روخوانی سعد حریری از مشق سعودیها در تلویزیون العربیه و استعفای او از نخستوزیری لبنان در شرایطی که ایران را به دخالت در مسائل لبنان متهم کرده و مدعی به کارگیری اسلحه حزبالله علیه لبنانیها یا سوریه شده است، بازتاب قابل توجهی در مقایسه با استعفای یک نخستوزیر که در تمامی کشورها ممکن است اتفاق بیفتد، در پی داشته است. حریری مدعی شده است که ایران و نیروی تحت حمایت آن یعنی حزبالله، اداره کشور لبنان را غیرممکن کردهاند.
سناریوی حریری را به طور قطع باید یک قطعه از پازل نقشه راه امریکاییها برای مدیریت روند تحولات منطقه غرب آسیا دانست که به دلیل دخالت و نقش بارز سعودیها در این سناریو که همزمان بازی در دو میدان عراق و لبنان را دنبال میکنند، اهدافی فراتر از عرصه سیاسی لبنان دارد.
امریکاییها که تمامی راهبردهای خود علیه ایران و جبهه مقاومت را شکستخورده میبینند، در روزهای اخیر در دو عرصه متمرکز شدهاند، یکی تشدید تحریمها علیه ایران و حزبالله و دیگری مداخله در تعاملات منطقهای برای مهار رشد و گسترش روزافزون نفوذ ایران در منطقه، در عرصه تحریمها اگرچه خط زنجیر تصویب تحریمهای اقتصادی کاخ سفید و کنگره علیه ایران تمامی نداشته و با عبور از برجام هر روز بند جدیدی به تحریمهای گذشته افزوده میشود، اما آنها احساس میکنند که تحریمهای اقتصادی و نظامی کارایی لازم را نداشته و بر فرض اثرگذاری نتیجه آن در کوتاه مدت ملموس نخواهد بود و بنابراین تأثیری بر تغییر راهبرد ایران و مهار نفوذ ایران در منطقه نخواهد داشت، ضمن اینکه بر خلاف تصور و برنامهریزی آنها این تحریم های جدید نتوانست هیچ چالش یا تحولی را در عرصه میدانی اقتصاد ایران ایجاد کند و در نقطه مقابل راهبرد ایران برای تلاش برای حذف دلار از تعاملات اقتصادی با همسایگان و دیگر کشورها، عملاً سلطه امریکا در تأثیرگذاری بر سیاستهای ایران از طریق تحریمها را از بین خواهد برد و امریکا باقی میماند با فهرست بلندی از تحریمها که بیشتر خود امریکاییها و متحدانش را متضرر خواهد کرد و طبعاً این روند البته اگر با عملیاتیسازی اقتصاد مقاومتی همراه شود، امریکاییها را در این عرصه خلع سلاح میکند.
اما سناریوی تشدید چالش منطقهای که از هفتههای قبل با به روزسازی و تمرکز بر موضوع عراق و تلاش برای جداسازی عراق از ایران و نزدیک ساختن این کشور به عربستان در جریان سفر تیلرسون و العبادی به عراق آغاز شده بود، این بار با سناریوی استعفای حریری نخست وزیر لبنان در ریاض و با متهمسازی ایران به دخالت در امور داخلی لبنان، دنبال شد. فارغ از اتهاماتی که سعد حریری نسبت به ایران و حزبالله در این نسخه مکتوبی که مثلث ریاض، تل آویو و واشنگتن برایش نوشتهاند، روا داشته است، از آنجاییکه امریکاییها سرمایهگذاری وهزینههای دهها هزار میلیاردی را که در سالهای اخیر در منطقه متحمل شدهاند، از دست رفته میبیند، ایجاد بحران در منطقه با هدف مهار قدرت و نفوذ ایران برای آنها در اولویت قرار گرفته است، به ویژه آنکه الحاق نزدیک نیروهای سوریه و عراق در ابوکمال و حرکت قریب الوقوع نیروهای ارتش سوریه و متحدینش به سمت رقه، تنها پایگاهی که امریکاییها برای خود ساختهاند، عملاً اندک نفوذ امریکاییها در سوریه برای امتیازگیری آتی را نیز از آنها سلب خواهد کرد.
در این سناریو امریکاییها چند هدف را دنبال میکنند
-۱ بهرهگیری از چالشهای قومی و طایفهای برای فتنه گریهای منطقه ای
-۲ ائتلافسازی منطقهای با محوریت صهیونیستها و شیخ نشینهای منطقهای علیه ایران
-۳ خط تفرقه در میان شیعیان و اهل سنت عراق با محوریت سعودیها
-۴ بهرهگیری از ظرفیت رقابتهای سیاسی در کشورهایی نظیر عراق و لبنان، برای مهار نیروهای مقاومت که در ماجرای سعد حریری در لبنان یا فشار برای خلع سلاح حشدالشعبی در عراق بروز یافته است.
-۵ میدان دادن به صهیونیستها برای اقدامات محدود نظامی علیه سوریه و لبنان با هدف ایجاد واکنشهای اجتماعی علیه اقدامات حزبالله در لبنان و سوریه وعقب نشاندن ایران.
مبتنی بر این سناریو؛ امریکاییها برای شکل دادن به اجماع بینالمللی علیه ایران، تهدیدات منطقهای ایران را برای متحدین منطقهای و بینالمللی خود برجستهسازی مینمایند. همراهی برخی کشورهای اروپایی به خصوص انگلیس و فرانسه و مشروط کردن تعاملاتشان با ایران به پاسخگویی ایران در مسائل منطقه را باید در این چارچوب ارزیابی کرد.
شرایط مذکور درعین تهدید نمایی واجد فرصتهای ذیقیمتی برای جبهه مقاومت است، بنابراین ضمن پیگیری راهبردهای عملیاتی در میدانهای سوریه، عراق و... که چشم انداز پیروزی در آنها کاملاً روشن است، عرصه دیپلماسی نیازمند رفتار عقلایی و هوشمندانه والبته فعال است.
مقام معظم رهبری در دیدار اخیر آقای العبادی نخست وزیر عراق ضمن تأکید بر ضرورت هوشیاری مردم و مسئولان این کشور نسبت به«مکر امریکاییها» در دیدار آقای پوتین رئیسجمهور روسیه با پیش بینی تحولات مذکور و اشاره به اینکه، امریکاییها درصدد هستند که در همه مسائل منطقه و جهان دخالت کنند و برای این کار، روی مسئولان ضعیف برخی کشورها، حساب باز کردهاند، یادآور میشوند: امریکاییها متأسفانه به یاغیگری خود ادامه میدهند که باید با تکیه بر عقل و استفاده از راههای صحیح با آنها برخورد شود.
عباس حاجی نجاری