مجید تخت روانچی در پاسخ به پرسشی درباره رویکرد احتمالی اروپا برای فرسایشی کردن مذاکرات تاکید کرد: پس از اعلام خروج آمریکا از برجام، مهلتی که آقای رئیس جمهور برای مذاکرات تعیین کرد چند هفته بود، روشن است که چند هفته، چند ماه نیست و اگر کسی فکر کند که مثلا می‌تواند از طریق فرسایشی کردن مذاکرات، موضوع را لوث کند اشتباه کرده است.
وی گفت: البته نمی‌خواهم بگویم که این قصد را دارند، اما هم در زبان فارسی و هم در زبان‌های مختلف اروپایی مشخص است که چند هفته چه معنی دارد؛ بنابراین موضوع برای ما و اروپایی‌ها روشن است که مذاکرات نمی‌تواند طولانی باشد.
تخت روانچی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه در مذاکره با طرف‌های اروپایی در پی چه تضمین‌هایی هستیم، تاکید کرد: در قبال پایبندی کامل ایران به تعهدات برجام، تحریم‌ها باید لغو شود و کشورمان بتواند به فعالیت‌های اقتصادی که قبلاً در چارچوب محدودیت‌های تحریمی امریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت با آن مواجه بود کارهایش را انجام دهد.
اگر به صادرات نفت خدشه وارد شود، اروپا باید جبران کند
وی گفت: برای نمونه در فروش نفت، قبل از برجام با محدودیت‌ها و تحریم‌هایی مواجه بودیم که پس از برجام این تحریم‌ها رفع شد. اگر تحریم‌های آمریکا برگردد و ما نتوانیم صدور نفتمان را مانند الان ادامه دهیم این نقض آشکار برجام و نوعی محدودیت است که نمی‌توانیم قبول کنیم.
معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور تاکید کرد: اگر بر اثر تحریم‌های آمریکا در صدور نفت ما خدشه وارد شود این را باید کسی جبران کند. چه کسی می‌خواهد جبران کند؟ اگر اروپایی‌ها ادعا دارند که می‌توانند از طریق روش‌هایی که دارند این را تضمین کنند باید به ما بگویند که تضمین‌های عینی چیست.
وی افزود: نمونه دیگر این که در زمینه تبادلات بانکی، ما در معاملاتمان طبعا نیاز داریم که با بانک‌های دنیا ارتباط داشته باشیم. اکنون به علت اقدامات آمریکایی‌ها برخی محدودیت‌ها وجود دارد و بانک‌های بزرگ به میدان نمی‌آیند و می‌ترسند که با تحریم آمریکا مواجه شوند.
این عضو تیم مذاکره کننده برجام تاکید کرد: با این حال اکنون نوعی ارتباط بانکی با بانک‌های دنیا برقرار است، اگر تحریم‌ها برگردد و روابط کنونی میان بانک‌های ایران و بانک‌های دنیا دچار اختلال شود چه کسی باید آن را جبران کند و چطور جبران می‌شود؟ این‌ها پرسش‌هایی است که ما داریم و تضمین‌هایی می‌خواهیم که این‌ها کاملا روشن و شفاف شود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا گرفتن امضا از سران اروپا به عنوان تضمین در دستور کار است؟ گفت: روش‌های مختلفی هست که درباره آن فکر می‌کنیم که تضمین‌هایی که صحبتش هست به چه نحو باشد.
تخت روانچی افزود: در این موضوع هم بحث محتوایی مطرح است و هم بحث شکلی. محتوایی از این منظر که به عنوان نمونه در صدور نفت و دیگر محصولات نفتی یا ارتباطات بانکی ما باید مشخص شود که به چه نحو باشد و مطمئن شویم که این‌ها انجام شود. از نظر شکلی نیز به روش‌های مختلف فکر می‌کنیم و با دیگر اعضای گروه پنج در تماسیم تا به نتیجه‌ای برسیم که تضمین‌ها حتما محکم و عینی باشد.
