نیمه آبان‌ماه بود که فرمانده معظم کل قوا، طی حکمی امیر دریادار حسین خانزادی را به عنوان فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، جایگزین امیر دریادار حبیب‌الله سیاری کردند و سکان هدایت این نیرو به او واگذار شد.
دریادار خانزادی تا پیش از آن معاونت طرح و برنامه نیروی دریایی را برعهده داشت و تحصیلات دانشگاهی خود را در دوره کارشناسی ناوبری و فرماندهی کشتی در دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) نوشهر طی کرده و دوره عالی خلبانی هاورکرافت و دوره کارشناسی ارشد مدیریت علوم دفاع دریایی را نیز در دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش (دافوس) پشت سر گذاشته است.
وی همچنین دارای کارشناسی ارشد طرح‌ریزی جنگ دریایی در کشور پاکستان و دانش‌آموخته نظری مدیریت استراتژیک (نظامی) در مقطع دکتری PhD دانشگاه عالی دفاع ملی است.
بی‌شک با توجه به تلاش‌های بی‌وقفه دریادار سیاری در طول یک دهه فرماندهی خود، اینک امیر خانزادی نیز با تکیه بر توان متخصصان و پرسنل نداجا خواهد توانست شناورهای ایرانی را در آبهای پرتلاطم جهان به مقصد برساند.
در همین راستا و برای بررسی برنامه‌ها و اولویت‌های فرماندهی جدید نیروی دریایی ارتش، بعنوان اولین رسانه، میزبان دریادار حسین خانزدای در خبرگزاری فارس بودیم که مشروح گفت‌وگو با وی را در ادامه می‌خوانید.
* برخی بخش‌های مهم گفتگو با فرمانده نیروی دریایی ارتش:
* تعدادی از نیروهای دریایی کشورهای جهان از هواپیماهای دریاپایه استفاده می‌کنند که روی ناوهای هواپیمابر مستقر هستند و این اقدام عموما برای اعمال قدرت حاکمیت کشورها صورت می‌گیرد.
اگر نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران از این ظرفیت بهره‌مند شود، این رویکرد صرفا در جهت تحکیم امنیت در مناطق دریایی خواهد بود.
* زیردریایی‌های کشورهای بیگانه در منطقه و در آبهای اطراف کشورما حضور دارند و قطعا ما با تمامی تجهیزات در اختیارمان به دنبال شناسایی آنها هستیم.
البته قدرت زیردریایی ایران در سال‌های اخیر با تکیه بر دانش بومی، افزایش زیادی داشته است و می‌توان گفت که امروز هیچ دغدغه‌ای بابت شناسایی زیردریایی‌های بیگانه در منطقه نداریم و اجازه نخواهیم داد هیچ شناور زیرسطحی به حریم و محدوده تعریف شده ما وارد شود.
* پیشرفت در حوزه زیردریایی، همیشه مورد علاقه نظام و نیروی دریایی است چرا که زیردریایی قدرت بسیار بالایی در زمینه بازدارندگی دارد.
* هواپیمای گشت دریایی یک سامانه راهبردی محسوب می‌شود که علاوه بر توانمندی عظیم اشراف اطلاعاتی، از یک ظرفیت تهاجمی نیز به دلیل استفاده از موشک، اژدر، سونوبوی و ... برخوردار است.
وقتی همه این موارد را کنار هم می‌گذاریم، می‌بینیم که زیرسطحی‌های دشمن هیچ راه گریزی نخواهند داشت.
ما از این هواپیماهای گشت دریایی استفاده می‌کنیم و در آینده نیز به دنبال جایگزین کردن انواع بومی آن هستیم.
* امکان نفوذ و یا اعمال قدرت از سوی کشورهای فرامنطقه‌ای در دریای خزر به این معنی که شناوری از آنها در این دریا باشد وجود ندارد اما امکان مشارکت، همکاری و به اجرا گرفتن تجهیزاتی در این منطقه توسط آنها وجود دارد که البته در توافقاتی که بین 5 کشور منطقه خزر در حال شکل گرفتن است، یکی از خط قرمزها این است که این دریا، دریای منطقه‌ای بماند و از ورود بازیگران خارجی پرهیز شود.
از طرف دیگر ما در حوزه دریای خزر با یک عقب ماندگی تاریخی مواجه بودیم که به سرعت در حال برطرف کردن آن هستیم.
