تحریم های ثانویه آمریکا که از آن با عنوان شطرنج سیاسی ترامپ یاد می شود، سرآغازی برای شکست مفتضحانه ایالات متحده است، اگرچه سردمداران این کشور تحریم را ابزاری برای دستیابی به اهداف سیاسی می دانند اما مطالعاتی در دهه ۱۹۹۰ توسط موسسه پترسون انجام شد که نشان داد: «تحریم‌های یک جانبه آمریکا تنها ۱۳ درصد از اهداف سیاست خارجی این کشور را تامین می‌کنند.» بنابراین ناکارآمدی این گونه سیاست ها روشن است.روز جمعه دولت آمریکا بازگشت تمامی تحریم های ضد ایرانی را اعلام کرد و مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا مدعی شد: «هدف از این اقدام باثبات نگه داشتن قیمت نفت است! حدود ۷۰۰ فرد حقیقی و حقوقی مشمول تحریم های واشنگتن علیه تهران می شوند. آمریکا به دنبال ایجاد معافیت موقت برای ۸ کشور است، اما تنها به شرطی که آنها کاهش قابل توجهی در واردات نفت از ایران داشته و در بسیاری از مسائل دیگر همکاری کرده و گام های مهمی در مسیر کاهش صادرات نفت ایران و به صفر رساندن آن بردارند.»
اما سیاستگذاران بر این باورند که موفقیت تحریم ها نیازمند همراهی متحدان آمریکایی است حال آنکه این کشور با متحدان خود هم وارد جنگ گسترده تجاری و تعرفه ای شده و اتحادیه اروپا وعده هایی مبنی بر تداوم روابط تجاری خود با ایران را مطرح کرده یا روسیه، هند، چین و ترکیه ضمن ابراز مخالفت با سیاست جدید آمریکا، این تحریم‌ها را یکجانبه خوانده اند و بر ادامه روابط تجاری- قانونی خود با ایران تاکید کرده اند. بنابراین همراهی این کشورها برای تشدید فشار مضاعف علیه جمهوری اسلامی قدری بعید به نظر می رسد.
ضمن اینکه تحریم زمانی می تواند دارای اثرگذاری لازم باشد که به فرض مثال ایران با آمریکا دارای مراودات و روابط تجاری گسترده باشد، حال آنکه چنین مسئله ای در روابط این دو کشور صدق نمی کند.
بازگشت دوباره این تحریم ها پس از اعلام خروج قطعی ایالات متحده از برجام و به امضا رساندن قانون بازگشت دوباره تحریم های تعلیق شده اتفاق افتاد. برهمین اساس وزارت خزانه داری آمریکا طی دستورالعملی از بازگشت تحریم‌ها بعد از دوره‌های 90 و 180 روزه خبر داد تا به موجب این اقدام شرکت ها و بانک ها بتوانند به مرور فعالیت خود با ایران را به حداقل برسانند.
مطابق این دستورالعمل و با پایان دوره 90 روزه تنفس در تاریخ 6 آگوست 2018 تحریم‌های ذیل اعمال شده است: « خرید‌و‌فروش اسکناس یا اسناد مبتنی‌بر دلار از سوی دولت ایران، خرید‌و‌فروش طلا و سایر فلزهای گرانبها، خرید، تامین یا انتقال فلزاتی نظیر گرافیت، فلزات خام یا نیمه‌خام مانند آلومینیوم و آهن، زغال‌سنگ و نرم‌افزارهای مورد استفاده از سوی صنایع ایرا ن، افتتاح حساب ریالی در خارج از مرزهای ایران و مبادله ریالی با ارقام قابل‌توجه، تامین مالی خارجی و خرید اوراق منتشرشده از سوی دولت ایران، خودروسازی ایران، خرید‌و‌فروش و تامین قطعات هواپیما فرش و مواد خوراکی تولیدشده در ایران.»
در تاریخ 4 نوامبر 2018 یعنی دیروز دوره تنفس 180 روزه به پایان رسید و آمریکایی ها تحریم هایی را که بعد از اجرای برنامه جامع اقدام مشترک برداشته بودند، دوباره از سر گرفتند.
این تحریم ها شامل:«فعالیت بندرگاهی، کشتیرانی و صنایع کشتی‌سازی ایران ازجمله خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و کشتیرانی جنوب و شرکت‌های وابسته، مبادلات نفتی و هر گونه خرید مواد پتروشیمی از ایران، شرکت ملی نفت، نفتیران و شرکت ملی تانکرسازی ایران، هر گونه مبادله مالی بین موسسات مالی بین‌المللی با بانک مرکزی ایران یا موسسات مالی ایرانی، بخش انرژی، همکاری با ایران در قالب تعهدات خدماتی، بیمه‌ای و بیمه اتکایی، دسترسی به لیست افراد و شرکت‌های تحت‌تحریم است.»