در هر شرایطی در برجام نخواهیم ماند
معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور در پاسخ به این پرسش که اگر در مذاکره با اروپایی‌ها به نتیجه نرسیم اقدام بعدی ما چه خواهد بود و آیا حاضریم به هر قیمتی در برجام بمانیم؟ تاکید کرد: در هر شرایطی در برجام نخواهیم ماند، این را هم مقام معظم رهبری فرمودند: و هم رئیس جمهور و سیاست نظام این است که شأن و عزت ملت ایران بالاتر از این چیزهاست.
تخت روانچی افزود: نمی‌توانیم قبول کنیم که چیزی بر ما تحمیل شود؛ برجام را پذیرفتیم، حسن نیتمان را نشان دادیم و به آن متعهد بودیم، اما طرف مقابل نقض عهد و بدعهدی کرد و در نهایت از آن خارج شد. موضع ما روشن است به طرف‌های مذاکراتی به ویژه اروپایی‌ها اعلام کرده ایم که چند هفته به آنان فرصت می‌دهیم؛ چون چین و روسیه که موضعشان مشخص است و دیدگاهشان را در حمایت از برجام به صراحت اعلام کرده اند.
اروپا تضمین لازم را ندهد، روش‌های دیگر اعمال می‌کنیم
عضو تیم مذاکره کننده برجام در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا اقدامات بعدی ما در چارچوب سناریو‌های سه گانه اعلامی آقای ظریف در مواجهه با خروج امریکا از برجام خواهد بود؟ اظهار داشت: سناریو‌های اعلامی آقای ظریف مربوط به زمان پیش از خروج آمریکا از برجام بود، الان با وضع جدیدی مواجهیم، اما انتخاب‌های مختلفی داریم که آن را بررسی کرده ایم این که در نهایت چه گزینه‌ای را بخواهیم انتخاب کنیم منوط به تصمیم مسئولان عالی نظام است. اکنون تمرکز ما بر این است که این چند هفته، مذاکرات طبق اصولی که تعیین کردیم به کجا می‌رسد.
تخت روانچی تاکید کرد: موضع ما بسیار روشن است و چیز عجیبی مطرح نمی‌کنیم. ما به تعهداتمان عمل کردیم، اما طرف مقابل عمل نکرد؛ باید براساس آنچه برجام پیش بینی کرده است متناسب با تعهداتمان منافعی داشته باشیم که باید به آن برسیم اگر کسی هست تضمین کند بسم الله وگرنه، روش دیگری را اعمال می‌کنیم.
برنامه موشکی خط قرمز ماست
معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور تاکید کرد: موضع ما درباره برنامه موشکی کاملاً روشن است، این برنامه خط قرمز ماست و با امنیت ملی ارتباط مستقیم دارد؛ اجازه نمی‌دهیم که دیگران بخواهند در این باره تعیین تکلیف کنند که چه نوع سیستم دفاعی داشته باشیم یا سیاست‌های دفاعی خودمان را به چه نحو تنظیم کنیم.
تخت روانچی با تبیین مذاکرات برجامی با اتحادیه اروپا در پاسخ به پرسشی درباره احتمال معامله پشت صحنه اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها گفت: اروپایی‌ها از دی ۹۶ که ترامپ اعلام کرد دور آخری است که لغو تحریم‌های ایران را تمدید می‌کند با اتلاف فرصت چهار ماهه تلاش کردند که ترامپ را به ماندن در برجام راضی کنند.
عضو تیم مذاکره کننده برجام افزود: اروپایی‌ها در این چارچوب برخی مطالب را مطرح کردند که نظر ما را درباره آن می‌دانستند مانند مسائل موشکی که کاملاً با دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران آشنا هستند و یا درباره اینکه موضوعات دیگری را وارد برجام کنند که کاملاً با دیدگاه‌های ما آشنا هستند.
تخت روانچی تصریح کرد: اروپایی‌ها با موضع گیری در این حوزه‌ها تلاش کردند که آمریکا را تشویق کنند تا در برجام بماند که البته موفق نشدند. پروژه بزرگ کردن موضوعات برجام و اینکه بخواهند موضوعاتی را خارج از برجام داخل آن بگنجانند، شکست خورده است.