* اخیراً برخی از کشورها پیشنهاد دادند شناورهایی که در خلیج عدن فعالیت می‌کنند، اطلاعات تجهیزات، ظرفیت کاری و حتی کال‌ساین خود را در یک شبکه اطلاع‌رسانی به اشتراک بگذارند که تقریباً صدای همه کشورها در آمد زیرا این به معنی تجمیع کردن اطلاعاتی است که اگر کنار هم قرار بگیرد دیگر سفید نیست و دیگران می‌توانند این اطلاعات را در اختیار افرادی بگذارند که علاقه‌مند به ناامن کردن دریا هستند.
* تا امروز ناوگروه‌های ایتالیایی چند بار از بندرعباس بازدید داشته‌اند و الان روابط دوستانه‌ای با نیروی دریایی ایتالیا داریم و حتماً در آینده نزدیک ما نیز از بنادر آنها بازدید می‌کنیم.
کشور اسپانیا نیز در منطقه جبل‌الطارق واقع شده و ما حتماً برای ورود به اقیانوس اطلس از این منطقه عبور خواهیم کرد و اسپانیا کشوری است که رویکرد دوستانه با ایران دارد و علاقه‌مند هستیم که ارتباط با آنها برقرار باشد.
درخصوص الجزایر هم، این کشور در منطقه خلیج مکزیک استقلال کافی و کامل دارد و کشور دوست ماست و اگر احیاناً به سمت اقیانوس اطلس و آمریکای جنوبی برویم، احتمال دارد که این کشور یکی از بنادر مورد نظر برای پهلوگیری ناوگروه ما باشد.
* رانش هسته‌ای موضوعی است که همه دنیا دنبال آن هستند و در سطح و زیر سطح از آن استفاده می‌کنند و ما نیز این حق را در آن می‌بینیم که با توجه به دانش هسته‌ای کشور، از آن استفاده کنیم.
* مکران مهمترین ساحل جمهوری اسلامی است که کشور ما را بلاواسطه به دریاهای آزاد جهان وصل می‌کند و اگر می‌خواهیم تمدن دریایی شکل بگیرد، باید قدرت دریایی داشته باشیم تا این تمدن دریایی در کنار ساحل احیا شود.
* در آینده نزدیک، ما با یک جهش بزرگ در حوزه ساخت تجهیزات و فناوری‌های دریایی مواجه خواهیم شد.
در ادامه مشروح گفتگو با امیر دریادار حسین خانزادی فرمانده نیروی دریایی ارتش را می‌خوانید:
* اگر اجازه بفرمایید، گفتگو را با بحث هوادریا شروع کنیم که هم جنابعالی در این یگان خدمت کردید و هم نسبت به دیگر موضوعات نظیر شناورها، زیردریایی‌ها و... کمتر به آن پرداخته می‌شود.
ارزیابی شما از وضعیت این حوزه چیست و چه برنامه‌ای برای به روزرسانی آن دارید؟
صحنه رزم در نیروهای دریایی در همه دنیا در چند بُعد تعریف می‌شود که به لحاظ فیزیکی این وجوه شامل صحنه‌های نبرد در سطح، زیر سطح و هوا می‌شود و اگر بخواهیم از بُعد مجازی به آن نگاه کنیم، دو بُعد الکترومغناطیس و آکوستیک را در بر می‌گیرد.
حوزه الکترومغناطیس بخشی از توان رزم را شامل می‌شود که امواج در آن انتشار یافته و در حوزه‌هایی نظیر مخابرات، هدایت تسلیحات و نیز پایش محیط کاربرد دارد.
حوزه آکوستیک در زیر آب نیز بخشی از صحنه رزم در این لایه را شامل می‌شود که از طریق آن می‌توان برخی سامانه‌ها، تسلیحات و سنجنده‌ها را کنترل کرد.
نیروی دریایی برای اینکه بتواند در این سه لایه (زیر سطح، سطح و هوا) بجنگد، به یک بُعد مهم و اثربخش یعنی صحنه نبرد در هوا نیازمند است و اگر ما به صورت بین بخشی نگاه کنیم، هوا دریا در این صحنه جای می‌گیرد.
یعنی برای مثال وقتی یک شناور اعزامی، یگان پروازی همراه داشته باشد، در لایه‌های مختلف می‌تواند صحنه نبرد را مدیریت کند.
