«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد یک روز پس از صدور دستور قرار موقت دیوان بین‌المللی دادگستری درباره دعوای ایران از آمریکا براساس عهدنامه مودت که روز چهارشنبه 11 مهر ماه از سوی دیوان ارائه شد، دستور صادره را به شورای امنیت سازمان ملل ارسال و به عنوان سند شورای امنیت ثبت کرد.
قرار موقت صادره در تاریخ چهارم اکتبر (12 مهر ماه) به عنوان سند در شورای امنیت سازمان ملل ثبت شد.
در پی ثبت شکایت دولت جمهوری اسلامی ایران علیه دولت ایالات متحده آمریکا به دلیل اعمال مجدد تحریم های غیرقانونی یکجانبه علیه جمهوری اسلامی ایران و درخواست از دیوان برای صدور قرار موقت، روز چهارشنبه 11 مهر ماه 1397، دیوان بین المللی دادگستری قرار موقت خود را به اتفاق آراء صادر و طی آن، ضمن احراز صلاحیت خود برای رسیدگی به این دعوا و اینکه قرار صادره الزام آور و لازم الاتباع بوده و موجد تعهدات بین المللی برای مخاطبین آن است، اعلام کرد که دولت ایالات متحده ملزم است طبق تعهدات بین المللی خود برطبق عهدنامه مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی مورخ 1334 شمسی (1955 میلادی)، موانع ناشی از اقداماتش به موجب تصمیم 8 می 2018 (18 اردیبهشت 1397) در ارتباط با صادرات اقلام دارو و تجهیزات پزشکی؛ اقلام غذایی و کشاورزی؛ قطعات و تجهیزات هواپیما و خدمات تامین و نگهداری لازم برای ایمنی هواپیمایی به جمهوری اسلامی را برطرف کند.
دیوان همچنین در قرار خود ایالات متحده آمریکا را ملزم کرد تضمین کند تا مجوزهای لازم برای موارد مشمول در بند فوق را صادر و پرداخت‌ها و معاملات مربوط به آنها انجام شود.
این رای با استقبال ایران روبرو شد و در این زمینه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در بیانیه ای، این رای را نشانه بارز دیگری در تأیید حقانیت جمهوری اسلامی و غیرمشروع بودن تحریم‌های آمریکا خواند.
البته ساعاتی پس از این حکم، مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا اظهاراتی عنوان و ادعا کرد که حکم دیوان بین‌المللی دادگستری شکستی برای ایران بوده و افزود : «اعلام می‌کنم عهدنامه مودت با ایران را فسخ می‌کنیم. این تصمیمی است که ۳۹ سال پیش باید انجام می شد.»
براساس ماده 23 عهدنامه مودت بین ایران و آمریکا، این عهدنامه به مدت ده سال معتبر بوده و پس از آن نیز تا موقعی که به ترتیب مقرر در این عهدنامه خاتمه پذیرد به قوت خود باقی است. بر طبق بند سه این ماده هر یک از طرفین متعاهد می‌تواند با دادن اخطار کتبی به مدت یک سال به طرف متعاهد دیگر در انقضاء مدت ده سال اول یا هر موقع پس از آن این عهدنامه را خاتمه دهد (فسخ کند).
در همین خصوص بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه 23 مهر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران اعلام کرد که آمریکا در یادداشتی کتبی فسخ این عهدنامه را به طرف ایرانی اعلام کرده است.
در همین خصوص «علیرضا جهانگیری» سفیر جمهوری اسلامی ایران در لاهه 25 مهر ماه در جمع روزنامه‌نگاران هلندی اعلام کرد که «قرار صادره دیوان بین المللی دادگستری درباره رفع بخشی از تحریم‌ها علیه ایران برای همه کشورها از جمله آمریکا لازم الاجرا است.»
وی عنوان کرد: «با توجه به قرار دیوان، همه کشورها باید از همکاری یا کمک به آمریکا در اعمال تحریم‌های یکجانبه در حوزه‌هایی که در مورد آنها قرار صادر شده، خودداری کنند.»
جهانگیری افزود: «در این راستا تعلیق پرواز تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی اروپایی به تهران و یا خودداری از عرضه سوخت به هواپیماهای ایرانی در برخی از فرودگاه‌های خارجی از موضوعاتی است که مغایر با اصول بشردوستانه بوده و نیازمند بازنگری فوری است.»
