دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه به این نتیجه رسیده اند که اصلاحاتی در خصوص برنامه جامع اقدام مشترک انجام و بدین منظور کارگروهی آمریکایی-اروپایی تشکیل دهند که این مسئله به معنی نقض صریح برجام است.
۱۲ ژانویه دونالد ترامپ برای سومین بار تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید کرد. او چهار شرط اصلی برای تهران در نظر گرفت و اعلام کرد که ایران تنها ۱۲۰ روز فرصت دارد تا این شروط را رعایت کند در غیر این صورت توافقنامه برجام، نقض خواهد شد.
به دنبال اعتراض‌های ترامپ به معاهده برجام، ایالات متحده و سه کشور اروپایی تشکیل کارگروه آمریکایی-اروپایی به منظور اصلاح برجام را پیشنهاد دادند. در این میان برخی از سیاستمداران غربی از همراهی کشور‌های اروپایی در اصلاح برجام صحبت کرده بودند.
مایک پنس معاون اول ترامپ در سفر به سرزمین‌های اشغالی خطاب به روون ریولین رئیس رژیم صهیونیستی در قدس اشغالی گفت: ما در برابر ایران که تهدیدات تروریستی را هدایت می‌کند در کنار شما ایستاده‌ایم و این پیام را برای هم پیمانان اروپایی خود ارسال می‌کنیم که زمان تغییر توافقنامه هسته‌ای با ایران فرا رسیده است.
وی همچنین اعلام کرده بود که اگر هم پیمانان ما حاضر نشوند در این مسیر به ما ملحق شوند، همان گونه که رئیس جمهور ترامپ اعلام کرده است فورا از توافقنامه هسته‌ای خارج خواهیم شد.
رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا نیز در سفر به کشور‌های اروپایی، به دنبال همراه کردن اروپا در نقض برجام یا همان اصلاح توافقنامه است. او پس از دیدار با مقامات بریتانیایی اعلام کرد که هر دو کشور در خصوص تشکیل این کارگروه برای اصلاح برجام، اتفاق نظر دارند.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشست خبری اخیر خود از پاسخ دادن به سوال خبرنگاری پیرامون اصلاح برجام خودداری کرد و عملا این موضوع را مشخص نکرد که این مسئله می‌تواند به عنوان مولفه‌ای از همراهی اتحادیه اروپا با ایالات متحده تلقی شود.
فرانسه نیز اعلام کرده است که در سیاست اصلاح برجام آمریکا را همراهی خواهد کرد. وزارت خارجه این کشور اعلام کرده بود که به بیانیه رئیس‌جمهور آمریکا و تصمیم او برای تمدید تعلیق تحریم‌ها علیه ایران توجه کرده و این مسئله را با شرکای اروپایی هماهنگ خواهند کرد.
هدر نائوت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده است که ایراد‌های توافق هسته‌ای ایران محور‌های گفتگوی تیلرسون وزیر خارجه ایالات متحده با بوریس جانسون وزیر خارجه انگلیس در سفر اخیر او به لندن بوده است.
موضع روسیه در مواجهه با تشکیل احتمالی کارگروه آمریکایی-اروپایی
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، گفت: بازی‌های واشنگتن و سه کشور اروپایی درباره توافق هسته‌ای ایران (برجام)، تاثیری بر تعهدات ما در اجرای این توافقنامه نخواهد داشت.
او افزود: اقدام واشنگتن و سه کشور اروپایی در تشکیل کارگروهی درباره توافقنامه هسته‌ای ایران، نتیجه مثبتی به همراه نخواهد داشت.
همچنین لئونید اسلاتسکی رئیس کمیته امور بین‌المللی دومای روسیه تشکیل کارگروه اروپایی آمریکایی را مشکوک دانست و بر این باور بود که این مسئله بر اجرای توافق هسته‌ای فعلی با ایاران تاثیر منفی خواهد گذاشت و این توافق را تضعیف می‌کند.
واکنش سران ایرانی به اصلاح برجام
بهرام قاسمی سخنگو وزارت خارجه کشورمان نیز در این خصوص گفت: برخلاف کلمات فریبنده و گرانفروشی این مقام آمریکایی، جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای نبوده و نیست و برجام به درستی و راستی، دروغ پردازی‌های چندین ساله آمریکایی‌ها را نزد کشور‌ها و افکار عمومی جهانیان آشکار ساخت.
عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه بیان کرده بود: این میزان اختلاف امروز میان اروپا و امریکا بی سابقه بوده است و در طول یک سال گذشته با اروپا مشورت‌های نزدیکی داشتیم، ما نمی گوییم اروپا بین امریکا و ایران یکی را انتخاب می کند ما راجع به بحث برجام صحبت می کنیم.
او همچنین افزود: ترامپ در شورای امنیت ایران را تحت فشار قرار داد هم در بحث موشکی و هم آشوب‌های اخیر که مجدد نافرجام ماند همچنین، اروپاییان می‌دانند که اگر برجام را کنار بگذارند اعتبار خود را در جامعه بین الملل از بین میبرند.
عراقچی بیان کرد: قطعا در ۴ ماه آینده چالش‌های جدیدتری خواهیم داشت و ما هنوز هیچ جمع بندی منظمی در اروپا نداریم، اما آنها این ایده را دارند که اگر امتیازاتی به ترامپ بدهند در موضوعات غیر برجامی میتوانند او را در برجام نگه دارند.
اروپا خواهان حفظ ساختار برجام است
محسن جلیلوند کارشناس مسائل بین‌الملل، با اشاره به اعمال اصلاحات برجام بیان کرد: به نظر نمی‌رسد که اروپا، ایالات متحده را در خصوص اصلاح سیاست‌های برجام همراهی کند و کشور‌های اروپایی خواهان حفظ ساختار برجام هستند.
کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: آنها به چارچوب برجام دست نخواهند زد اما در صورت اعمال فشار بیشتر از سوی ترامپ، این احتمال وجود دارد که آنها تحریم‌هایی جزئی در حوزه مسائل موشکی علیه ایران اعمال کنند.
جلیلوند تصریح کرد: طبیعی است که در صورت تداوم اتخاذ سیاست‌های خصمانه رئیس جمهور ایالات متحده بر ضد ایران، ما نیز واکنش نشان خواهیم داد و با توجه به سیاست‌های فعلی دو کشور چین و روسیه، همکاری با آنها یکی از گزینه‌های پیش روی ما تلقی می‌شود.
وی با بیان اینکه ایران گزینه‌های زیادی در دست دارد، گفت: در حوزه سیاست خارجی ایران می‌تواند با کشور‌هایی از جمله عراق، سویه و لبنان همکاری داشته باشد و بدین گونه می توانیم فشار‌هایی که ترامپ به تهران وارد می‌کند را خنثی کنیم.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان گفت: در واقع هدف اصلی ترامپ و همراهان او این است که با تهدید و لفاظی شرایطی را فراهم کنند که ایران از برجام خارج شود و بدین طریق در عرصه بین المللی وجهه ایران را خراب کنند.
مطالب فوق بیانگر این است که کشور‌های اروپایی همواره در خصوص پرونده برجام در جبهه ایالات متحده قرار دارند و ایران نباید به وعده‌ها و حمایت کشور‌های اروپایی دلخوش کند.
البته تغییر سیاست‌های کشور‌های اروپایی در این خصوص دور از انتظار نبود چرا که در ماه‌های گذشته ترامپ در پیامی توئیتری خطاب به امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و ترزا می نخست وزیر انگلیس گفت: هر چقدر که می‌توانید از ایران پول بگیرید و نگران تحریم‌های آمریکا علیه ایران نباشید.
این موضوع نشان دهنده این است که ترامپ هر سیاستی را که بخواهد اتخاذ کند کشور‌های اروپایی از آن حمایت خواهند کرد اما از اکنون مسئله اساسی این است که حتی خود واشنگتن نیز قصد ندارد که برجام را نقض کند بلکه می‌خواهد شرایطی را مهیا کند که ایران از برجام خارج شود و عرصه بین المللی از ایران به عنوان ناقض برجام یاد کند.
در کلام آخر باید اذعان کرد که مطابق با گزارش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی ایران همواره به تعهدات خود پایبند بوده است و تشکیل چنین کارگروهی به معنی نقض صریح برجام است بنابراین در صورت تحقق این امر می‌توان به این نتیجه رسید که واشنگتن قصد دارد توپ نقض برجام را به زمین ایران بیندازد و با تحت فشار قرار دادن ایران لغو احتمالی برجام را از جانب تهران رقم بزند.
