شکست کاخ سفید در تخریب روابط ایران و اروپا

وقتی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا پس از انتصاب مایک پمپئو به مقام وزیر خارجه این کشور، جان بولتون را به عنوان مشاور امنیت ملی خود انتخاب و تیم ایران ستیز خود را تکمیل کرد، همه چیز آماده بود تا کاخ سفید برای رسیدن به هدفش از هر آب گل آلودی ماهی بگیرد.
ترامپ از زمان رقابت های انتخاباتی سال 2016 همواره وعده خروج از برجام را می داد و پس از آنکه به ریاست جمهوری آمریکا رسید، مرتبا تهدید به عملی کردن این وعده می کرد.
با وجود هشدارهای متحدان غربی واشنگتن، ترامپ بالاخره در اردیبهشت ماه سال جاری وعده خود را عملی و خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد.
اما واکنش اروپایی ها و دیگر طرف های برجام و پایداری آن ها در موضع خود مبنی بر لزوم حفظ این توافق، شدیدتر از آن بود که ترامپ به عنوان سیاستمداری تازه کار پیش بینی می کرد.
تیم ضدایرانی ترامپ و در راس آن ها پمپئو و بولتون نیز گویا بیش از اندازه روی قلدری و توان تهدید و تحریم های کاخ سفید حساب باز کرده بودند.
دو هفته پس از خروج واشنگتن از برجام، پمپئو که به تازگی به عنوان اولین وزیر خارجه آمریکا که با رای حداقلی به تایید سنا می رسد، به این مقام منصوب شده بود، 12 شرط برای مذاکره پیرامون توافقی جدید با ایران تعیین کرد.
این در حالی بود که ایران صریحا تاکید کرده بود که برجام هرگز مورد مذاکره مجدد قرار نخواهد گرفت و تهران به هیچ وجه حاضر نیست موضوع غیرهسته ای را به این توافق پیوند دهد.
به رغم انتظار کاخ سفید، متحدان اروپایی واشنگتن، چین و روسیه (دیگر طرف های برجام) بر این نکته تاکید کردند که این توافق بین المللی هرگز باز مذاکره نخواهد شد.
اروپایی ها از همان زمان که موفق به حفظ آمریکا در برجام نشده بودند، زمزمه هایی برای آمادگی برای حفاظت از شرکت های اروپایی مقابل تحریم های آمریکا به گوش می رسید.
در حالی که زمان اجرای دور اول تحریم های آمریکا در 15 مرداد ماه نزدیک می شد، تیم ضدایرانی ترامپ همه تلاش خود را برای همراه کردن اروپا و شرکت های آنها با این تحریم ها و منزوی کردن ایران انجام می داد.
اما خروج ترامپ از برجام که با جنگ تجاری وی علیه رقبا و متحدان تجاری آمریکا همراه شده بود، دلیلی مضاعف برای اروپا بود تا ضمن عدم همراهی با کاخ سفید در موضوع تحریم های واشنگتن، راهکاری برای مقابله با یکجانبه گرایی ترامپی بیاندیشد.
وقتی تعاملات اروپا با تهران برای بررسی راهکارهای حفظ برجام شدت گرفته بود، موضوع سفر حسن روحانی رئیس جمهوری ایران به اروپا در همین راستا پیش آمد که از سوی مقام های اروپایی و تحلیلگران سفری بسیار مهم ارزیابی می شد.
روحانی در حالی به دعوت رئیسان جمهوری سوئیس و اتریش به این دو کشور سفر می کرد که اتحادیه اروپا قرار بود به زودی بسته پیشنهادی برای تامین و تضمین منافع اقتصادی ایران از برجام که با خروج آمریکا در معرض خطر قرار گرفته بود را ارائه کند.
تضمین انتقال تکنولوژی، فروش نفت و گاز، حوزه حمل و نقل و جابجایی کالا و مراودات بانکی و پولی خواسته های ایران از اروپا پیرامون این بسته پیشنهادی برای ماندن در برجام بود.
درست یک روز پیش از این سفر مهم رئیس جمهوری ایران به دو پایتخت اروپایی، دوستی بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ با گروه منافقین ثمر داد و خبری منتشر شد که همه اخبار مربوط به برجام را تحت الشعاع خود قرار داد.
سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که پیشتر از سوی اروپا و آمریکا در فهرست سازمان های تروریستی قرار داشت، نهم تیرماه نشستی با حضور چند مقام پیشین و کنونی آمریکا برگزار کرد.
یک روز پس از این نشست پلیس آلمان اعلام کرد که به درخواست فرانسه یک دیپلمات ایرانی را به اتهام تلاش برای حمله به این نشست بازداشت کرده و مورد بازجویی قرار داده است.
