«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا چند روز پیش لایحه بودجه دفاعی این کشور در سال مالی 2018 که در هر دو شاخه قانونگذاری کنگره به تصویب رسیده بود را امضا کرده و آن را به قانون تبدیل کرد.
لایحه بودجه دفاعی، موسوم به «قانون اختیارات دفاع ملی آمریکا» علاوه بر مشخص کردن بودجه‌ها و هزینه‌های بخش دفاعی این کشور، سیاست‌های دفاعی این کشور را نیز تعیین می‌کند. با توجه به لازم‌التصویب بودم این لایحه، معمولاً بسیاری از قانونگذاران آمریکایی سعی می‌کنند طرح‌های خود را در قالب متمم به آن پیشنهاد دهند.
«قانون اختیارات دفاع ملی آمریکا» همانند هر سال قوانین و الزاماتی را درباره ایران به تصویب رسانده که در این گزارش به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
⭕️ گزارش‌دهی درباره فعالیت‌های ایران در سوریه
در بخشی از این قانون با عنوان «مسائل مربوط به سوریه، عراق و ایران»، بندهایی درباره ایران وجود دارد. در ماده 1221 از این قانون، از رئیس‌جمهور آمریکا خواسته شده حداکثر تا تاریخ 1 فوریه 2018 گزارشی درباره راهبرد آمریکا در سوریه تقدیم کمیته‌های مرتبط کنگره کند.
گزارشی که دولت آمریکا تقدیم می‌کند علاوه بر موارد دیگر بایستی شامل تحلیلی از «تهدیدهایی» باشد که فعالیت‌های ایران و روسیه در سوریه متوجه منافع آمریکا می‌کند.
⭕️ گزارش‌دهی درباره قدرت نظامی ایران
در سال مالی 2018 هم پنتاگون همانند سال‌های پیشین (از 2010 به بعد) ملزم به ارائه گزارشی درباره قدرت نظامی ایران شده است. با این تفاوت که در لایحه جدید، دولت به الزامات جدیدی در این مورد متعهد شده که در زیر آورده شده‌اند:
- نظارت بر فعالیت هواپیماهای تجاری ایران
در ماده 1225، قوانین قبلی آمریکا با اضافه کردن پاراگراف جدیدی که دولت را به ارائه ارزیابی‌هایی درباره استفاده ادعایی ایران از هواپیماهای تجاری برای مقاصد نظامی ملزم می‌کند، اصلاح شده است.
به عبارت دیگر، از وزارت دفاع آمریکا خواسته شده حداکثر تا 30 ژانویه گزارشی هم به صورت محرمانه و هم به صورت علنی با محور زیر تقدیم کنگره شود: «یک ارزیابی درباره استفاده [ایران] از دارایی‌ها و زیرساخت‌های حمل و نقل غیرنظامی، شامل هواپیماهای تجاری، فرودگاه‌ها، کشتی‌های تجاری و بنادر دریایی برای انتقال محموله‌های نظامی غیرقانونی به داخل ایران یا خارج از این کشور. این محوله‌ها پرسنل نظامی، کالاهای نظامی، تسلیحات، قطعات الکتریکی نظامی و قطعات مرتبط را شامل می‌شود.»
- نظارت بر همکاری‌های نظامی ایران
قوانین قبلی آمریکا اصلاح شده و دولت به ارائه ارزیابی‌هایی درباره همکاری نظامی ایران با کشورهای خارجی شامل کوبا، کره شمالی، پاکستان، سوریه و غیره ملزم شده است. به طور خاص گزارشی که وزیر دفاع آمریکا تا 30 ژانویه تقدیم کنگره می‌کند، بایستی شامل موارد زیر باشد: «ارائه ارزیابی از همکاری‌های نظامی بین ایران و کشورهای خارجی شامل کوبا، کره شمالی، پاکستان، سودان، سوریه، ونزوئلا و هر کشور دیگری که همکاری و مشارکت با آنها برای توسعه سلاحهای هسته‌ای، بیولوژیک، شیمیایی و تسلیحات پیشرفته متعارف، سامانه‌های تسلیحاتی و سامانه‌های پرتاب توسط وزیر دفاع حساس تشخیص داده می‌شود.»
