موسویان که در یک نشست با حضور «کورنلیوس آدنبار» نویسنده کتاب 'ایران جدید: کشورکهن وقدرت نوظهور' و «ناتیلا امیری» نماینده شبکه تلویزیونی آ.آر.د آلمان در تهران صحبت می کرد، ادامه داد: توافق هسته ای بنا نبود کل اختلافات ایران و غرب را حل کند؛ بلکه توافقی صرفاً در مورد موضوع هسته ای بود که جامعترین توافق تاریخ هسته ای هم هست.
وی افزود: در دوره آقای احمدی نژاد مذاکره کنندگان هسته ای پیشنهاد دادند علاوه بر موضوع هسته ای، راجع به سایر مسائل منطقه ای و مورد اختلاف نیز گفت وگو شود؛ اما آمریکا و اروپا آن را رد کردند.
پژوهشگر مذکور تصریح کرد: در دوره آقای روحانی هم ایران در عالیترین سطوح اعلام کرد که اگر توافقی حاصل شود و آمریکا به آن متعهد باشد و درست عمل کند، می توان در مورد سایر موضوعات هم صحبت کرد. لکن این آمریکا بود که توافق را نقض کرد؛ در حالی که ایران به تمام تعهداتش کامل عمل کرد.
عضو سابق گروه مذاکره کننده هسته ای تصریح کرد: در اوایل برجام این امید در جامعه ایران به وجود آمده بود که ممکن است این توافق موجب بهبود روابط ایران و غرب شود اما امروز اکثریت مردم در مورد چنین احتمالی ناامید شده اند. اما ایران مقصر نیست زیرا به تمام تعهداتش عمل کرد. لذا اگر سرزنشی هست، این سرزنش متوجه غرب است.
وی خاطرنشان ساخت که مقام رهبری ایران از ابتدا مرتب هشدار داد که نباید به آمریکا اعتماد کرد و رفتار واشنگتن نشان داد که هشدار تهران مشروعیت داشت.
موسویان از سوی دیگر تأکید کرد که حدود نیمی از مشکلات اقتصادی ایران بخاطر تحریم ها و نیمی هم بخاطر ناکارآمدی داخلی خود ایران است.
**ظرفیت و اراده مذاکرات جامع
موسویان ادامه داد: پس از اجرایی شدن برجام، شرکت های اروپایی 50 تا 60 میلیارد دلار توافق اقتصادی با ایران امضا کردند، اما عموماً منتظر تضمین آمریکا بودند که بعداً مجازات نشوند.
پس از خروج ترامپ از برجام، تقریباً همه این توافقات منتفی شد. اروپا تاکنون از نظر سیاسی اراده قاطعی برای حفظ برجام نشان داده اما در بعد اقتصادی به تعهداتش عمل نکرده است.
به عقیده موسویان، ایران هم ظرفیت و هم اراده یک مذاکرات جامع با اروپا را دارد اما اروپا حتی اگر اراده سیاسی داشته باشد، ظرفیت آن را ندارد.
پژوهشگر مذکور تعریف کرد: در دوران مأموریتم در آلمان، صدراعظم «کهل» معتقد بود که برای دستیابی به روابط استراتژیک با ایران، باید بتوانیم گفت وگوی جامع در مورد کلیه مسائل مورد اختلاف اعم از تروریسم و حقوق بشر و غیره داشته باشیم. من با آقای هاشمی رئیس جمهوری وقت صحبت کردم. ایشان طی نامه ای به آقای کهل آمادگی ایران را اعلام کرد. صدراعظم کهل بسیار خشنود شد و به آمریکا رفت و با «بیل کلینتون» رئیس جمهوری آمریکا مطرح کرد و کلینتون هم محترمانه به ایشان گفت؛ این امور به شما ربطی ندارد و در این گونه امور دخالت نکنید.
مذاکره کننده سابق هسته ای گفت: امروز هم اگر اروپا بخواهد در مورد مسائل مهم منطقه مثل یمن و سوریه صحبت کند، ایران قدرت گفت وگو دارد اما اروپا باید از آمریکا اجازه بگیرد و آمریکا هم اجازه نمی دهد. لذا چرا اروپایی ها در مورد مسائل منطقه و نقش ایران حرف هایی می زنند که خارج از توان و اختیار آنهاست؟
وی اشاره کرد که اروپا در مورد بحران های منطقه دم از ضرورت گفت وگو با ایران می زند درحالی که اساساً ظرفیت و اختیار آن را ندارد.
** کارشکنی های عربستان
موسویان در این ارتباط به دو نمونه از گفت وگو های منطقه ای به شرح زیر اشاره کرد:
1- آمریکا و عربستان پیش از برجام معتقد بودند که ایران نباید در گفت وگوهای جهانی سوریه شرکت کند. پس از برجام نظر اوباما تغییر و «جان کری» تلاش کرد که عربستان را قانع کند. ایران دعوت شد و روی اصول حل بحران سوریه توافق شد.