همزمان دادستانی بلژیک اعلام کرد که در عملیات خنثی سازی طرحی برای بمبگذاری در نشست سالانه منافقین، دو بلژیکی ایرانی تبار را که 500 کیلوگرم مواد منفجره به همراه خود داشته اند، دستگیر کرده است.
رادیو بین المللی فرانسه نیز گزارش داد که پلیس فرانسه دو تن را در همین ارتباط بازداشت کرده اما پس از بازجویی های اولیه آن ها را آزاد کرده است.
رادیو فرانسه همچنین مدعی شد که خنثی سازی طرح بمبگذاری در گردهمایی منافقین نتیجه همکاری سرویس های اطلاعاتی و قضایی فرانسه، آلمان و بلژیک بوده است.
همزمانی این ادعاها با سفر رئیس جمهوری به اروپا به قدری عجیب بود که محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در پیامی توئیتری نوشت:چه همزمانی جالبی. همزمان با شروع سفر رئیس جمهوری به اروپا یک عملیات ایرانی افشا و عوامل آن دستگیر می شوند. ایران هرگونه خشونت و ترور را در هر مکانی محکوم می کند و آماده همکاری با همه مقام های ذیربط برای کشف آنچه تنها یک عملیات پلید برای دادن نشانی غلط است، می باشد.
وزارت خارجه ایران در اقدامی به موقع و هوشمندانه سفیران فرانسه و بلژیک و کاردار آلمان را احضار و اعتراض شدید تهران به دستگیری دیپلمات ایرانی به رغم مصونیت وی براساس کنوانسیون وین را اعلام کرد.
سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران نیز در دیدار با سفیر فرانسه و کاردار آلمان بر همزمانی این اقدامات با سفر رئیس جمهوری کشورمان به اروپا و در آستانه اجلاس وزیران خارجه ایران و کشورهای 1+4 تاکید کرد.
عراقچی همچنین گفت که دو ایرانی دستگیر شده در بلژیک که مقادیر قابل اعتنایی مواد منفجره به همراه داشته اند از اعضای گروه منافقین هستند و این نشان دهنده نقش آنان در این جنگ تبلیغاتی است.
چیزی طول نکشید که دستگاه تبلیغاتی کاخ سفید در وزارت خارجه آمریکا دست به کار شد و برای بهره برداری از این موضوع که دست خود واشنگتن نیز در آن آشکار بود، برای ایجاد شکاف میان ایران و اروپا کار خود را شروع کرد.
وزیر خارجه آمریکا پس از انتشار این اخبار با متهم کردن ایران به ترور، بمب گذاری و حملات تروریستی در اروپا، ابراز امیدواری کرد که مقام های اروپایی این موضوع را در دیدارهای خود با روحانی و ظریف مطرح کنند.
همزمان با این سخنان پمپئو، تارنمای رسمی وزارت خارجه آمریکا فایلی را منتشر کرد که در آن برخی از حملات تروریستی در اروپا و جهان را به ایران نسبت داده بودند.
وی چند روز پس از آن در سفری که به امارات متحده عربی داشت در دیدار با مقام های این کشور مدعی شد که ایران از سفارتخانه های خود برای برنامه ریزی عملیات تروریستی استفاده می کند.
پمپئو در کنار این ادعا وعده داد که در سفری که روز بعد به بروکسل برای شرکت در اجلاس سران ناتو داشت این موضوع را با مقام های اروپایی در میان خواهد گذاشت.
وی از امارات به بروکسل رفت و در دیدارهای خود با همتایان اروپایی از آن ها خواست ضمن لغو مصونیت دیپلماتیک اعضای ماموریت های دیپلماتیک ایران در اروپا، فرایند بررسی پذیرش دیپلمات های ایرانی را سخت تر کنند.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به این ادعاهای پمپئو گفت: سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در چارچوب کنوانسیون های بین المللی و روابط دوجانبه در کشورهای متوقف فیه و در جهت توسعه روابط دوستانه و مودت آمیز در کشورهای میزبان خود فعالیت می کنند.
قاسمی با اشاره به اینکه طرح اتهام علیه فعالیت‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران تلاشی دیگر از سوی آمریکا برای تخریب روابط خارجی کشورمان است، خاطر نشان کرد: پمپئو در حالی این ادعاهای بی اساس را علیه کشورمان طرح می کند که شواهد گوناگونی از جاسوسی و اقدامات خرابکارانه سفارتخانه های آمریکا با صدها پرسنل نظامی و امنیتی در پوشش دیپلماتیک در منابع مختلف منتشر شده و تاریخ معاصر مملو از این نوع فعالیت های نامشروع و خلاف عرف و موازین بین المللی و نیز تخریب روابط خارجی کشورهای میزبان و دخالت در امور داخلی آنها است.
