محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان، روز گذشته در هفتمین اجلاس «قلب آسیا» در باکو آذربایجان به سخنرانی پرداخت.
آنطور که مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه گزارش داده است، متن سخنان ظریف به شرح ذیل است:
به نام خدا
اجازه بدهید در ابتدای سخنرانی خود از مردم و دولت جمهوری آذربایجان به خاطر مهمان‌نوازی سخاوتمندانه‌شان، و از رؤسای جمهور آذربایجان و افغانستان، آقایان الهام علی‌اف و اشرف غنی، به خاطر سخنرانی‌هایشان در آغاز این کنفرانس تشکر کنم.
پس از نشست سال گذشته کشورهای عضو این کنفرانس، شاهد تلاش‌های قابل توجهی از سوی افغانستان بوده‌ایم، اما تهدید گروه‌های تروریستی خارجی و ورود گسترده عناصر تروریستی داعش به افغانستان که روز به روز بر تعدادشان افزوده می‌شود، موجب تشدید چالش‌های موجود شده است. در شرایطی که داعش در توطئه‌ای خطرناک قصد ایجاد تفرقه ساختگی میان فرقه‌های مختلف افغانستان را دارد، پاسخ آقای غنی و دولتش واکنشی مدبرانه و دوراندیشانه بوده است.
تهدید خشونت افراطی و ترور نیازمند پاسخی منسجم و قاطع است. دو سال قبل در اسلام‌آباد پیشنهاد کردیم راهبردی برای مقابله مشترک با تروریسم تدوین شده و از آن به عنوان چارچوبی عملیاتی برای اقدامات هماهنگ کشورهای قلب آسیا در مبارزه با تروریسم استفاده شود. منتظریم کارشناسان دولتی و مقامات ارشد، پیش‌نویس این راهبرد را بررسی کنند تا بتوان آن را در این کنفرانس به تصویب رساند. در صورت تصویب، این راهبرد زمینه قدرتمندی را برای همکاری‌مان در مقابله با تروریسم و افراط‌گرایی خشونت‌آمیز فراهم می‌کند.
ما اراده خود برای مبارزه با تروریسم افراطی را نشان داده‌ایم و اکنون با اتکا به تجربه‌ای که از همکاری منطقه‌ای خود علیه داعش در عراق و سوریه کسب کردیم، آماده‌ایم با شرکایمان در فرآیند استانبول نیز در این تلاش مشترک همکاری کنیم.
همکاران ارجمند،
چالش خشونت افراطی و تروریسم در افغانستان را نمی‌توان از طریق راهبردها و روش‌هایی چون مداخله نظامی خارجی حل کرد، چرا که تاریخ نشان می‌دهد این راهبردها تنها به رهبران عوام‌فریب گروه‌های افراط‌گرا کمک می‌کنند نیروهای بیشتری را جذب تفکرات خود کنند. اکنون مثل روز روشن است که این مسئله را نمی‌توان با ابزار نظامی حل کرد و برای مقابله با آن به راهبردهایی جامع و فراگیر نیاز داریم. ما باید تمرکز خود را روی کاری که آغاز کرده‌ایم بگذاریم و به تکالیف سیاسی که از خارج دیکته می‌شود اعتنا نکنیم. همه ما باید بپذیریم که هیچ فرآیند انحصاری نمی‌تواند منجر به یک توافق پایدار شود. صلح تنها در شرایطی به دست می‌آید که همه ما همگام با فرآیندی قدم برداریم که از سوی دولت افغانستان و با مشارکت همه مردم این کشور هدایت می‌شود. در این راستا همه ما در فرآیند استانبول باید اقدامات خود را با یکدیگر هماهنگ کرده و کلیه منابعی را که در اختیار داریم بسیج کنیم تا به دولت وحدت ملی افغانستان در پیشبرد فرآیند صلح فراگیر کمک نماییم.
با توجه به پیوند نزدیک میان قاچاق مواد مخدر و تروریسم باید گفت عمیقاً ناراحتیم از اینکه کشت خشخاش در افغانستان طی یک سال اخیر تقریباً دو برابر شده است. ما در ایران با همکاری افغانستان تمام تلاش خود را می‌کنیم تا جلوی ارسال مواد مخدر به بازارهای اروپا را بگیریم. اما ما نیز محدودیت‌هایی داریم و کشورهایی که مقصد این مواد کشنده هستند از ما به اندازه کافی حمایت نمی‌کنند. بگذارید تأکید کنم که تقسیم مسئولیت مقابله با این معضل در همین ابتدای راه بسیار کم‌هزینه‌تر است تا اینکه شهروندان کشورهای اروپایی، که مقصد این مواد مخدر هستند، بخواهند بعداً هزینه آن را با جان و سلامتی‌شان بدهند.
برای کاهش نقش اقتصاد غیررسمی که با مواد مخدر رونق می‌گیرد و کنترل آن در دست تبهکاران و گروه‌های تروریستی در افغانستان است، باید به رشد و شکوفایی اقتصاد رسمی افغانستان کمک کنیم. رشد اقتصاد افغانستان نیازمند دسترسی این کشور به آب‌های آزاد است، چرا که از نظر اقتصادی، صادرات منابع طبیعی و معدنیِ سرشارِ این کشور به بازارهای جهانی تنها در صورت دسترسی آن به آب‌های آزاد امکان‌پذیر است. ما برای تحقق این امر، دسترسی افغانستان به مسیرهای ترانزیتی خود و همچنین بندر راهبردی چابهار را تسهیل کرده‌ایم.
پس از امضای قرارداد ترانزیت سه‌جانبه میان ایران، هند و افغانستان، نخستین فاز از طرح توسعه بندر چابهار یکشنبه هفته آینده عملیاتی می‌شود. ما از دیگر شرکای خود در منطقه و سایر نقاط جهان دعوت می‌کنیم در توسعه چابهار و پروژه‌های وابسته به آن سرمایه‌گذاری کنند. ساخت راه‌آهن چابهار-زاهدان و اتصال آن به مشهد و مرز افغانستان می‌تواند دسترسی این کشور به بازارهای بین‌المللی را بیش از پیش تسهیل کند.
افغانستان به نیروی انسانی نیز نیاز دارد و ما به دانشجویان و تکنسین‌های این کشور خدمات تحصیلی و آموزشی ارائه می‌کنیم. امسال حدود 400 هزار افغان در مقاطع ابتدایی و متوسطه و 12 هزار نفر در دانشگاه‌های ایران تحصیل می‌کنند. در صورت برخورداری از حمایت‌های بین‌المللی می‌توانیم این برنامه‌ها را بیش از این نیز گسترش دهیم.
اجازه می‌خواهم در پایان به دولت و مردم افغانستان اطمینان دهم که ایران در کنارشان می‌ماند و به آن‌ها کمک می‌کند افغانستان را به کشور امن، باثبات، آباد و پیشرفته تبدیل کنند.
با تشکر از توجه شما.
