با وجود رفت و آمدهای دیپلماتیک در این مدت و فرستادگانی که از سوی تعدادی از اعضای باقیمانده در برجام به تهران آمدند و برگزاری یک دور نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزرای خارجه و مدیران کل سیاسی در هفتم تیر ماه در وین و علیرغم اعلام عملیاتی شدن سازوکار مالی اروپا موسوم به اینستکس، ولی براساس اعلام مقامات ایرانی هیچ تحولی در این زمینه رخ نداده و حسن روحانی هم این اقدام را تاکنون نمایشی خواند و افزود: امروز اینستکس تنها ساز و کاری بدون پول است و اینستکس توخالی به هیچ دردی نمی‌خورد، اما اگر اینستکس فعال شده و پول فروش نفت ایران به آنها به واسطه آن حاصل شود با وجود ایرادات آن، می‌توان تا حدی آن اقدام را قبول کرد.