مباحث موشکی و منطقه‌ای قابل طرح در برجام نیست
وی گفت: پمپئو هم در سخنان اخیرش گفت که برجام قابل مذاکره نیست و یک بار دیگر آمریکایی‌ها دست ردی به سینه برخی زدند که فکر می‌کردند می‌توانند از طریق این موضع گیری ها، کاخ سفید را راضی کنند.
این دیپلمات ارشد افزود: موضع ما هم که از ابتدا روشن بود و همواره اعلام کردیم که مفاد برجام کاملا مشخص است و ابهامی در آن نیست بنابراین از نظر ما مباحث موشکی، منطقه‌ای و مباحث دیگر قابل طرح در برجام نیست.
تخت روانچی، حضور کشورمان را در مسائل منطقه‌ای فعال و در جهت مثبت دانست و افزود: این درحالی است که بعضی مانند آمریکایی‌ها و اذنابشان در منطقه در جهت منفی، تخریب و کشتار مردم بی گناه فعالند، اما ایران در جهتی حرکت می‌کند که به صلح و ثبات برسیم چنانکه در سوریه در این چارچوب با ترکیه و روسیه همکاری می‌کنیم.
وی اضافه کرد: در یمن گفتگو‌هایی با اروپایی‌ها داشتیم تا بتوانیم به صلح و ثبات برسیم. مشخص است طرفی که در پی جنگ است چه اهدافی دارد. در مجموع ما در مسائل منطقه‌ای هم اهل گفتگو هستیم.
دولت‌های اروپایی نمی‌توانند بخش خصوصی را وادار به تجارت با ایران کنند
معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور همچنین در پاسخ به این پرسش که چه تضمینی وجود دارد که مذاکره با اروپایی‌ها به سرنوشت مذاکرات سال‌های ۸۲ تا ۸۴ منجر نشود؟ تصریح کرد: اگر بخواهم خیلی روشن پاسخ بدهم، تضمینی نمی‌بینیم که بخواهم بگویم این مذاکرات در چند هفته آینده به تضمین روشنی می‌رسد؛ اتفاقا ما در پی گرفتن تضمین روشن از آنان هستیم.
تخت روانچی افزود: اگر پرسشتان این است که پیش بینی ما دریافت قطعی تضمین است، خیر؛ نمی‌توانیم الان پیش بینی کنیم که مذاکرات ما و اروپایی‌ها قطعاً به نتیجه می‌رسد، اما آنچه بر آن تاکید داریم و آن را خیلی روشن و صریح در موضع گیری‌ها و مذاکرات با اروپایی‌ها مطرح کردیم این است که ما تضمین قطعی و روشن می‌خواهیم تا کار‌هایی که در برجام می‌تواند انجام شود پس از خروج آمریکا به راحتی ادامه یابد، اما اینکه به نتیجه می‌رسیم یا نه در چند هفته آینده روشن می‌شود.
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اعلام صریح سران سه کشور اروپایی مبنی بر اینکه نمی‌توانند از شرکت‌های بزرگ بخواهند در مقابل تحریم‌های آمریکا به همکاری با ایران ادامه بدهند و یا نمی‌توانند تضمین بدهند پس هدفگذاری ما از مذاکرات با اروپا چیست؟ اظهار داشت: شما چند موضع گیری دارای جنبه منفی را بیان کردید و موضع گیری مثبت آنان را اعلام نکردید، آنان موضع گیری‌های صریحی هم درباره اجرای کامل برجام داشتند و به صراحت گفتند که از شرکت ها، موسسات و بنگاه هایشان در همکاری با ایران حمایت می‌کنند چنانکه آخرین موردش سخنان وزیر خارجه انگلیس بود که اتفاقاً پس از اظهارات پمپئو بیان کرد.
معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور گفت: گرچه گاهی سخنانی از اروپایی‌ها می‌شنویم که حرف‌های خوبی نیست مانند اینکه بگویند که نمی‌توانند تضمین بدهند، اما در عین حال مواضع مختلفی را نیز از آنان شاهد بودیم مانند بیانیه‌ای که خانم موگرینی قرائت و بسیار صریح اعلام کرد که می‌خواهند از موسسات و بنگاه هایشان حمایت کنند.
وی افزود: آنان همچنین در تلاشند که "قانون مسدود کننده" را احیا کنند قانونی که مصوبه بیست و چند سال قبل اتحادیه اروپاست که این نشان می‌دهد که مصمم هستند از شرکت هایشان حمایت کنند. البته واقعیت این است که طبعا دولت‌ها نمی‌توانند بخش خصوصی‌شان را وادار به تعامل تجاری با کشور‌ها کنند با این حال در پی دریافت تضمین‌های روشن، صریح و عینی هستیم و اگر این‌ها وجود نداشته باشد وضع جدیدی ایجاد می‌شود. چند هفته آینده را برای مذاکره مقرر کرده ایم تا ببینیم کار به کجا می‌رسد.
به اروپایی‌ها گفتیم حمایت زبانی از برجام کافی نیست
معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور تاکید کرد: به اروپایی‌ها گفتیم که فقط اظهار حمایت زبانی فایده ندارد، یعنی تاکید بر اجرای برجام از طریق بیانیه کافی نیست؛ آنان باید به طور ملموس، روشن و شفاف مشخص کنند که با بازگشت تحریم‌های آمریکا، تعاملات ایران با دیگر کشور‌ها به چه نحو تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد و به طور عادی ادامه خواهد یافت.
تخت روانچی با تبیین نتایج مذاکرات برجامی با اتحادیه اروپا گفت: امریکایی‌ها در دو سال و اندی که از اجرای برجام می‌گذرد بدعهدی‌های زیادی داشتند به ویژه در دولت جدید این کشور که آقای ترامپ تلاش زیادی کرد که ایران از منافع برجام منتفع نشود که ما این نقض متعدد برجام و نقض عهد آمریکا را به کمیسیون مشترک برجام گزارش دادیم.
عضو تیم مذاکره کننده برجام افزود: البته همواره این موضوع مطرح بود که آمریکا ممکن است از برجام خارج شود چنانکه خودش در مبارزات انتخاباتی این موضوع را مطرح کرده بود و ما هم از قبل آمادگی داشتیم که در صورت خروج آمریکا چه کار‌هایی باید انجام بدهیم.
تخت روانچی گفت: ترامپ از برجام خارج شد و تصریح کرد که آمریکا دیگر عضو برجام نیست و تحریم‌های ثانویه این کشور را برگرداند البته مدت ۸۵ و ۹۰ روزه برای بازگشت آن تعیین شد. در پی این اقدام، بلافاصله خانم موگرینی در مصاحبه ای، نظر اتحادیه اروپا را اینطور بیان کرد که برجام پابرجاست و باید ادامه یابد و اشاره کرد که ایران به تعهداتش عمل کرده چنانکه این در گزارش‌های مختلف آژانس هم روشن است.
وی افزود: در پی اقدام ترامپ در خروج از برجام، غیر از رژیم صهیونیستی و یکی دو کشور دیگر، تقریبا همه کشور‌های دنیا موضعی در تایید برجام و خلاف موضع آمریکا گرفتند که این نشان دهنده انزوای واشنگتن در سطح بین المللی حتی نزد شرکای باسابقه‌ای است که با آنان روابط نزدیکی دارد.
این دیپلمات ارشد گفت: در پی این اقدام آمریکا، دیپلماسی خیلی فشرده‌ای را آغاز کردیم و تماس‌هایی را در سطوح مختلف با اعضای گروه ۵ داشتیم که هنوز به برجام متعهدند و تاکید داشتیم که با همه اعضای این گروه ارتباط برقرار کنیم و گفتگو‌های تلفنی و سفر‌هایی داشتیم.
