براساس بیانیه شورای عالی امنیت ملی" به کشورهای باقی مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را عملیاتی کنند. چنان چه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تأمین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن سازی راکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد ". اگرچه عبور از سقف ذخیره آب سنگین و اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد که در دوره زمانی چند ماهه محقق خواهد شد به عنوان عبور از یک خط قرمز برای طرف مقابل به ویژه در حوزه گریز هسته‌ای مهم و راهبردی به شمار می‌رود و شاهدیم که در همان گام اول برخی نگرانی‌ها را برای آنها ایجاد کرده اما به نظر می‌رسد اینکه ایران در گام اول خود نقشه راه دو ماه آینده و گام دوم را نیز به روشنی بیان کرده پیام‌های مهم بیشتری دارد.
این حرکت تهران نشان می‌دهد که اولاً ایران در برنامه خروج تدریجی خود از برجام قاطع و جدی است که اگر نبود می‌توانست جزئیات گام دوم را به صورت محرمانه به اروپا ابلاغ کند نه اینکه با علنی کردن آن عملاً خود را در راهی قرار دهد که انتهایش پس از دو ماه می‌تواند اقداماتی باشد که باعث خروج کامل ایران از برجام شود.
نباید فراموش کرد که بزرگ‌ترین حساسیت ۱+۵ در مذاکرات گذشته اول افزایش درصد غنی سازی ایران (در آن زمان ۲۰ درصد) و دوم راه اندازی راکتور آب سنگین اراک با تولید پلوتونیم بود چراکه امروز همه کشورهای دارنده بمب اتمی از دو راه غنی سازی با درصد بالا و پلوتونیوم حاصل از راکتور آب سنگین به این سلاح دست یافته‌اند از این رو تهدید ایران در مرحله دوم به مراتب سنگین‌تر است و به نوعی سرانجام برجام را نیز روشن خواهد کرد به گونه‌ای که نیازی به گام‌های دیگر نباشد.
هرچند ایران بارهااعلام کرده است که قصد ساخت سلاح هسته‌ای را ندارد اما همین که توان و ظرفیت رسیدن به آن را هم داشته باشد برای غرب خوشایند نیست. از سوی دیگر ایران برای اطمینان بیشتر از اینکه کارش به قطعنامه و فصل هفتم نرسد تهدید دیگری را نیز در نامه محرمانه به سران ۱+۴ گنجانده که به نظر می‌رسد خروج از ان پی تی باشد. در صورت صحت، تکمیل سه گانه غنی سازی با درصد بالا، ساخت راکتور آب سنگین با تولید حداقل ده کیلوگرم پلوتونیم در سال و خروج از ان پی تی، از منظر غربی‌ها هر کشور تحت فشار حداکثری را می‌تواند به وسوسه ساخت بمب اتمی بکشاند (همان‌طور که گفتیم حتی همین توان نیز برای غرب نگران کننده است) مگر اینکه کشورهای نگران از این موضوع دست بجنبانند و مطالبات ایران را که حداقلی و مطابق توافق چند جانبه بین المللی است در این ۶۰ روز محقق سازند. ۵۷ روز اگرچه زمان زیادی نیست اما آخرین مهلت نجیبانه ایران به ۱+۴ به ویژه اروپاست تا نتایج بازی را به نفع طرفین برگرداند.
هادی محمدی
