جک استراو روز سه شنبه در گفتوگوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا درباره ارزیابی خود ازتوییت اخیر ترامپ در پاسخ به سخنان رئیسجمهوری ایران گفت:'توییت خشمگینی که از ترامپ مشاهده کردیم چیز جدیدی نیست. چیزی است که ما به آن عادت کردهایم و فکر میکنم او باور دارد که فریاد زدن و قلدری کردن راهی است برای رسیدن به توافق مورد علاقهاش.'
رئیسجمهوری آمریکا یکشنبهشب بهوقت محلی در صفحه توییتر شخصی خود با حروف بزرگ درواکنشی انفعالی به هشدارهای حسن روحانی که تأکید کرده «آمریکاییها باید خوب بفهمند صلح با ایران مادر صلحها و جنگ با ایران مادر جنگهاست»، نوشت: هرگز و هیچگاه دوباره آمریکا را تهدید نکنید.ما کشوری نیستیم که گفتههای خشونتآمیز شمارا تحملکنیم.
وزیر امور خارجه اسبق انگلیس گفت که به نظر او این راه درستی برای تعامل با ملتهای مستقل نیست و افزود:'آنچه من در بارهاش مطمئن هستم این است که او (ترامپ) درک درستی از جمهوری اسلامی و تاریخ آن نداشته و فقط به نوع خاصی از روایت گروههای راستگرای آمریکایی تمایل دارد که می گویند حاکمان ایران میخواهند ما را به قرونوسطی برگردانند.'
وی افزود: با وجود آنکه این بحث واقعیت تاریخی ندارد اما عمده درک ترامپ و اطرافیان او در مورد ایران را شکل میدهد.
این دیپلمات باسابقه انگلیسی درادامه توضیح داد که چگونه این افسانه، طرز تفکر مایک پمپئو (وزیر خارجه آمریکا)، جان بولتون (مشاور امنیت ملی کاخ سفید) و ترامپ را درباره ایران شکل داده است.به گفته وی آنها یک تصویر بسیار سادهانگارانه از ایران دارند مبنی بر اینکه قسمت اعظم مردم در یک طرف هستند و مجموعهای از حاکمان درسوی دیگر قرار دارند و ازنظر آنها تنها کاری که باید انجام داد محو کردن یا ضعیف کردن طرف مقابل مردم است،'آنگاه 90درصدمردم زانو زده و از آمریکا بهعنوان آزادیبخش تشکر خواهند کرد.' استراو تأکید کرد که 'آنها واقعاً یک دیدگاه به این اندازه سادهانگارانه دارند و ایران را نمیفهمند.'
وزیرخارجه اسبق انگلیس همچنین اظهار داشت که آمریکا 'در حدود سالهای 1920 در ایران محبوب بود، چون سابقه استعماری مانند انگلیس و روسیه دراین کشور نداشت.و البته بعد از جنگ (دوم جهانی) مشکلات جدیای که ایرانیها با آمریکا و انگلیس پیدا کردند کشور را به سمت انقلاب هدایت کرد.'
وی اشتباه دیگر ترامپ و همفکران او را در این نکته دانست که 'تصور میکنند ایران و کره شمالی را میتوان در یک قوطی گذاشت.' (کنایه از اینکه ایران و کره شمالی شبیه هم نیستند)
استراو درپاسخ به این سؤال که با توجه به علائمی که از سوی وزیر خارجه آمریکا مبنی برعلاقه آنها به یک مذاکره جدید ارسال میشود،آیا آمریکا برای مذاکره قابلاعتماد است یا خیر؟گفت:'این گمانهزنیها را من بیشتر در ترجمه مطبوعات ایران که به دست من میرسد دیدهام. درک من این است که اگر توافقی با ترامپ صورت بگیرد، به آن وفادار خواهد بود ومنصفانه است که بگوییم دولت ایران خیلی سخت-مذاکره است و (البته) تجربه به من نشان داده اگر توافقی را امضا کند به آن پایبند میماند.'
وی درادامه گفت:'اما با توجه به تاریخ طولانی و پیچیده بین ایران و آمریکا، مقدمات بسیار زیادی برای آماده شدن مذاکرات لازم خواهد بود و (علاوه بر آن) من میدانم که در ایران نگرانیهای قابلتوجهی در این مورد وجود دارد که این (مذاکره) ممکن است یک تله باشد.'
