پایگاه «پالیتیکو» در گزارشی درباره وضعیت توافق هسته‌ای با ایران، نوشته است که هرچند «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا برجام را در سال ۲۰۱۷ حفظ کرد، اما با نزدیک شدن موعد تمدید تعلیق تحریم‌های ایران، ترامپ این شانس را دارد که به وعده انتخاباتی‌اش برای لغو برجام عمل کند و هم منتقدان و هم حامیان این توافق در آمریکا معتقدند که او ممکن است از این فرصت استفاده کند.
در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان ایران و گروه موسوم به ۱+۵، آمریکا متعهد شد تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای ایران را «رفع» کند. این تعهد از جانب دولت آمریکا صادر شد و از آنجا که تحریم‌های وضع‌شده از سوی کنگره صرفا بر اساس اختیارات دولت آمریکا «تعلیق» شده‌اند، رئیس‌جمهور باید هر ۱۲۰ روز یکبار این معافیت‌های تحریمی را تمدید کند. موعد بعدی تمدید این معافیت‌ها نیمه ژانویه (دو هفته دیگر) است. اگر ترامپ از تمدید این معافیت‌ها خودداری کند، آمریکا دچار نقض فاحش برجام شده و عملا به حضور خود در این توافق پایان داده است.
پالیتیکو نوشته است: «قانونگذاران ارشد کنگره و برخی از مقامات ارشد حوزه امنیت ملی ترامپ تلاش می‌کنند که توافق را حفظ کنند، اما حامیان توافق نگرانند که ترامپ تمایل بیشتری برای رد نظرات تیم سیاست خارجی خود پیدا کرده باشد، همانطور که او در تصمیم اخیرش برای به رسمیت شناختن "اورشلیم" (قدس) به پایتختی اسرائیل، این کار را کرد.»
ترامپ سه ماه پیش زمانی که از صدور تائیدیه پایبندی ایران به توافق هسته‌ای خودداری کرد و عملا سرنوشت توافق را به کنگره سپرد، برجام را «بدترین توافق» توصیف کرد و گفت اگر کنگره نتواند در فرصت قانونی ۶۰ روزه تصمیمی برای «اصلاح» و «رفع نواقض» توافق اتخاذ کند، «این توافق پایان خواهد یافت.»
فرصت ۶۰ روزه کنگره ماه پیش در حالی به پایان رسید که جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها به دلیل اختلاف نظر درباره برجام و همچنین مشغول بودن به طرح اصلاح نظام مالیاتی آمریکا، نتوانستند طرحی درباره برجام به تصویب رساندند. تنها طرح جدی مطرح‌شده در سنا، از سوی «تام کاتن» سناتور تندروی جمهوری‌خواه بود که عملا محدودیت‌های فرابرجامی علیه ایران اعمال می‌کرد، اما به نوشته پالیتیکو، عدم حمایت دموکرات‌ها از این طرح، آن را به بایگانی سپرد.
پالیتیکو نوشته است: «اعضای کنگره در تلاش برای حفظ توافق، در حال بحث بر سر طرحی هستند که به ترامپ پوشش سیاسی لازم برای تمدید توافق را می‌دهد. اما هنوز مشخص نیست که آیا جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها می‌توانند به موقع بر سر حداقل یک طرح نمادین به توافق برسند یا نه.»
«مارک دوبوویتز» موسس و رئیس اندیشکده تندروی «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» که روابط نزدیکی با دولت ترامپ دارد، می‌گوید: «کاملا ممکن است که ترامپ به کنگره و اروپایی‌ها بگوید که "من به شما ۹۰ روز فرصت دادم تا با هم اقدام کنید، اما این کار را نکردید. مسئله برای من تمام شده است."»
با وجود آنکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که در توافق ناظر مسائل هسته‌ای برجام شناخته شده، تاکنون ۹ بار پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تائید کرده، اما دولت ترامپ با متهم کردن ایران به نقض «روح توافق»، بارها تهدید کرده که ممکن است از این توافق خارج شود. او در ماه اکتبر با بیان اینکه برجام در راستای منافع آمریکا نیست، مجوز پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را که بر اساس قانون کنگره باید هر ۹۰ روز یکبار صادر شود، صادر نکرد. منابع مطلع به پالیتیکو گفته‌اند که بین ۱۲ تا ۱۷ ژانویه (۲۲ تا ۲۷ دی) موعد تمدید چند معافیت تحریمی ایران، فرامی‌رسد و ترامپ باید در درباره آن‌ها تصمیم‌گیری کند.