یک نمونه از اینها هواپیماهای گشت و شناسایی برد بلند (LRMP) است. این پرنده ها چند ساعت جلوتر از ناوگروه حرکت کرده و به پایش کامل محیط، چه در سطح، چه در زیر سطح و چه در هوا می‌پردازد.
در کنار آن، از انواع بالگردها نیز جهت انجام عملیات‌های ضدسطحی و ضدزیرسطحی (برای مقابله با زیردریایی‌ها) استفاده می‌شود.
در حوزه بالگردهای ضدزیرسطحی، وقتی یک یگان، موقعیت تخمینی یک زیردریایی متخاصم را شناسایی می‌کند، بلافاصله یگان پروازی از عرشه ناو بلند شده و در نقطه تخمین زده شده اقدام به شناسایی زیردریایی و حمله به آن طی طرحی که در اختیار دارد، می‌کند. همچنین این بالگرد می‌تواند فضایی را برای اینکه شناور بتواند از خود دفاع کند، فراهم آورد.
یک بخش دیگر از ماموریت بالگردها، حمل تجهیزات و ترابری نیروهاست که در غالب عملیات‌های ویژه و یا تیم‌های غواصی تعریف می‌شود.
نوع دیگر بالگردها در هوادریا، بالگردهای مین‌روب هستند که به انجام ماموریت خود فارغ از اینکه انفجار مین چه اثراتی در سطح دریا می گذارد، می کنند.
در کنار اینها، ما هاورکرافت‌ها را داریم که ماموریت اصلی آنها حمل و ترابری تجهیزات، مهمات و نفرات است که گاهی به عنوان آمبولانس دریایی نیز از آنها استفاده می‌شود.
البته امروز هاورکرافت‌ها بعضا قابلیت پرتاب موشک و مین‌روبی را نیز داشته و به تجهیزات ضد زیردریایی هم مجهز هستند. همه اینها با هم مجموعه هوادریا را تشکیل می‌دهند.
یک نیروی دریایی برای حراست از کشور تا فاصله 200 مایلی از ساحل (آبهای سرزمینی) عموما از جنگنده‌های ساحل پایه نیز استفاده می‌کند ولی هر چه دورتر شده و وارد دریاهای همجوار می‌شویم، دیگر امکان به کارگیری تجهیزات ساحل پایه نیست.
برخی از نیروهای دریایی در این صورت، از هواپیماهای دریاپایه استفاده می‌کنند که روی ناوهای هواپیمابر مستقر هستند و این اقدام عموما برای اعمال قدرت حاکمیت کشورها صورت می‌گیرد.
بنابراین اگر نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران از این ظرفیت بهره‌مند شود، این رویکرد صرفا در جهت تحکیم امنیت در مناطق دریایی خواهد بود.
به این کار، در اصطلاح See Contorol (کنترل دریایی) گفته می‌شود که در یک زمان و جغرافیای مشخص، با بکارگیری همه تجهیزات، سعی می‌کنیم از منافع خود در دریا استفاده کرده و مانع دست‌یابی دشمن به این منافع شویم.
بنابراین اگر ما هوا را در اختیار نداشته باشیم و اگر از هواپیماها و جنگنده‌های دریاپایه استفاده نکنیم، عملا امکان کنترل دریایی را نخواهیم داشت.
** دغدغه‌ای بابت شناسایی زیردریایی‌های بیگانه نداریم
* به موضوع زیردریایی‌ها اشاره کردید که هم استفاده از آنها اهمیت دارد و هم شناسایی و برخورد با زیردریایی‌های متخاصم.
با توجه به حضور دائمی زیردریایی‌های بیگانه در آبهای اطراف ایران، چه وضعیتی برای شناسایی آنها وجود دارد؟
در ادبیات دریایی جهان، زیردریایی یک سلاح تهاجمی است که وقتی در یک منطقه حضور پیدا می‌کند، الزاما به معنای اقدام دوستانه نیست. بنابراین همه مراقب هستند تا این سلاح را که به نوعی می‌تواند ضربه دوم یا ضربه غافلگیرکننده را بزند، شناسایی کرده و به دنبال یافتن زیردریایی کشورهای دیگر هستند.