- نظارت بر همکاری بخش هواپیمایی تجاری با سپاه
وزیر دفاع آمریکا بایستی ارزیابی خود را درباره میزان همکاری بخش هواپیمایی تجاری ایران با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، برخی دولت‌های خارجی و گروه‌های دیگری که طبق تفسیر آمریکا «تروریستی» قلمداد می‌شوند، ارائه کند.
این بند به قوانین قبلی آمریکا اضافه شده است: «ارائه ارزیابی درباره اینکه بخش هواپیمایی تجاری ایران تا چه میزان به صورت دانسته اقدام به تأمین حمایت‌های مالی، مادی یا تکنولوژیکی برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزارت دفاع، لوجستیک نیروهای مسلح ایران، حکومت بشار اسد، حزب‌الله، حماس، کتائب حزب‌الله یا هر سازمان تروریست خارجی دیگر می‌کند.»
⭕️ تمدید نظارت بر فعالیت‌های موشکی ایران و تحریم‌ها
در متن لایحه بودجه دفاعی آمریکا در سال مالی گذشته (2017) الزاماتی درباره گزارش‌دهی‌های فصلی در خصوص فعالیت‌های موشک‌های بالستیکی ایران مطرح شده بودند. بند 1226 از آن قانون، مدیر اطلاعات ملی آمریکا را موظف می‌کرد هر 90 روز یکبار گزارشی درباره آزمایش‌های موشکی ایران و تحریم‌های مرتبط با این آزمایش‌ها به کمیته‌های مرتبط کنگره ارائه کند. در قانون سال گذشته تاریخ قابل اجرا بودن این بند تا 31 دسامبر 2019 تعیین شده بود.
در لایحه بودجه دفاعی جدید، این قانون از 31 دسامبر 2019 تا 31 دسامبر 2022 تمدید شده است.
⭕️حذف متمم امکان توافقات دریایی تهران و واشنگتن
رسانه‌ها حدود پنج ماه پیش به طور گسترده گزارش داده بودند اعضای مجلس نمایندگان آمریکا با 435 رأی موافق و بدون هیچ رأی مخالف با الحاق بندی به نسخه این مجلس از لایحه بودجه دفاعی موافقت کرده‌اند که خواستار بررسی امکان «توافق رویدادهای دریایی» میان بخش‌های نظامی تهران و واشنگتن است. مجلس نمایندگان، یک روز بعد، «قانون اختیارات دفاع ملی آمریکا» را در حالی که هنوز حاوی این ماده بود به تصویب رساند.
متن متمم «جان کونیارس» و «رابن گالگو» به شرح زیر است:«حداکثر یک سال بعد از تاریخ اجرایی شدن این قانون، وزیر دفاع با همکاری وزیر خارجه بایستی با هدف جلوگیری از درگیری‌های دریایی در خلیج فارس و تنگه هرمز، گزارشی درباره مزایای نسبی توافق "رویدادهای دریایی" میان ایالات متحده، حکومت ایران و سایر کشورهای در حال فعالیت در خلیج فارس را تقدیم کمیته‌های مقتضی کنگره کند.»
جستجو نشان می‌دهد این بند در نسخه نهایی قانون بودجه حذف شده است. سایت رسمی کنگره در گزارشی که حاوی تمامی تغییرات اعمال شده در متن لایحه بودجه است تأیید کرده که این بند در نشست کمیته مشترک مجلس نمایندگان و سنا که روز 9 نوامبر برگزار شده، حذف شده است.
در صفحه 987 از این گزارش تصریح شده در حالی که مصوبه مجلس نمایندگان از لایحه حاوی بندی (1225) درباره امکان توافق دریایی ایران و آمریکا بوده، در مصوبه مجلس سنا چنین بندی وجود نداشته و بر همین اساس مجلس نمایندگان آمریکا با حذف آن در متن نهایی موافقت کرده است.