بنا بر این گزارش، علاوه بر اعضای گروه ۱+۵، حتی «هربرت مک‌مستر» مشاور امنیت ملی ترامپ، «جیمز متیس» وزیر دفاع و «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا هم معتقدند که آمریکا نباید از توافق خارج شود، چراکه تبعات این کار از ضررهای ماندن در توافق بیشتر است.
پالیتیکو نوشته است: «مک‌مستر با "باب کورکر" رئیس کمیته روابط خارجی سنا و "بن کاردین" سناتور ارشد دموکرات در این کمیته دیدار کرده تا با آن‌ها درباره طرح‌های قانونی که ممکن است ترامپ را راضی کند، بحث کنند. در حالی که سال رو به پایان است، کاردین و کورکر به بحث درباره اینکه این طرح قانونی باید چگونه باشد، ادامه داده‌اند.»
این گزارش می‌افزاید: «منابع کنگره می‌گویند هدف این است که ادبیات قانون به نحوی باشد که موضع تندی علیه ایران اتخاذ کند، اما صرفا در مسائل غیرمرتبط با هسته‌ای که مفاد توافق را، که اعمال شروط جدید بر برنامه هسته‌ای ایران پس از توافق را ممنوع کرده، نقض نکند.»
گفته می‌شود یکی از مشکلات دیگر ترامپ با وضعیت توافق هسته‌ای این است که او بر اساس مصوبه ۲۰۱۵ کنگره، باید هر ۹۰ روز یکبار پایبندی ایران به برجام را تائید کند. او معتقد است که این مسئله موجب می‌شود که او در سه ماه یکبار به ناتوانی‌اش در عمل به وعده انتخاباتی «لغو برجام» اعتراف کند. به نوشته پالیتیکو، «احتمالا یکی از اصلاحات قانونی، لغو الزام ترامپ به تائید ۹۰ روز یکبار توافق باشد. این کار یک مایه آزار رئیس‌جمهور را که هر بار به صورت دوره‌ای تکرار می‌شود را از بین می‌برد.»
«داریل کیمبال» مدیر عامل انجمن کنترل تسلیحات آمریکا که از حامیان سرسخت توافق هسته‌ای است، می‌گوید مصوبه کنگره «ممکن است ترامپ را متقاعد که به نحوی بگوید که او توانسته مباحث را متحول کند و دیگر در آینده نزدیک اقدام فوری‌ای [علیه توافق] انجام نمی‌دهد.»
کورکر پیش از آغاز تعطیلات پایان سال کنگره، در گفت‌وگو با پالیتیکو در اینباره اظهار خوش‌بینی کرده و گفته بود: «واقعا احساس می‌کنم که به جایی برسیم.»
با این حال، کنگره پس از تشکیل جلسه در سال جدید میلادی، تا رسیدن موعد تصمیم‌گیری ترامپ درباره معافیت‌های تحریمی ایران، فرصت اندکی برای تدوین یک طرح جدید خواهد داشت.
به نوشته پالیتیکو، مقامات دولت ترامپ از فرانسه، انگلستان و آلمان خواسته‌اند طرح‌های خود را ممکن است بتوان از آن‌ها به عنوان «مکملی» برای توافق هسته‌ای استفاده کرد، ارائه کنند، اما اروپایی‌ها رغبت چندانی به این کار نشان نداده‌اند.
همزمان با نزدیک شدن موعد تصمیم‌گیری ترامپ درباره برجام، مک‌مستر قرار است در ژانویه راهبرد دولت این کشور درباره سوریه را منتشر کند. منافع آگاه می‌گویند با توجه به اینکه جنگ هفت ساله در سوریه رو به پایان است، «انتظار می‌رود راهبرد جدید بر مقابله با نفوذ ایران در این کشور» متمرکز باشد.
