عربستان در موقعیتی قرار دارد که می تواند منتفع اصلی اقدام ترامپ در خروج از توافق هسته ای ایران و تشدید تحریم ها علیه تهران لقب بگیرد.

چندان جای تعجب نیست که عربستان یکی از معدود کشورهایی است که از اقدام ترامپ حمایت می کند. با توجه به بالا رفتن قیمت نفت و در شرایطی که شرکت سعودی آرامکو احتمالا قادر خواهد بود نفت بیشتری را جهت جایگزینی با نفت ایران روانه بازار کند، سعودی ها در موقعیتی قرار دارند که از هر دو جهت از بازگشت تحریم های ایران منتفع خواهند شد.

بازنده این جریان نیز مشتریانی نظیر چینی ها هستند که قبلا وابستگی خود به نفت عربستان را کاهش داده بودند و احتمالا اکنون ناگزیر خواهند شد نفت بیشتری از عربستان خریداری کنند. این وضعیت به سعودی ها اجازه می دهد تا آن بخشی از سهم خود از بازار نفت را که از زمان آغاز اجرای توافق کاهش تولید از دست داده بودند را مجددا به دست بیاورند. اما ریسک عمده برای سعودی ها این است که تصمیم آمریکا موجب تشدید بیشتر تنش ها در خاورمیانه شده و به یک جنگ احتمالی منجر شود.

اما احتمالا سعودی ها یک ریسک حساب شده را به جان خریده اند به نحوی که تنش ها با ایران به حدی تشدید نخواهد شد که منجر به بروز یک جنگ شود، و در عین حال آنها خواهند توانست در عین حالی که اصلی ترین رقیب خود را تضعیف می کنند، از مزایای مالی بازگشت تحریم های ایران هم منتفع شوند.

اما نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که بر اساس اعلام وزارت خزانه داری آمریکا، بازگشت تحریم های ایران چند ماهی طول خواهد کشید و این 180 روز به مشتریان نفت ایران و دیگر شرکت ها اجازه خواهد داد تا برنامه ریزی های لازم را انجام دهند. از سوی دیگر مشخص نیست که کدام تحریم ها و به چه شکلی اعمال خواهند شد. اکثر تحلیلگران برآورد می کنند که تنها حدود 200 تا 500 هزار بشکه از نفت ایران در نتیجه این تحریم ها از بازار حذف خواهد شد. این رقم ناچیز به راحتی می تواند توسط بقیه اعضای اوپک نیز جبران شود. ضمن اینکه صادرات نفت آمریکا نیز احتمالا افزایش خواهد یافت و بخشی از خلاء موجود در بازار را پر خواهد کرد.

کوتاه سخن اینکه، زنجیره عرضه جهانی نفت می تواند کاهش 500 هزار بشکه ای صادرات نفت ایران را جبران کند، هرچند که این جبران به قیمت افزایش قیمت نفت تمام خواهد شد.

به علاوه، هنوز مشخص نیست که خریداران نفت ایران چگونه به تصمیم دولت آمریکا واکنش نشان خواهند داد. در حال حاضر تمام آنها از اروپا گرفته تا آسیا با تصمیم ترامپ مخالفت کرده اند. احتمالا هند و چین تمایلی به همراهی با تحریم های آمریکا نشان نخواهند داد، به خصوص از این جهت که شرکت سینوپک چین و عربستان در زمینه قیمت گذاری نفت با یکدیگر اختلاف نظر دارند.

احتمالا در طی ماه های آینده آمریکایی ها پی خواهند برد که همراه ساختن سایر کشورها با تحریم نفتی ایران تا چه حد دشوار است، به خصوص به این علت که منتفعان عمده این تحریم ها تنها تولید کنندگان آمریکایی و عربستان سعودی هستند.