اگرچه وزیر خزانه‌داری آمریکا اهداف بازگشت این تحریم ها را «قطع جریان پول به ایران» عنوان کرده اما صاحب نظران از این اقدام با عنوان شطرنج سیاسی ایالات متحده یاد می کنند، شطرنجی که قرار است به واسطه آن ایران را به پای میز مذاکره بکشانند تا شخص ترامپ با مقامات ایرانی صرفا عکس یادگاری بیندازد و پس از بهره برداری سیاسی این گونه جلوه دهند که اعمال فشار و تحریم علیه ایران جواب داده است. بی تردید پس از این ماجرا دوباره با عهدشکنی از نظام اسلامی می خواهند سیاست های استقلال طلبانه اش را کنار بگذارد و دیگر از گروه های مقاومت حمایت نکند.
سردار کوثری: تحریم های آمریکا تازگی ندارد
در همین رابطه اسماعیل کوثری، جانشین قرارگاه ثارالله سپاه به روزنامه رسالت می گوید:« ایالات متحده و شخص ترامپ این آرزو را به گور خواهند برد. شطرنج سیاسی آنان محکوم به شکست است و تحریم های این کشور همانند سایر پروژه های آنها دستاوردی نخواهد داشت، آنها قرار بود از ابتدای سال میلادی کاری کنند که ایران تابستان داغی داشته باشد اما دیدیم که هیچ غلطی هم نتوانستند بکنند. ترامپ تاریخ را مطالعه نکرده و عبرت هم نگرفته است. او صرفا فردی هوچی گر، جنجالی و معامله گر است بنابراین امروز یک حرفی می زند و فردا همان را نقض می کند. بنابراین روی حرف های ترامپ و سیاستمدارانی که دور و برش هستند، نمی توان حساب باز کرد.»
وی درباره انتخاب 13 آبان ماه برای دور دوم تحریم ها عنوان می کند: «این روز برای ما روز مبارزه با استکبار جهانی است و آنها چنین روزی را انتخاب کردند تا بگویند ما روی حرفمان برای مقابله با جمهوری اسلامی ایستاده ایم در صورتی که اقدامات این چنینی از سال 1359با بحث محاصره اقتصادی یا تحریم علیه ایران توسط کارتر که رییس جمهور آمریکا بود، آغاز شده و این مسئله تازگی ندارد.»
جانشین قرارگاه ثارالله سپاه با ارائه تحلیل خود درباره تحریم مبادلات نفتی و هر گونه خرید مواد پتروشیمی از ایران و ادعای ترامپ مبنی بر اینکه می خواهد صادرات نفت ایران را به صفر برساند توضیح می دهد: «آمریکایی ها ادعاهای واهی زیادی دارند و همواره با بن بست مواجه شده اند لذا ما می دانیم با این مسائل چه کنیم و برهمین اساس هم می توانیم کار را به جلو ببریم. ترامپ خیلی شعار داده بود که ما نفت ایران را به صفر می رسانیم در صورتی که خودشان هم می دانند، نمی توانند دوستداران ایران نظیر چین و هند را از خرید نفت ما منصرف کنند و از طرفی عربستان هم توان و ظرفیت این را ندارد که بیشتر از 10 میلیون بشکه در روز صادر کند.»
این روزها در رسانه ها پیرامون تاثیرگذاری تحریم های آمریکا و پیامدهای آن مباحث بسیاری مطرح شده، به تازگی «بانک جهانی در گزارش اخیر خود ایران را کشوری می‌داند که از سال ۲۰۰۹ تا به حال با عدم قطعیت سیاسی و اقتصادی همراه بوده است. در ماه‌های اخیر ارزش پول ملی کشور در برابر سایر ارزهای خارجی به شکل غیر قابل تصوری سقوط کرده؛ بیکاری و تورم کالاهای اساسی و مورد نیاز در حال افزایش و رشد تولید ناخالص داخلی در حال کاهش است.» با این حال بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت و گوی اختصاصی با شبکه العالم این تحریم ها را بی اثر دانسته و گفته است: «اقدام آمریکا عبث و تجربه شده است از همین رو نمی تواند در ساختار اقتصادی ما تاثیر چندانی داشته باشد.»
او در ادامه بر این نکته تاکید کرده است: «آمریکا بدون هیچ دلیلی و هیچ موازین بین المللی و قانونی و حتی برخلاف خواسته شرکای خودش، سازمان ملل و جامعه جهانی از برجام به صورت یکجانبه خارج شد و فکر میکنم نهایتا این آمریکا باشد که باید در سیاست های خود تجدید نظر کند.»
طبعا آمریکایی ها در سیاست های خود تجدیدنظر نخواهند کرد اما کشور ما می تواند با اصلاح برخی ساختارهای اقتصادی، ضمن ایستادگی بر مواضع خود، مقابله موثرتری با تحریم ها داشته باشد.
