با وقوع سیل در کشور، برخی نگران وضعیت شهر تهران درزمان وقوع بارش‌های سیل‌آسا شدند و با اظهار این‌که بزرگراه‌ها و پروژه‌های عمرانی تهران درزمان وقوع سیل، بر شدت این فاجعه می‌افزاید، بسیاری از اقدامات عمرانی که در دوره‌های قبلی شهرداری تهران انجام شده بود را زیر سوال برده و درصدد ازبین بردن اعتماد مردم نسبت به ایمنی شهر برآمده اند.
اما کسانی که خودشان کار نمی کنند سعی بر تخریب اقدامات دیگران دارند و منتظرند موضوعی بینخست اهمیت را دستمایه هجمه قراردهند. به‌طورمثال برخی با سدهایی که ساخته می‌شد مخالف و معتقد بودند به این سدها نیاز نداشته‌ایم و باعث برهم خوردن اکولوژی منطقه شده‌است؛ اما امروز شاهد کارایی این ۱۷ سد در سیل خوزستان هستیم، اگر سه سد دیگر هم ساخته می‌شد خسارت‌های ما کمتر بود.
تخریب کردن کاری که در گذشته انجام شده، کار غیرمنصفانه ای است، اما برای بسیاری از ما عادت شده و به این کار علاقه داریم. ابتدا لازم به ذکر است که پروژه‌ها و بزرگراه‌های احداث شده در تهران که اخیراً به واسطه آن، مدیریت شهری سابق تخریب می شود، مواردی هستند که در "طرح جامع شهر تهران" از سال ۱۳۵۰ پیش بینی شده و باید ساخته می‌شد و حتی ساختش هم به تعویق افتاده بود.
حال در یک دوره شهرداری و شورای شهر، همت و مردانگی به خرج داد و برای ساخت آن‌ها، آستین بالا زد؛ همچنین در مطالعات و اقدامات انجام شده، مسائل مختلف از جمله خطرات طبیعی و وضعیت جغرافیایی هم درنظر گرفته شده است.
حتی ساخت فاز نخست برخی از بزرگراه‌ها، پیش ازاین‌که من عضو شورای شهر تهران شوم، شروع شده بود؛ به طور مثال زمانی که محمدحسین مقیمی سرپرست شهرداری تهران بود، لاین غربی فاز نخست اتوبان شهید صیادشیرازی از اتوبان بابایی تا همت افتتاح شد.
گفته شده بزرگراه امام علی (ع) درزمان سیل به رودخانه‌ای تمام عیار تبدیل می‌شود، در وهله اول؛ بزرگراه شمال به جنوب امام علی (ع) که پروژه‌ای سنگین و بزرگ بود، با محدودیت‌ها و به سختی ساخته شد و این گونه نیست که بدون هیچ تحقیق و فکری به انجام رسیده باشد. وسط این بزرگراه، کانال بزرگ آب قرار دارد و به کانال های پایین‌تر آب متصل می شود.
بزرگراه‌های شمالی_جنوبی درزمان بارش‌های سیل‌آسا که تاکنون در تهران به ثبت نرسیده، باوجود امکان آسیب، توان عبورجریان آب را دارند. همچنین ساخت پارک نهج البلاغه که درمسیل رودخانه واقع شده و آب در آن جریان دارد، بهتر از ساختن ساختمان است و وجود چنین پروژه هایی از شدت سیل می کاهد.
تکمیل کردن پروژه‌هایی مانند بزرگراه امام علی (ع) که به تعویق افتاده بود، یکی ازافتخارات نظام مدیریت شهری گذشته است. آقایان بهتر است از پروژه‌هایی که در مسیل رودخانه ساختند و مسیر آب را بدون این‌که کسی بفهمد مسدود کردند، سخن بگویند.
در شورای قبلی، موضوع "تاب‌آوری در برابر سیل" را به عنوان پروژه تحقیقاتی، مطالعه کرده و راه حل هایش را هم ارائه دادیم، با مشاوران و اساتید دانشگاه قرارداد بستیم و شروع به کار کردند؛ مهم‌ترین پیشنهاد، آبخیزداری در کوه‌های شمال کشور است که متاسفانه از حریم شهر تهران خارج است.
درحال حاضر، شهرداری برای جنگل کاری مناطق مهم و کاربردی، قرارداد بسته و این روزها هم بخشی از آن را افتتاح کرده است و امیدوارم مقدار باقی مانده آن را هم پیگیری کنند، چرا که جنگل کاری به کاهش شدت سیل کمک می کند و آبخیزداری، مخازنی از آب را برای فصل تابستان به‌وجود می‌آورد.
باید توجه کرد که هرکس درهرزمان، ساخت و سازی در مسیل رودخانه انجام داده، باید اصلاح شود، اما مشکل این است که اگر بزرگراه‌ها و پروژه‌های عمرانی انجام نمی‌شد، برخی از همین مدعیان امروز، منتقد بودند که چرا پروژه‌های طرح جامع شهر تهران را نساختید و پیش نبردید، حال که ساخته شده می گویند چرا ساختید.
مطالعات دراین زمینه آماده است، فقط کافی است مطالعات را اجرا کنند و نیازی هم به صرف وقت یا هزینه برای تهیه آن نیست. تنها نکته این است که این تحقیق شاید تنها نیاز به افزایش ضرایب تضمینی داشته باشد، زیرا این مطالعات برای ۴ سال گذشته است که در خشکسالی بودیم. خوشبختانه شهرداری سال گذشته درآمدش ۱۳۷ درصد محقق شده و پول هم دارد، بنابراین بهانه برای کمبود بودجه قابل قبول نیست.
هرچه زودتر هم این طرحها اجرا شود بهتر است، چون معلوم نیست که اگر باران سیل آسا و بی سابقه ای ببارد شهر تهران بتواند تاب بیاورد واین کانالها که ساخته شده اند کشش داشته باشند، در شرایط بارندگیهای معمول سالیان اخیر کشش دارند ولی برای شرایط بحرانی شدید بایستی طرحهای مطالعه شده و به روز شده را اجرا کرد. کارهای زیادی انجام شده ولی اینها کافی نیست و بایستی تکمیل شود.
مهدی چمران