زیردریایی‌های کشورهای بیگانه در منطقه ما و در آبهای اطراف کشورما حضور دارند و قطعا ما با تمامی تجهیزات در اختیارمان به دنبال شناسایی آنها هستیم.
البته قدرت زیردریایی ایران در سال‌های اخیر با تکیه بر دانش بومی، افزایش زیادی داشته است و می‌توان گفت که امروز هیچ دغدغه‌ای بابت شناسایی زیردریایی‌های بیگانه در منطقه نداریم و اجازه نخواهیم داد هیچ شناور زیرسطحی به حریم و محدوده تعریف شده ما وارد شود.
این حریم که می‌گویم، به معنای آبهای سرزمینی نیست چرا که اصولا هیچ کسی اجازه ورود به آبهای تحت حاکمیت ما را ندارد و این زیردریایی‌ها هم عموما در دریاهای اطراف و آبهای آزاد به صورت دور ایستا پراکنده‌اند و البته همیشه از طرف نیروی دریایی ایران احساس نگرانی می‌کنند.
* موردی هم نبوده که زیردریایی بیگانه وارد آبهای سرزمینی ما شود؟
تا امروز موردی نداشتیم و این محدوده هم به دقت و دائمی پایش می‌شود.
** پیشرفت در حوزه زیرسطحی، مورد علاقه نظام است
* چه برنامه‌ای برای ارتقاء توان در این حوزه وجود دارد؟
پیشرفت در حوزه زیردریایی، همیشه مورد علاقه نظام و نیروی دریایی است چرا که زیردریایی قدرت بسیار بالایی در زمینه بازدارندگی دارد.
همانطور که گفتم، زیردریایی یک سلاح تهاجمی و بازدارنده محسوب می‌شود و ما هم تمام سعی خودمان را می‌کنیم تا این تسلیحات برای دشمن ناشناخته باشد.
در ادبیات دریایی هم اگر یک زیردریایی شناسایی شود، به آن زیردریایی منهدم شده می‌گوییم.
ما در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که به آن Center Of Center (مرکزِ مرکز) گفته می‌شود چرا که هم ظرفیت عظیمی از ذخایر نفتی و هم عمده گذرگاه‌های دریایی در این منطقه وجود دارد و اگر کشورهای غرب آسیا به یک همگرایی با یکدیگر برسند، این همگرایی یک ظرفیت برای قدرت و منزلت آنها خواهد بود اما کشورهای استکباری همیشه در جهت مقابله با این همگرایی عمل می‌کنند.
این اقدام یک روز در شکل داعش به عنوان یک گروه تروریستی نیابتی است و یک روز به شکل جدا کردن بخشی از جغرافیای یک کشور برای شکستن وزن ژئوپلتیک آن.
جمهوری اسلامی ایران به لحاظ فناوری، سیاسی، نظامی، جغرافیایی دارای یک وزن ژئوپلیتیک سنگین است و همه اینها ایجاب می‌کند ما به سلاح‌های روز مجهز شویم که ازجمله مهمترین آنها، زیردریایی است.
فراموش نکنیم که دشمنان ما در اقیانوس‌ها پراکنده شده و ما هم به تجهیزات زیرسطحی و ضدزیرسطحی نیازمندیم که آنها را ساخته و به کار می‌گیریم.
** به دنبال جایگزینی هواپیماهای بومی گشت دریایی هستیم
* درحوزه هواپیماهای گشت دریایی هم در گذشته برخی نمونه‌های بومی معرفی شدند. این تجهیزات چقدر نیازهای نیروی دریایی را تامین کرده و چه زمانی وارد چرخه عملیاتی می‌شوند؟
هواپیمای گشت دریایی یک سامانه راهبردی محسوب می‌شود که علاوه بر توانمندی عظیم اشراف اطلاعاتی، از یک ظرفیت تهاجمی نیز به دلیل استفاده از موشک، اژدر، سونوبوی و ... برخوردار است.
بنابراین وقتی همه این موارد را کنار هم می‌گذاریم، می‌بینیم که زیرسطحی‌های دشمن هیچ راه گریزی نخواهند داشت.
ما از این هواپیماهای گشت دریایی استفاده می‌کنیم و در آینده نیز به دنبال جایگزین کردن انواع بومی آن هستیم.