مهدی فضایلی: بدعملی ها را کنار بگذاریم تا تحریم ها بی اثر شود
مهدی فضایلی به عنوان کارشناس سیاسی در گفت و گو با روزنامه رسالت بر این موضوع تاکید می کند که «تحریم ها بی تاثیر نیست اما آنچه در اقتصاد ما بیشتر از تحریم ها تاثیر دارد، نوع مدیریت اقتصاد کشور و اقداماتی است که در داخل و در حوزه های مختلف اقتصادی باید صورت بگیرد. اگر بی عملی ها و بدعملی ها در حوزه اقتصاد خودمان را بتوانیم به درستی جبران کنیم، طبیعتا میزان تاثیرگذاری تحریم های آمریکا و هر تحریم دیگری به شدت کاهش پیدا می کند و نمی تواند آن مسیر اصلی اقتصاد را چندان تحت الشعاع قرار دهد بنابراین بهتر است به جای اینکه درباره عواقب و پیامدهای تحریم آمریکا سخن بگوییم، در رابطه با وضعیت مدیریت اقتصاد در داخل کشور خودمان تجدیدنظر کنیم.»
حسین مظفر: آمریکا آب در هاون می کوبد
حسین مظفر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در تحلیل تحریم ها و شطرنج سیاسی ایالات متحده به روزنامه رسالت می گوید: «آمریکا همه تهدیدها و تحریم های خودش را انجام داده بنابراین اعمال هرگونه سیاست ورزی و طرح نقشه از سوی آمریکا به مانند آب در هاون کوبیدن است، این کشور
نمی تواند با تحریم های ثانویه انقلاب ایران را براندازی کند اما ایران توانسته پرچم آمریکا را به حالت نیمه برافراشته دربیاورد و آبروی این کشور را بریزد و چهره منافقانه و دوگانه آن را در نظام بین المللی رسوا کند.»
وی بر این باور است که «آمریکا باید از تجربه 40 ساله جمهوری اسلامی درس بگیرد، آمریکا همانند دیوانه ها سرش را به در و دیوار می کوبد تا ایران را به زانو دربیاورد اما نمی تواند. ما از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تصمیم گرفتیم روی پای خود بایستیم و در مسیر استقلال و آرمان امام و رهبری حرکت کنیم.»
بی تردید استقلال و پایداری جمهوری اسلامی در مسیر آرمان و اهداف انقلابی اش
باعث شده است که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا بگوید: « تحریم ها علیه ایران تنها زمانی کاهش خواهد یافت که سیاست های حکومت ایران تغییر کند.» مقام معظم رهبری هم بارها از عمق دشمنی آمریکایی ها با سیاست های جمهوری اسلامی سخن گفته و فرموده اند: «در مذاکرات سال های اخیر و بعد از برجام، کاملاً مشخص شد که موضوعاتی همچون هسته‌ای و موشکی، مسئله اصلی نیستند بلکه مخالفت و دشمنی عمیق آمریکا با اصل نظام اسلامی و ملت ایران به دلیل سربلندی این نظام در منطقه حساس و توسعه روحیه مقاومت و مخالفت بی ملاحظه با ظلم های آمریکا و بلند کردن پرچم اسلام است و آنها می خواهند نظام اسلامی را از مؤلفه های قدرت و اقتدار خود تهی کنند.»
احسان قاضی زاده هاشمی: تحریم های آمریکا اتفاق جدیدی نیست
احسان قاضی زاده هاشمی، عضو شورای مرکزی فراکسیون نمایندگان ولایی هم در گفت و گو با رسالت بر این مسئله تاکید می کند که «آمریکایی ها با بهانه تراشی و اعمال تحریم های بیشتر سیاستی را در پیش گرفته اند تا جمهوری اسلامی را پای میز مذاکره کشانده و کاری کنند که این کشور دست از آرمان ها و اهدافش بردارد.»
وی «با بیان اینکه تحریم های آمریکا اتفاق جدیدی نیست، ضمن اینکه نسبت به چندماه گذشته نیز واقعه جدیدی رخ نخواهد داد. اینکه فروش نفت ایران به صفر برسد، جزء محالات است و نمی شود چنین اقدامی را در رابطه با هیچ کشوری انجام داد. طبعا کشورها و پالایشگاه های زیادی با نفت ایران فعالیت می کنند و محرومیت برای صادرات نفت تنها ضربه به اقتصاد ایران نیست بلکه ضربه به اقتصاد جهانی است. از سوی دیگر راه های زیادی برای فروش نفت وجود دارد و این مسیرها در گذشته طی شده است. تحریم هایی که در سالهای 1389تا 1392هم پشت سرگذاشتیم، تحریم هایی به نسبت سنگین بود و در حال حاضر هم با ایستادگی و پایداری بر مواضع خود می توانیم این تحریم ها را پشت سر بگذاریم.» این نماینده مجلس درباره چگونگی مواجه دولت و ملت با تحریم ها بیان می کند: «دولت باید بر روی راه های متعددی که برای دور زدن تحریم ها وجود دارد، تمرکز کند. از سوی دیگر مسئله هم باید به درستی برای مردم تبیین شده و با آنها صادقانه گفت و گو شود، البته این را هم باید در نظر داشت که چنین تحریم هایی برای مردم یک اتفاق و شوک جدید به حساب نمی آید اما گفت و گوی مستمر مسئولین با مردم و برنامه ریزی دقیق می تواند راهکاری برای مقابله با تحریم ها و برون رفت از شرایط تحریمی باشد.»
