توکیو هنوز سعی دارد درگیر جدال ژئوپولیتیکی بین واشنگتن و تهران نشود. هیروشیک سکو، وزیر اقتصاد، بازرگانی و صنعت ژاپن گفت کشورش حامی جلوگیری از تأثیر مخرب تحریم‌های آمریکا بر ایران است. به‌نظر می‌رسد این کشور عضو اوپک اهمیت زیادی برای امنیت عرضه انرژی ژاپن داشته باشد.
سکو گفت: «رابطه ژاپن با ایران به‌عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان اهمیت دارد، چون ژاپن نیاز به واردات تقریباً تمام نفت مصرفی خود دارد». سکو ماهیت گفتگوهای ژاپن با آمریکا را در مورد تحریم‌های ایران فاش نکرد ولی گفت: «ما قصد داریم مذاکرات نزدیکی با آمریکا داشته باشیم تا جلوی تأثیرات مخرب اقدامات آمریکا را بر ثبات عرضه انرژی ژاپن و فعالیت شرکت‌های آن بگیریم».
ژاپن یکی از هشت کشوری بود که در نوامبر معافیت 180روزه از تحریم‌های ایران دریافت کرد تا به خرید نفت این کشور ادامه دهد. سایر کشورهایی که معافیت گرفتند شامل بزرگترین مشتریان نفت ایران می‌شدند: چین، هند، کره جنوبی، تایوان، ایتالیا، یونان و ترکیه. مهلت این معافیت‌ها در دوم ماه می تمام می‌شود، در نتیجه پالایشگاه‌های ژاپن پس از خرید 15.3 میلیون بشکه نفت ایران از ژانویه تا می، به واردات نفت این کشور پایان می‌دهند. ژاپنی‌ها زودتر واردات را متوقف کردند تا زمان کافی برای رسیدن نفت بارگیری‌شده به ژاپن و تکمیل روند پرداخت پول آنها داشته باشند.
معافیت یا عدم‌معافیت
ژاپن تنها کشوری نیست که منتظر تصمیم ترامپ در مورد معافیتهاست، ترکیه که طی چند ماه گذشته روابطش با آمریکا تضعیف شده، اعتقاد دارد معافیت‌ها را دریافت می‌کند. ابراهیم کلین، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه گفت که کشورش از سیاست تحریم علیه ایران حمایت نمی‌کند و معتقد است این کار به نتیجه مورد نظر نمی‌رسد. وی اضافه کرد: «ما واضح گفتیم که می‌خواهیم به واردات نفت از ایران ادامه دهیم. ولی ایران کشور همسایه ما هم هست، مردم نباید انتظار داشته باشند به ایران پشت کنیم».
سایر کشورها هم امیدوارند معافیت‌ها تمدید شوند. حالا سؤال روز این است که؛ ترامپ چه می‌کند؟ این تصمیمی حیاتی است که سال گذشته او را در شرایطی سخت با عربستان قرارداد. ریاض پاییز گذشته طبق خواسته ترامپ نفت بیشتری تولید کرد تا قیمت آن پایین بیاید، ولی ترامپ قبل از اعطای معافیت به خریداران نفت ایران با این متحد عربی خود مشورت نکرد که باعث افزایش عرضه جهانی نفت و سقوط قیمت آن شد، به این ترتیب عربستان و سایر تولیدکنندگان بزرگ نفت بخش عمده‌ای از درآمد خود را از دست دادند. از آن زمان عربستان توجهی به درخواست ترامپ مبنی بر افزایش تولید نکرده است.
دولت ترامپ اشاره کرده که می‌خواهد صادرات نفت ایران را صفر کند. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا گفت: ما در مورد هدف صفر کردن هرچه سریعتر صادرات ایران واضح بوده‌ایم و این کار را انجام می‌دهیم.
اگر ترامپ معافیت‌ها را تمدید کند، نفت ایران را در بازار نگه می‌دارد و جلوی افزایش قیمت نفت را می‌گیرد تا به 80 دلار در هر بشکه نرسد. ولی اگر معافیتی ندهد، مثل این است که تمام تلاش‌های خود را برای مهار قیمت نفت از بین برده باشد و در ماه‌های نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری بر نگرانی مردم در مورد قیمت بالای بنزین اضافه می‌کند.
ترامپ می‌تواند معافیت‌ها را برای پنج کشوری که از آن استفاده کرده بودند تمدید کند اما این کار به‌معنای اذعان به اهمیت نفت ایران در بازار جهانی است و اعتبار و صحت سیاست‌های ضدایرانی ترامپ زیر سؤال می‌رود. مشاور ریسک گروه اوراسیا گفت تحت این سناریو صادرات نفت ایران از 1.2 میلیون بشکه فعلی به حدود 900 هزار بشکه در روز می‌رسد.