** در آینده نزدیک یک جهش بزرگ در حوزه تجهیزات و فناوری‌های دریایی خواهیم داشت
در حوزه بومی‌سازی و خودکفایی، جمهوری اسلامی ایران تنها کشوری است که پنجه در پنجه کشورهای استکباری انداخته و خصوصا در حوزه دریا، ما استراتژی خودکفایی کامل را دنبال می‌کنیم و به دلیل ظرفیت‌های بالایی که در نیروهای مسلح، وزارت دفاع، صنایع، دانشگاه‌ها و خود نیروی دریایی وجود دارد، پیشرفت‌های زیادی نیز داشتیم که این پیشرفت‌ها موجب تقویت توان دفاعی می‌شود.
این روند به گونه‌ای است که در آینده نزدیک، ما با یک جهش بزرگ در حوزه ساخت تجهیزات و فناوری‌های دریایی مواجه خواهیم شد.
** امنیت دریایی به تنهایی تامین نمی‌شود
* در حوزه ساخت شناورهای سطحی، ما پروژه «موج» را داریم که اولین نمونه آن ساخت ناوشکن «جماران» بود و بعد از آن «دماوند» را در دریای خزر داشتیم.
«سهند» هم به نظر می‌رسد آخرین مراحل ساخت را پشت سر می‌گذارد. بجز این موارد، آیا برنامه دیگری هم برای ساخت ناوشکن‌های جدید وجود دارد؟
شناورهای سطحی در نیروی دریایی طبق برنامه و طرح‌های پیش‌بینی شده در حال ساخت است و ما به دنبال تشکیل تیپ‌های شناوری در آبهای مختلف کم عمق، سبز و آبی هستیم و در آینده، در همه این مناطق، تجهیزات مناسب ساخته می‌شود.
البته یک نکته مهم در اینجا وجود دارد و آن اینکه وقتی کشوری اقدام به ساخت تجهیزات اینچنینی می‌کند، ممکن است برای دیگران نگرانی به وجود بیاید که شاید این کشور به دنبال حمله به دیگران است. اما ما معتقدیم وظیفه نیروی دریایی برقراری امنیت در دریاست و هیچ کس هم به تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد و این کار باید در قالب مشارکت با دیگر کشورها باشد. این هم شدنی نیست مگر با در اختیار قرار داشتن تجهیزات مناسب و از آنجایی که این تجهیزات را در اختیار ما قرار نمی‌دهند، ما خودمان اقدام به ساخت آنها می‌کنیم.
** عقب‌ماندگی تاریخی در دریای خزر به سرعت برطرف می‌شود
* در آینده نزدیک ناو موشک انداز «سپر» در دریای خزر رونمایی می‌شود. همیشه گفته شده که این دریا از سوی همه همسایگان آن، دریای صلح و دوستی بوده و قرار بر نظامی شدن آن نیست. شاید این سوال برای افکار عمومی پیش بیاید که پس ناو جدید موشک انداز ایرانی با چه رویکردی ساخته شده. البته کشورهای دیگر هم تجهیزات نظامی زیادی در این دریا دارند.
اساسا وضعیت و توان ما در دریای شمال به چه شکل است؟
دریای خزر یک دریاچه بسته و در واقع بزرگترین دریاچه دنیاست که نگاه ما و دیگر کشورهای همسایه به آن به عنوان دریای صلح و دوستی است که قرار نیست در آن رقابت تسلیحاتی صورت بگیرد اما به هر حال ما مکلف هستیم امنیت را در این دریا داشته باشیم.
در واقع وقتی شهری ساخته می‌شود باید برای آن پلیس با تمام تجهیزات لازم نیز در نظر گرفته شود و ما هم اگر امنیت جمعی می‌خواهیم باید تجهیزات مناسب داشته باشیم که بخشی از آن، شناورهای سطحی با ماندگاری بالا در دریاست چرا که در برخی فصول، دریای خزر به قدری مواج می‌شود که شناورهای 4 هزار تُنی هم در آن دوام نمی‌آورند.
این طبیعی است که هر جا که امنیت نباشد، تبدیل به کانون‌های ایجاد ناامنی می‌شود. امروز هسته داعش در عراق و سوریه متلاشی شده است اما ممکن است این پدیده در هر منطقه دیگری که امنیت وجود نداشته باشد سر برآورد.
از طرف دیگر ما در حوزه دریای خزر با یک عقب ماندگی تاریخی مواجه بودیم که به سرعت در حال برطرف کردن آن هستیم.