اجرای یکطرفه برجام منطقی نیست
تخت روانچی با اشاره به سفر‌های ظریف به پکن، روسیه و اروپا و گفتگو‌های تلفنی رئیس جمهور با سران سه کشور اروپایی افزود: در تمام این گفتگو‌ها و مذاکرات تاکید داشتیم که وقت زیادی نداریم، چند هفته‌ای وقت داریم تا روشن شود که آیا برجام می‌تواند ادامه داشته باشد یا نمی‌تواند و علتش هم روشن است، زیرا ایران طبق گزارش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی از آغاز اجرای برجام به تعهداتش عمل کرد، اما همه دنیا می‌دانند که آمریکا به تعهداتش در طول این مدت عمل نکرد و در نهایت هم از برجام خارج شد.
معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور گفت: اگر برجام بخواهد ادامه داشته باشد نمی‌تواند یک طرفه اجرا شود و اجرای یکطرفه برجام منطقی نیست و در صحنه بین الملل نیز جایی ندارد و در هر توافقی در روابط بین الملل انتظار است که همه اجزاء توافق به آن پایبند باشند و از جانب همه اجرا شود؛ نمی‌شود یک طرف اجرا کند و طرف دیگر اجرا نکند.
تخت روانچی تاکید کرد: طبق برجام، دولت آمریکا تعهداتی داشت که باید به آن عمل می‌کرد و اکنون که از برجام خارج شده است اگر کشور‌هایی که در برجام مانده اند علاقه مندند که توافق هسته‌ای ادامه یابد باید بتوانند خسارت‌هایی را که بر اثر سیاست‌های آمریکا و بازگشت تحریم‌های ثانویه این کشور به مردم ما وارد می‌شود جبران کنند.
این عضو ارشد تیم مذاکره کننده برجام گفت: به این کشور‌ها تاکید کردیم که وقت زیادی نداریم و باید این‌ها را برای ما روشن کنند که چه کار می‌خواهند انجام بدهند که کشور‌های اتحادیه اروپا از نظر سیاسی تاکید کردند که کاملاً از برجام حمایت می‌کنند و باید همه آن را به طور کامل اجرا کنند.
وی افزود: در بیانیه‌ای که موگرینی پس از اجلاس بروکسل قرائت کرد به روشنی ملاحظه کردید که حمایت سیاسی اتحادیه اروپا از برجام در حوزه‌های مختلفی مانند بانک، حمل و نقل، نفت و انرژی که ایران باید از اجرای برجام منتفع شود خیلی روشن و صریح بود. کمیسیونر انرژی این اتحادیه نیز به تهران سفر کرد و مذاکرات خوبی انجام شد.
تخت روانچی تصریح کرد: به اروپایی‌ها گفتیم که فقط اظهار حمایت زبانی فایده ندارد یعنی اینکه صرفاً از طریق بیانیه بخواهند بگویند برجام اجرا شود کافی نیست، البته این بخشی از دیپلماسی محسوب می‌شود و در همه جای دنیا رایج است که بیانیه‌هایی به عنوان اعلامیه سیاسی صادر می‌شود، اما چیزی که ما به عنوان ضرب الاجل تعیین کردیم مبتنی بر فرصت چند هفته‌ای بود که رئیس جمهور اعلام کرد و طبعا این فرصت نمی‌تواند به صدور بیانیه‌های سیاسی منحصر شود.
مذاکرات کارشناسی در اروپا، ظرف یکی دو روز آینده
معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور گفت: گفتگو‌های کارشناسی خوبی قبل از سفر وزیر امور خارجه به بروکسل انجام شد مذاکراتی که با حضور هیأت کارشناسی ما از دستگاه‌های مختلف مانند نهاد‌های اقتصادی، بانکی و حوزه‌های مختلف با نمایندگان اتحادیه اروپا به عنوان یک مجموعه و نمایندگان سه کشور اروپایی انجام شد.
معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور از ادامه این مذاکرات کارشناسی در یکی دو روز آینده در اروپا خبر داد و افزود: امروز جمعه نیز جلسه کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزرا برگزار می‌شود که این بار بدون حضور آمریکایی هاست. این مذاکرات ادامه دارد تا ببینیم در انتهای چند هفته کار به کجا می‌رسد.
