اروند رود از تلاقی رودخانه دجله و فرات در نقطه ای به نام «القرنه» در 110 کیلومتری شمال باختری آبادان تشکیل می‌شود و به سوی جنوب شرقی، از کنار شهر بصره می گذرد، سپس با ایران هم مرز می‌شود، شهرستان خرمشهر و آبادان را طی می‌کند و دست آخر در هشت کیلومتری جنوب اروندکنار به خلیج فارس می‌ریزد.
امروزه آنچه از این روز که در عراق جریان دارد، «شط العرب» می نامند و از آن نقطه که «خین» نیز به آن می‌پیوندد و مرز مشترک 2 کشور می‌شود اروند می‌خوانند. هشتاد و یک کیلومتر از 175 کیلومتر رودخانه مرز مشترک ایران و عراق محسوب می‌شود. اروند را به علت جزر و مدها و نوع جریان که آرام بر سطح و سریع و متلاطم در عمق می‌باشد، رودخانه وحشی نیز می‌نامند. شصت و هفت درصد از آب اروند از ایران تامین می‌شود.
اروندرود بهانه ای برای آغاز جنگ از سوی دشمن بود. در چهارم ژوئیه سال 1937 عهدنامه سرحدی ایران و عراق به امضا رسید که به موجب این قرارداد حق کشتیرانی در سراسر اروندرود به استثنای آب‌های مقابل شهرهای خرمشهر و آبادان به دولت عراق واگذار شد. سرانجام پیمان نامه 1975 الجزایر میان کشورهای ایران و عراق با وساطت الجزایر خط مرزی در آب های اروند را تعیین کرد. براساس این قرارداد خط مرزی ایران و عراق براساس خط «تالوگ» تعیین شد. کمتر از شش سال بعد جنگ دولت عراق علیه ایران آغاز شد.
اگرچه دفاع در مقابل اقدامات خصمانه صدام با زمینه سازی‌هایی برای تعرض و اشغال برخی نقاط مرزی مدت ها پیش از شهریور 1359 آغاز شده بود ولی وی شانزدهم همان ماه اعلام کرد: «همه کشتی‌ها با افراشتن پرچم عراق از آبراه اروندرود تردد کنند!»
از این رو درگیری‌های دریایی ارتش ایران با نیروی دریایی عراق در اروند آغاز شد. صدام، سپس روز بیست و ششم شهریور طی نطقی در جلسه مجمع ملی عراق که نقش پارلمان آن کشور را داشت به صورت یک جانبه قرارداد سال 1975 الجزیره را لغو و تاکید کرد: «عراق دیگر حقی برای ایران در شط العرب (اروند رود) قائل نیست و حاکمیت خود بر شط العرب اعمال خواهد کرد!»
نیویورک تایمز در ششم مهرماه سال 59 اعلام کرد که: «صدام حسین قرارداد تحقیرآمیزی را که ایران قدرتمند در سال 1975 به عراق تحمیل کرده بود لغو نمود. وی می‌خواهد ضعف و در صورت امکان، سرنگونی جمهوری اسلامی را در ایران نشان دهد.»
همچنین فاینشنال تایمز در 28 شهریور سال 95 نوشت: «روز سه شنبه عراق اعلام کرد که کنترل تمامی آبراه حیاتی اروندرود را دست گرفته است. عراق اعلام کرده که از این پس باید تمامی کشتی ها در اروندرود، پرچم عراق را حمل کنند و از دستورات مقامات این کشور متابعت نمایند.»
کریستین ساینس مانیتور نیز در 31 شهریور 59 آورد: «هدف فوری عراق در نزاع با ایران پس گرفتن امتیازاتی است که در سال 1975 به ایران داده بود.»
علیرغم اینکه دولت عراق اعلام کرد همه کشتی ها در داخل اروندرود باید با پرچم عراق حرکت کنند، کشتی‌های ایرانی و یا کشتی‌هایی که به مقاصد و بنادر ایران حرکت کنند، کشتی های ایرانی و یا کشتی هایی که به مقاصد و بنادر ایران حرکت می‌کردند، کماکان با پرچم ایران در این آب راه رفت و آمد داشتند. روز بیست و نهم شهریورماه و 2 روز پیش از آغاز رسمی تجاوز عراق به خاک و حریم ایران سه فروند کشتی لایروبی و 2 فروند کشتی بیگانه با پرچم ایران از اروندرود وارد خلیج فارس شدند. همچنین به 2 کشتی بیگانه از سوی دشمن تیراندازی شد.
در همین روز در پی درگیری یک فروند ناوچه عراقی با نیروهای مرزبانی لشکر 92 زرهی ارتش در محل تلاقی اروند و نهر خین به وسیله آتش نارنجک اندازو آر پی جی زن هدف قرار گرفت.
بالاخره نیروی دریایی ایران نیز در یک دستور قاطع ابلاغ کرد: «کشتی‌هایی که ملیت عراقی داشته و با پرچم عراق حرکت کنند غرق و منهدم گردند و به کشتی‌هایی که ملیت دیگر و پرچم عراق داشته باشند، تیراندازی نشود و کسب دستور شود و هر گونه شناورهای اسکورت عراق نیز منهدم شود.»
یکی از اهداف رژیم بعث عراق در هجوم سراسری به ایران حاکمیت مطلق بر اروند و انتقال مرزها به ساحل شرقی این رودخانه بود. همچنان که از خرداد 1358 با اعزام ناوچه های گشت‌زنی شروع به تقویت پاسگاه های مرزی خود در ساحل اروند کرد و هلی کوپترهایش بر فراز اروندرود به پرواز درآمدند.