** توافق همسایگان خزر برای جلوگیری از ورود کشورهای خارجی به این دریا
* امکان نفوذ و یا اعمال قدرت از سوی کشورهای فرامنطقه‌ای در این دریا وجود دارد؟
این امکان به این معنی که شناوری از آنها در این دریا باشد وجود ندارد اما امکان مشارکت، همکاری و به اجرا گرفتن تجهیزاتی در این منطقه توسط آنها وجود دارد که البته در توافقاتی که بین 5 کشور منطقه خزر در حال شکل گرفتن است، یکی از خط قرمزها این است که این دریا، دریای منطقه‌ای بماند و از ورود بازیگران خارجی پرهیز شود.
اما در مورد ساخت تجهیزات رزمی در این دریا، ما در آینده نزدیک الحاق ناو سپر را خواهیم داشت که کمک می‌کند تا در محل‌هایی که خلأ حضور داشتیم، این مشکل به شکل مطلوبی پر شود و ما در تلاشیم تا مناطق دریایی تحت حاکمیتمان امنیت کامل داشته باشد و ظرفیت‌های به وجود آمده را با کشورهای همسایه خزر برای تأمین امنیت جمعی به اشتراک بگذاریم.
** برنامه کشورهای حاشیه اقیانوس هند برای تشکیل یک گروه رزمی مشترک
* نیروی دریایی ارتش به واسطه ماهیت آن، علاوه بر حوزه نظامی، در زمینه دیپلماسی نیز می‌تواند اثرگذار باشد که نمونه آن را در حضور ناوگروه‌های اعزامی به بنادر مختلف خارجی دیده‌ایم. این تعامل با دیگر کشورها چه میزان در دستور کار قرار دارد و آیا با کشورهای خارج از منطقه هم ارتباط خواهید داشت؟
ماموریت نیروی دریایی برخلاف نیروهای دیگر، بعد از مرزها شروع می‌شود و به محض اینکه شناور از اسکله جدا و وارد آبهای بین‌المللی شد، کارش آغاز می‌شود. بنابراین فضای اقدام نیروی دریایی، محیط بین‌المللی است و مهمترین سازوکار در این فضا گفتمان است.
این گفتمان ابعاد مختلفی دارد که برخی به شکل رفت‌وآمد، برخی بازدید ناوگروه‌ها و برخی هم به صورت ارائه خدمات فنی و به اشتراک گذاشتن ظرفیت‌های دانشی و اطلاعات سفید یعنی اطلاعات بدون طبقه‌بندی برای آگاهی جمعی است.
رهبر معظم انقلاب، نیروی دریایی را یک نیروی بین‌المللی می‌دانند و می‌فرمایند که هر چقدر این نیرو حضور معنادارتری داشته باشد، امتدادهای عمقی نظام را افزایش می‌دهد.
یک نمونه مهم در این حوزه، اجلاس فرماندهان نیروی دریایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند است که با حضور 36 کشور منطقه‌ای و تعدادی از کشورهای فرامنطقه‌ای به شکل اعضای ثابت و ناظر برگزار می‌شود.
نیروی دریایی ارتش و شخص بنده در همه این اجلاس شرکت کرده و در اکثر آنها به ایراد سخنرانی پرداخته و دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران را در موضوع امنیت دریایی بیان کرده‌ایم.
ما در این زمینه، طرح‌هایی را نیز ارائه کرده‌ایم که در حال به بار نشستن است و بخشی از آن طرح‌ها در حوزه انجام عملیات مشترک و تشکیل یک گروه رزمی مشترک است که جرقه‌های آن را امروز می‌بینیم.
** مخالفت با تجمیع اطلاعات شناورهای رزمی حاضر در خلیج عدن
* رزمایش‌های مشترک ایران با کشورهای خارجی بیشتر در حوزه امداد و نجات بوده. آیا برنامه‌ای برای انجام رزمایش مشترک در حوزه‌های رزمی و عملیاتی نیز دارید؟
ما در حوزه امداد و نجات با دو کشور عمان و پاکستان به شکل دو نیرویی تمرین داشته‌ایم اما ظرف این روزها بزرگترین رزمایش امداد و نجات کشورهای منطقه اقیانوس هند با هدایت نیروی دریایی بنگلادش در خلیج بنگال اجرا می‌شود و شاهد حضور گسترده‌ای از کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای هستیم زیرا هیچ کشوری نمی‌خواهد این فرصت را از دست بدهد.