این دیپلمات اسبق انگلیس درخصوص اینکه در صورت مذاکره مجدد با آمریکا، آیا این مذاکره در تضاد با برجام نخواهد بود وازدید سایر امضاکنندگان که هنوز بر سر توافق هستند چگونه ارزیابی خواهد شد گفت 'البته شما درست میگویید که اگر مذاکرهای با ترامپ انجام شود،درناهماهنگی با برجام خواهد بود.این چیزی است که دولت ایران باید روی آن فکر کرده و با متحدان خود دربارهاش مشورت کند. بااینحال ازنظر من مانع مذاکره نیست و اگر بها مناسب باشد، ارزشش را دارد.'
وی در خصوص سخنان متناقض وزیر خارجه آمریکا در حمایت از ملت ایران مجدداً تأکید کرد که تناقض در سخنان ترامپ و اطرافیانش ریشه در درک سادهانگارانه دست راستیهای آمریکا از ایران و انقلاب اسلامی دارد. وی با اشاره به ارزیابی امثال بولتون از واقعیتهای سیاسی داخل ایران گفت: 'البته این ارزیابیها غلط است. در دهه 1980 آمریکا و شوروی هر دو بر این بارو بودند که اندکی تلاش از سوی صدام حسین باعث سقوط دولت آیتالله خمینی (ره) خواهد شد.'
باوجود'درک سادهانگارانه' کاخ سفید از ایران، ایرنااین سؤال را مطرح کرد که آیا به نظر وی انتظارترامپ برای مذاکره مجددمیتواند واقعگرایانه باشد؟
استراو اظهار داشت:اگرچه ایران در برجام به همه تعهدات خود عمل کرد اما غرب حتی پیش از ترامپ آنقدر به تعهدات خود وفادار نبود. او در ادامه گفت:بااین حساب 'اگر قرار باشد مذاکره دوبارهای انجام شود، ابتکار عمل(برای آغاز آن) با ایران خواهد بود و در صلاحیت من نیست که در این زمینه (به دولت ایران) توصیهای بکنم.'
وزیر امور خارجه اسبق انگلیس افزود: 'ترامپ میخواهد ایران را به سمتی ببرد که یا در مذاکره شکست بخورد یا اصلاً وارد مذاکره نشود که در هر دو صورت ترامپ خواهد گفت که من طرف معقول هستم.'
وی ادامه داد:'اگر میخواهید اهداف ترامپ را بدانید به اهداف نتانیاهو توجه کنید.او خواهان مذاکره بر سر موشکهای میان برد، حمایت از حزبالله، حمایت از اسد و (نقش ایران) در عراق است.'
استراو در پاسخ به این سؤال که وضعیت برجام پس از خروج آمریکا و پایبند ماندن سایرامضاکنندگان،تاچه زمانی میتواند ادامه یابدگفت:' نمیدانم که وضعیت رویارویی با آمریکا تا کی ادامه پیدا میکند. متأسفانه وقتی بهنظام مالی بینالمللی میرسیم، آمریکا همه کارتها را در اختیار دارد. چرا که دلار تنها ارز ذخیرهای دنیاست. پس در میانمدت، هدف اروپا و آسیا این خواهد بود که استفاده از دلار بهعنوان پشتوانه را متوقف کنند. اما این مال سالهای دور آینده است.'
وی درخصوص بسته تشویقی اروپا به ایران برای باقی ماندن دربرجام گفت:'من نمیدانم اروپا چه بسته تشویقی میتواند به ایران بدهد. (اما) باید این نکته را فهمید که هرگونه مذاکره که از طرف ترامپ انجام شود اما بدون حضور او در صف مقدم، برای او رضایتبخش نخواهد بود.' وی توضیح داد که برای ترامپ رضایت او مهمتر از محتوای مذاکره است. وی بهاینترتیب اینگونه اظهار عقیده کرد که ' با این شرایط من فکر میکنم که ترامپ اگر خودش در مذاکره بود حتی ممکن بود برجام آسانتری با ایران تصویب کند.'
وزیرخارجه اسبق انگلیس در خصوص خروج احتمالی ایران از برجام آن را ایده بدی توصیف کرد و گفت: 'ماندن ایران در توافق هستهای یک نبرد برای تسخیر قلوب و افکار عمومی است و در حال حاضر ایران برنده است.'