پمپئو با پیگیری همین خط تبلیغاتی در دوم مرداد در پیامی توئیتری به کنایه نوشت که ایران همزمان با انجام عملیات تروریستی در اروپا، تلاش می کند کشورهای اروپایی را راضی به حفظ برجام کند.
به هر حال تلاش های وزارت خارجه آمریکا برای استفاده از فرصت به دست آمده برای تضعیف روابط تقویت شده ایران و اروپا نتیجه ای نداد و این اتحادیه بسته پیشنهادی خود را با طرح یک سیستم مالی مستقل از سوئیفت برای حفظ ارتباطات مالی با ایران به پیش برد.
دور اول تحریم های آمریکا علیه ایران در 15 مرداد اعمال شد اما تاثیر چندانی بر اراده مشترک ایران و اروپا در حفظ برجام و مقابله با یکجانبه گرایی واشنگتن نگذاشت.
در شهریورماه نیز در هفتاد و سومین مجمع عمومی سازمان ملل در زمانی که ترامپ مورد تمسخر جهانیان واقع شده و خنده های دیپلمات ها و سران کشورها به یاوه گویی های او تیمش را می آزرد، و در روزهایی که رئیس جمهوری آمریکا در شورای امنیتی که ریاستش را بر عهده داشت منزوی می شد، ظریف به همراه وزیران خارجه 4+1 و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا راهکارهای حفظ برجام و تداوم مبادلات مالی با ایران را بررسی می کرد.
چند هفته بعد و در بحبوحه تلاش های ضدایرانی کاخ سفید، اخبار عقیب نشینی دولت ترامپ از مواضع سرسختانه و یکجانبه اش، مبنی بر ارائه معافیت از تحریم های نفتی آمریکا به برخی کشورها و حفظ دسترسی ایران به سیستم مالی سوئیفت منتشر شد.
بر اساس این گزارش، اکنون تنها چند روز به آغاز دور دوم تحریم های آمریکا که بیشتر شامل تحریم های نفتی می شود، باقی مانده و سیاست اعلامی کاخ سفید مبنی بر به صفر رساندن صادرات نفت ایران تا پیش از آغاز این تحریم ها با بی میلی رقبا و متحدان واشنگتن با شکست روبرو شده است.
اما در همین حال یکی دیگر از همزمانی های عجیب روی می دهد و در آستانه آغاز تحریم های یکجانبه و غیرقانونی واشنگتن، خبر دستگیری یک نروژی ایرانی تبار از سوی پلیس دانمارک به اتهام تلاش برای ترور یکی از اعضای گروه تروریستی الاهوازیه در این کشور، منتشر می شود.
الاهوازیه همان گروه تروریستی است که مسئولیت حمله به رژه نیروهای مسلح در اهواز در 30 شهریور را به عهده گرفت. در این حمله 24 نفر از هم میهنانمان از جمله چند غیرنظامی شهید شده و 60 تن دیگر مجروح شدند.
وزارت خارجه ایران پس از این حمله تروریستی با احضار سفیران هلند، دانمارک و انگلیس، اعتراض شدید خود را به اقامت برخی اعضای گروه تروریستی الاهوازیه در این کشورها اعلام کرد.
رئیس سازمان اطلاعات دانمارک روز گذشته با اعلام دستگیری یک ایرانی تبار، مدعی شد که نهادهای اطلاعاتی ایران پشت این طراحی ترور بوده اند.
همزمان نیز وزیر خارجه و نخست وزیر دانمارک با تکرار این اتهام گفتند که این موضوع را در اتحادیه اروپا پیگیری و اقدامات بیشتر علیه ایران را در سطح این اتحادیه مطرح می کنند.
در حالی که مقام های دانمارکی برای این ادعای خود هیچ مدرکی ارائه نداده، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ضمن تکذیب این ادعا، آن را توطئه ای از سوی دشمنان برای تحت تاثیر قرار دادن روابط رو به گسترش کشورمان با اروپا ارزیابی کرد.
اما ساعتی از طرح این ادعا توسط سازمان اطلاعات دانمارک نگذشته بود که پمپئو نتوانست هیجان خود را پنهان کند و در اقدامی عجیب در پیامی توئیتری دستگیری یک ایرانی توسط پلیس دانمارک را به دولت این کشور تبریک گفت.
پمپئو با طرح اتهام های تکراری حمایت از تروریسم و ایجاد تهدید علیه صلح و امنیت جهان توسط ایران، از متحدان و شرکای واشنگتن خواست که با ایران مقابله کنند.
تلاش واشنگتن با همراهی گروهک های محکوم به شکست همچون گروهک منافقین برای تضعیف روابط رو به گسترش ایران با اروپا در حالی است که سازوکار ویژه مالی اتحادیه اروپا برای ایران آماده است و مقام های این اتحادیه اعلام کرده اند که در آینده نزدیک عملیاتی می شود.