البته گاها در چنین اقدامات بشردوستانه، کشورهای استکباری، به دنبال نفوذ استعماری و استکباری خود هستند اما رویکرد جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر آموزه‌های دینی، یک رویکرد بشردوستانه و کمک به ملت‌هاست لذا هر کسی با نگاه خودش سعی می‌کند این فضا را از دست ندهد.
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز دو شناور ناوشکن سبلان و ناو لجستیک بندرعباس را به این رزمایش اعزام کرده و حضور فعالی در این رزمایش خواهند داشت. (این گفتگو دو روز قبل از اجرای رزمایش فوق انجام شده است.)
در حوزه خلیج عدن نیز اخیراً برخی از کشورها پیشنهاد دادند شناورهایی که در این خلیج فعالیت می‌کنند، اطلاعات تجهیزات، ظرفیت کاری و حتی کال‌ساین خود را در یک شبکه اطلاع‌رسانی به اشتراک بگذارند که تقریباً صدای همه کشورها در آمد زیرا این به معنی تجمیع کردن اطلاعاتی است که اگر کنار هم قرار بگیرد دیگر سفید نیست و دیگران می‌توانند این اطلاعات را در اختیار افرادی بگذارند که علاقه‌مند به ناامن کردن دریا هستند.
** مصونیت‌بخشی به شناورها در دستور کار است
* رهبر معظم انقلاب تاکید زیادی بر روی موضوع پدافند هوایی شناورها در آبهای آزاد دارند. این پدافند می‌تواند در قالب سامانه‌های موشکی، فالانکس و ... صورت بگیرد. چقدر این موضوع مد نظر بوده و چه میزان شناورهای ما به این سامانه‌ها مجهز شده‌اند؟
مقام معظم رهبری خیلی به موضوع مصونیت‌بخشی شناورها که بخشی از آن مصونیت‌بخشی هوایی است، تأکید دارند. ما هم در هر شناوری لایه‌های مختلف دفاعی داریم.
البته وقتی می‌گوییم ناامنی وجود دارد، شناورها به صورت تک فروندی به منطقه اعزام نمی‌شوند حتی در زمان صلح هم ناوگروه‌های ما حداقل دو فروندی اعزام می‌شوند و همه دنیا هم این کار را می‌کنند.
با این حال در شرایط رزمی، شناورها به صورت گروه رزمی اعزام می‌شوند که هر کدام مأموریت خاصی را دارند. بخشی مأموریت ضد زیردریایی، بخشی ضدهوایی و بخشی ضدسطحی است.
این شناورها وقتی کنار هم قرار می‌گیرند، ترکیب کاملی را تشکیل می‌دهند لذا این الزام نیست که همه شناورها مثلا تسلیحات ضدشناوری دوربرد داشته باشند اما منطق قضیه این است که شناورهایی که برای مأموریت در مناطق دریایی شرکت می‌کنند، مصونیت‌بخشی به خودشان را به صورت Self Defense (دفاع از خود) داشته باشند.
در این زمینه سامانه‌های دفاع نقطه‌ای که یک نمونه آن فالانکس است وجود دارد و ما هم نمونه‌هایی را در وزارت دفاع در دست ساخت داریم که توفیقات خوبی داشته و خبر آن زمانی که ا ز روی شناورها شلیک می‌کنند، منتشر خواهد شد.
** ناوگروه ایرانی به ایتالیا و اسپانیا می‌رود
* اخیر بحث ارتباط با برخی کشورهای اروپایی ازجمله ایتالیا و اسپانیا و نیز حضور ناوگروه ایرانی در الجزایر مطرح شده است. چه برنامه‌ای برای ارتباط با این کشورها و احیانا دیگر کشورهای اروپایی دارید؟
ابتدائا این را بگویم که ارتباط با همه کشورهای دوست در سراسر دنیا که روابط دوستانه با ایران دارند در دستور کار ما قرار دارد.
تا امروز ناوگروه‌های ایتالیایی چند بار از بندرعباس بازدید داشته‌اند و الان روابط دوستانه‌ای با نیروی دریایی ایتالیا داریم و حتماً در آینده نزدیک ما نیز از بنادر آنها بازدید می‌کنیم.