این نخستین باری بود که قدرت های منطقه ای و جهانی در مورد اصول حل بحران سوریه توافق کردند. اما در عمل، عربستان با ادامه حمایت از تروریست ها کارشکنی کرد و نگذاشت به نتیجه برسد.
2- در مورد یمن هم اروپایی ها خواستند با ایران گفت وگو کنند. تهران هم با چهار کشور آلمان، انگلیس، فرانسه و ایتالیا گفت وگو کرد و گفت وگوهای سازنده ای انجام شد. اروپایی ها نتایج مثبت گفت وگو با ایران را با آمریکا و عربستان مطرح کردند اما باز هم آمریکای ترامپ به اروپا گفت که این مسائل به شما ربطی ندارد.
** اروپا فاقد ظرفیت حل بحران
وی تصریح کرد: لذا من نمی دانم اروپا در مورد چه صحبت می کند؟ اروپا ظرفیت و توان گفت وگو و حل بحران های منطقه را ندارد اما ایران را سرزنش می کند. من متأسفم که ناچارم این گونه صریح صحبت کنم.
موسویان ابراز کرد: هرگاه اسرائیلی ها شعارهای تند علیه ایران می دهند، آمریکا و اروپا سکوت می کنند. اما وقتی ایران جواب اسرائیل را می دهد، در غرب زلزله می شود. اکنون هم آمریکا، اسرائیل، عربستان و امارات، جبهه رسمی برای تقابل گسترده با ایران تشکیل داده اند.
اسرائیل و عربستان در دوره اوباما موفق نشدند چنین جبهه ای تشکیل دهند اما با آمدن ترامپ و «جان بولتون»، موفق شدند.
** ترامپ به دنبال حمله نیست
وی گفت: من معتقدم ترامپ شخصاً به دنبال حمله به ایران نیست اما بولتون و پمپئو به دنبال براندازی حکومت در ایران هستند. ترامپ می خواهد از موضوع ایران برای دوشیدن چند تریلیون دلار از کشورهای نفتی ثروتمند عرب استفاده کند؛ ضمن آنکه برای معامله با ایران هم آماده است.
ترامپ علناً گفت که 'ما هفت تریلیون دلار در منطقه هزینه کرده ایم و حالا کشورهای پولدار عرب باید به ما پس دهند چون آنها چیزی بجز پول ندارند و بدون حمایت ما هم دو هفته بیشتر دوام نمی آورند'.
موسویان با اشاره به اینکه سرویس های اطلاعاتی و امنیتی غربی بخوبی منبع و منشاء حمایت های مالی و ایدولوژیک تروریست های تکفیری را می دانند، ادامه داد: «جو بایدن» معاون اوباما صریحاً گفت که 'متحدان آمریکا منشاء پول و اسلحه برای تروریست ها هستند'.
نخست وزیر سابق قطر هم گفت که 'دو پایگاه در اردن و ترکیه بود که آمریکا، عربستان و اسرائیل و ترکیه از این دو پایگاه نیازهای تروریست ها در سوریه را تأمین می کردند'.
در برابر این، به نظر مقامات عراق توجه کنید که رسماً گفتند 'بدون کمک ایران، بغداد و اربیل به دست تروریست ها سقوط کرده بود'.
پژوهشگر دانشگاه پرینستون تصریح کرد: همه چیز روشن است. غرب در مورد اصول شایسته مثل دموکراسی و حقوق بشر خیلی حرف می زند. برای اجرای این اصول در کشورهای خودشان هم واقعاً تلاش می کند اما برای آنها اجرای این اصول در خاورمیانه هیچ اهمیتی قائل نیست.
آمریکا و اروپا به دنبال فروش صدها میلیارد دلار سلاح به کشورهای منطقه هستند و برای آنها هم مهم نیست که این سلاح ها بر سر مردم بیگناه یمن فرو می ریزد، هزاران نفر را به خاک و خون می کشد، بزرگترین فاجعه انسانی را ایجاد می کند یا عربستان جمال خاشقی را تکه تکه می کند.
** واقعیت های بحران سوریه
وی خاطرنشان ساخت: در مورد فاجعه سوریه ما هیچ گاه نمی توانیم ادعا کنیم که حکومت اسد بیگناه است و اشتباه نکرده؛ اما واقعیت بزرگتر این است که برای نخستین بار در تاریخ منطقه حدود 80 هزار تروریست از حدود صد کشور دنیا سازماندهی و به سوریه اعزام شدند تا حکومتی را ساقط کنند. اگر این پدیده نبود، در سوریه فاجعه انسانی در این حد به وجود نمی آمد.
به عقیده موسویان، واقعیت این است که منهای دوران تجاوز صدام به خاک ایران، روسیه و چین در مقایسه با غرب رفتار بهتری با ایران داشته اند و سعی کرده اند به ایران کمک کنند. لذا با نحوه رفتاری که غرب با ایران داشته و دارد، طبیعی است که ایران روابط خود را با بلوک شرق توسعه دهد.
