زمانی که آمریکا در برجام حضور داشت، بانک‌های درجه یک اروپایی از ترس جریمه‌های این کشور از برقراری ارتباط با ایران ممانعت کردند. اکنون که آمریکا از برجام خارج شده، شرکت‌ها و بانک‌های درجه یک اروپایی قطعاً با ایران همکاری نخواهند داشت.
هنوز نیت دولت‌های اروپایی برای همکاری با ایران مشخص نیست و به نظر می‌رسد بیشتر از این که بخواهند در برجام بمانند، منتظر اجرای دستورات آمریکا مبنی بر ادامه یا توقف برجام هستند. اروپایی‌ها اگر هم بخواهند، نمی‌توانند تضمین‌های لازم را برای ادامه همکاری با ایران بدهند و برای این کار مستندات و دلایل زیادی وجود دارد. ایران از دولت‌های اروپایی چیزی نمی‌خواهد اما شرکت‌های اروپایی باید تضمین دهند با ایران همکاری کنند که در صورت تقابل با آمریکا مشمول جریمه‌های سنگین خواهند شد.
مهم‌ترین بخشی که باید با ایران همکاری کند بانک‌ها به منظور انتقال پول خودمان است، اما هر چه فکر می‌کنیم متوجه می‌شویم اصلاً امکان ادامه همکاری با کشورهای اروپایی در فضای پسابرجام بدون آمریکا نیست. بانک‌های درجه یک اروپایی زمانی که آمریکا در برجام بود، اجازه همکاری با ایران را نداشتند و اکنون که قطعاً این منع برای آنها به وجود می‌آید.
شرکت‌های اروپایی برای همکاری با ایران باید مجوزهای جداگانه‌ای از آمریکا دریافت می‌کردند، زمانی که این توافق بین‌المللی (برجام) به امضا رسید هر شرکتی که قرار بود با ایران همکاری کند، باید از آمریکا مجوز جداگانه دریافت می‌کرد. این کار به‌آن معنا بود که برجام هم حتی تضمین ارتباط با ایران را نداشت و اکنون که آمریکا خارج شده، حتماً فشارهای بیشتری را تحمیل خواهد کرد. ایرباس برای فروش هواپیما به ایران، مجوز جداگانه دریافت کرد اما این امکان ندارد هر شرکت برای همکاری با ایران از آمریکا مجوز بگیرد؛ ضمن این‌که اکنون رئیس‌جمهور آمریکا می‌خواهد فشار زیادی به ایران وارد کند و هیچ کشوری حاضر به همکاری و ارائه تضمین همکاری نیست. شرکت‌های اروپایی معطل نیستند تا ببینند دولت‌هایشان چه می‌گویند، بلکه صلاح شرکت خود را از آمریکا جویا می‌شوند. به این دلیل که اگر مورد غضب آمریکا قرار بگیرند از چرخه دلاری حذف می‌شوند که به معنای خروج از تجارت بین‌الملل است.
اگر دولت‌های اروپایی برای همکاری با ایران هم تضمین بدهند، نمی‌توانند ضامن همکاری شرکت‌های کشور خود با ایران باشند. فقط یک راه برای همکاری اروپایی‌ها با ایران وجود دارد که آن هم ترجیح دادن ایران به آمریکا و پنجه در پنجه شدن با آن کشور است که این موضوع بسیار بعید به نظر می‌رسد. اروپا بیشتر از این‌که بخواهد با آمریکا رفتار متقابلانه درمورد همکاری با ایران داشته باشد، منتظر ابلاغ دستورات برای اجراست.
دکتر حسین درودیان