همچنین فرمانده نیروی دریایی ایتالیا به اجلاس فرماندهان نیروی دریایی کشورهای اقیانوس هند که اردیبهشت ماه در ایران برگزار می‌شود دعوت شده و حتی برای ایشان زمان سخنرانی نیز پیش‌بینی کرده‌ایم.
درواقع هر کشوری که رابطه دوستانه‌ای با ما دارد ما نیز تلاش می‌کنیم ارتباط معناداری با آنها برقرار کنیم و در همه این ارتباطات، سه اصل عزت، حکمت و مصلحت پایدار را مد نظر داریم.
در خصوص اسپانیا هم باید گفت که این کشور در منطقه جبل‌الطارق واقع شده و ما حتماً برای ورود به اقیانوس اطلس از این منطقه عبور خواهیم کرد و اسپانیا نیز کشوری است که رویکرد دوستانه با ایران دارد و علاقه‌مند هستیم که ارتباط با آنها برقرار باشد.
درخصوص الجزایر هم که فرمودید، این کشور مستقل، در طول تاریخ روابط دوستانه با ایران داشته و اگر احیاناً به سمت اقیانوس اطلس، خلیج مکزیک و آمریکای جنوبی برویم احتمال دارد که این کشور یکی از بنادر مورد نظر برای پهلوگیری ناوگروه ما باشد.
* در آمریکای جنوبی کدام کشورها برای پهلوگیری مدنظر است؟
سیاست‌های کلی نظام و خط‌مشی در روابط خارجی پیرامون کشورها توسط وزارت خارجه یا شورای عالی امنیت ملی تعیین می‌شود و ما به طور معمول در هر مأموریتی محدودیت‌ها و الزامات را جویا می‌شویم و طبق آن عمل می‌کنیم.
** استفاده از انرژی هسته‌ای در سیستم رانش شناورها را حق خود می‌دانیم
* شما اخیرا در گفتگویی به اهمیت استفاده از فناوری هسته‌ای در سیستم رانش شناورها اشاره کردید. قدری این موضوع را توضیح می‌دهید که منظور از بحث رانش هسته‌ای چیست؟
بهره‌برداری از انرژی هسته‌ای جنبه‌های مختلفی دارد و همانطور که می‌دانید اولین سلاح هسته‌ای و اولین کشوری که از آن با رویکرد خصمانه استفاده کرد آمریکا بود اما وقتی ما امروز از انرژی هسته‌ای به عنوان یک انرژی پاک صحبت می‌کنیم، رویکردهای جهانی را مد نظر دارم.
بخشی از قوانین جهانی در مورد آلودگی محیط زیست بر این تأکید دارد که شناورها به خصوص شناورهای رزمی از تجهیزاتی استفاده کنند که آلودگی کمتری داشته باشند و رانش هسته‌ای موضوعی است که همه دنیا دنبال آن است و در سطح و زیر سطح از آن استفاده می‌کنند و ما نیز این حق را در آن می‌بینیم که با توجه به دانش هسته‌ای کشور از آن استفاده کنیم.
** به دنبال تمدن دریایی ایران هستیم
* به عنوان سوال آخر، با توجه به اینکه شما دو اصل تقویت توان دفاعی و احیای سواحل مکران را به عنوان دو مولفه اصلی در برنامه‌های آینده نداجا معرفی کردید، بفرمایید اوضاع در این سواحل چطور است و نیروی دریایی به عنوان اصلی‌ترین عامل فعال در این منطقه تاکنون چه کرده و چه خواهد کرد؟
مکران شاید مهمترین ساحل جمهوری اسلامی است که کشور ما را بلاواسطه به دریاهای آزاد جهان وصل می‌کند و اگر می‌خواهیم تمدن دریایی شکل بگیرد، باید قدرت دریایی داشته باشیم تا این تمدن دریایی در کنار ساحل احیا شود.
نیروی دریایی ارتش به عنوان پرچمدار حرکت توسعه‌ای سواحل مکران در جمهوری اسلامی تلاش می‌کند هسته‌های تمدنی را در نقاط مختلف سواحل مکران ایجاد و یا اگر وجود دارد، به توسعه آن کمک کند و یکی از کارهایی که انجام شده استقرار نیروی دریایی ارتش در سواحل مکران است.
