آمریکا سیاست براندازی نظام ایران با بحران اقتصادی را با سرعت دنبال میکند و تحریم اقتصادی دو مرحلهای را آماده کرده است.
مرحله اول از 6 آگوست (15 مرداد) آغاز خواهد شد، اما مرحله اصلی تحریمها از 4 نوامبر (13 آبان) به مرحله اجرا درخواهد آمد و خرید نفت و گاز از ایران ممنوع خواهد شد.
درآمد اصلی ایران از طریق فروش نفت و گاز است. آمریکا تلاش میکند طناب تحریمها را دور گردن ایران بیندازد و در حال برنامهریزی شورش داخلی در ایران از طریق بحران اقتصادی است.
سیاست اصلی آمریکا
آمریکا در دوران جرج بوش سیاست «کشورهای جهان، یا دوست ما هستند و یا دشمن ما» را دنبال میکرد. در حال حاضر همین سیاست در دستور کار دولت دونالد ترامپ قرار گرفته است.
آمریکا هر راهی را برای جلوگیری از همکاریهای ایران با ترکیه و روسیه امتحان میکند. آمریکا به خوبی میداند که «فرآیند آستانه» برای حل بحران سوریه همه نقشههای این کشور را بر هم زده است و اگر بتواند روابط ایران و ترکیه را خدشهدار کند به راحتی میتواند به اهدافش در مورد ایران برسد.
ترکیه همسایه حیاتی برای ایران
ترکیه یک کشور حیاتی برای ایران است. این کشور از نظر آمریکا نقش کلیدی برای تحریم علیه ایران دارد و شاهراه ارتباط ایران با اروپا محسوب میشود.
در دوران جنگ تحمیلی ایران و عراق، خلیجفارس بسته شده بود و بخش مهمی از تجارت ایران از طریق ترکیه انجام میگرفت. آمریکا قصد دارد خط ارتباطی ترکیه را برای ایران ببندد.
افزایش فشارهای آمریکا بر ترکیه
فشارهای آمریکا بر ترکیه در حال افزایش است. آمریکا بحران اقتصادی ترکیه را به فرصتی برای خود تبدیل کرده است. در روزهای گذشته یک هیئت آمریکایی به ریاست «مارشال بیلینگسلا» معاون وزیر خزانهداری آمریکا در آنکارا حضور داشت.
این هیئت آمریکایی ابتدا با نمایندگان بخش خصوصی ترکیه دیدار کرد. سپس در اتحادیه اتاقهای بازرگانی و بورسهای ترکیه (TOBB) با تاجران و کارفرمایان ترک جلسه برگزار کرد. در پایان جلسه آن دسته از تاجران ترک که جزو صادرکنندگان به ایران بودند، خیلی ناراحت و گرفته شدند.
تهدید و شانتاژ آمریکا
بر اساس اطلاعاتی که یکی از تاجران شرکتکننده در جلسه هیئت آمریکایی با اتحادیه اتاقهای بازرگانی و بورسهای ترکیه داده است، «مارشال بیلینگسلا» معاون وزیر خزانهداری آمریکا در آن جلسه با ترکیه به مانند یکی از ایالتهای آمریکا رفتار میکرد و هشدار میداد که اگر به تصمیمات آمریکا عمل نکنید مجازات خواهید شد. وی رسماً ترکیه را تهدید میکرد و بر اقداماتی که مطابق خواسته آمریکا باید انجام دهند تأکید میکرد و در آخر جلسه هم گفته بود: اگر تحریمهای آمریکا علیه ایران را رعایت نکنید، خودتان مسئول عواقبی خواهید بود که بر سرتان خواهد آمد.
دیدارهای رسمی هیئت آمریکایی در آنکارا
هیئت آمریکایی دیدارهای رسمی با مسئولان وزارتخانههای امور خارجی، امور مالی و تجارت ترکیه برگزار کرد. بر اساس اطلاعاتی که از این جلسات به بیرون درز کرده است، همان تهدیدات قبلی آمریکا در جلسات غیررسمی در این جلسات هم مطرح شده، به طوری که هیئت آمریکایی به صراحت اعلام کرده که اگر ترکیه تحریمهای آمریکا علیه ایران را رعایت نکند از مزایای مؤسسات اعتباری بینالمللی محروم خواهد شد.
آمریکا همزمان با سفر این هیئت آمریکایی به آنکارا اقدامات دیگری نیز در واشنگتن برای ترکیه تدارک دیده است. سناتورهای جمهوریخواه و دموکرات آمریکا طرحی را برای تصویب در مجلس سنا آماده کردهاند که بر اساس آن ترکیه در صورت نقض تحریمهای آمریکا علیه ایران از دریافت وام از سازمانها و مؤسسات بینالمللی محروم خواهد شد.
در این میان مؤسسات اعتباری بینالمللی که به صورت مافیایی به آمریکا وابسته هستند در میدان حضور پیدا کردهاند و به صورت پشت سرهم بیانیه و گزارش صادر میکنند و شرط افزایش رتبه اعتباری ترکیه در جهان را منوط به رعایت تحریمها علیه ایران قرار دادهاند.
از طرف دیگر آمریکا مجازات احتمالی بانکهای ترکیهای در پرونده محاکمه رضا ضراب را به صورت چماق بالای سر ترکیه قرار داده است.
ترکیه چه واکنشی خواهد داشت؟
«مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه پیشتر اعلام کرده بود که ترکیه تحریمهای آمریکا علیه ایران را اعمال نخواهد کرد. رجب طیب اردوغان رئیسجمهور ترکیه هم اظهارت مشابهی داشت، اما آمریکا تلاشهای زیادی برای اقناع ترکیه آغاز کرده است.
کارشناسان روابط بینالملل ترکیه از پیچیده و بغرنج شدن این مسئله خبر میدهند.
مسئله تحریم ایران آزمونی برای اردوغان
مرحله اول تحریمهای آمریکا علیه ایران از 6 آگوست (15 مرداد) آغاز خواهد شد و مرحله دوم، سه ماه بعد از 4 نوامبر (13 آبان) به مرحله اجرا درخواهد آمد.
عملکرد ترکیه در قبال تحریمها علیه ایران نقش بسیار تعیینکنندهای در آینده منطقه خواهد داشت. اردوغان تا به امروز عملکرد مناسبی در قبال این تحریمهای آمریکایی داشته است اما در روزهای آینده مواضع و عملکرد اردوغان در قبال ایران مشخص خواهد شد. به معنای دیگر میتوان گفت که مسئله تحریم علیه ایران اولین آزمون اردوغان پس از آغاز دوران جدید ترکیه با سیستم ریاست جمهوری است.